Hirðir - 12.11.1857, Blaðsíða 1

6. og 7. blaí).
HIRÐIR.
12. n<5v. 1857.
Niöurskurbarmennirnir frá 18. og 19. öld. (Framh.)
Menn geta nú á slíku og þvílíku sjeb, hvílíkar munnmœlgissUgur
hafa gengið um allt petta, og hversu þær eru allar hvaö á móti ööru;
því aö stundum á kláöinn aö hafa komiö meö enskum hrútum, sem
komu hingaö 1756, eins og nú var sagt, en í ööru veifinu á hann
aö koma meö spænskum hrútum, er komu 4 árum síöar. Svona er
allt í graut og mótsögnum um uppruna gamla klábans, en allar lík-
ur eru til, aí) hann sje sprottinn upp hjer á landí. Vjer höfum
sannar sögur um, aö almenningi var allilla viö framfaratilraunir þær,
er hjer voru gjörÖar á fyrri öld, og kenndu þeim um allt illt, sem
viö bar um þær mundir. þannig átti brennisteinsnándö aÖ fæla fisk-
inn frá landinu, og vera óhafandi; ullarfabrikkunni var kennt um
allt illt, og tilraunum barúns Hastfers, aö bœta fjárkyn vort, var
launaö meÖ því, aö fje hans var kennt um kláöann, sem kom upp
í landinu um þær mundir; þá var og þessi vísa kveÖin:
„Islands góöur ábate á innrjettingum hygg cg sje:
kominn er fransós, kláÖi á fje, og courantmynt fyrir spccie".
A hinn bóginn má samt sjá, aö Ólavíus ekki hefur þótzt meö
öllu viss í því, aö kláÖinn vœri aö fluttur, því hann segir á blaös. 382:
„Hvort sem heldur veilci þessi, eins og almúginn heldur, cr
upp liominn sem syndahegning, eða hún hefur að flutzt með út-
lenda fjenu, sem átti að bœta fjárrœhtina hjer á landic‘; því bregÖ-
ur og fyrir, aö þaö er eins og þennan rithöfund, hversu fús sem
hann var á, aö taka sögur manna fyrir góöar vörur, hafi rámaö í
þaö, aö meÖferöin á fjenu muni hafa átt einhvern þátt í byrjun sýk-
innar, því hann segir enn fremur á sömu blaösíöu: „Pví verður á
hinn bóginn eigi neitað, að það geltk með fjárrœktina á íslandi, áður
en lcláðapest þessi byrjaði, lílit og með síldarveiðina í Limafirðin-
um, að hún var í litlu gengi, bœði meðal bœnda og kaupmanna.
Menn sáu þá opt bcendur reka fje sitt tvær eða þrjár þingmanna-
leiðir til verzlunarstaðanna, og koma svo með það heim aplur“.x
En þaö, sem allramest ríöur baggamuninn, og sýnir, hvílík ó-
sannindi eru fólgin í munnmælgissögum Ólavíusar, er alþingisbókin
*) Prófessor Delafond og Lassaigne telja mikinn rekstur á fje eitt af
þvi’i er geti ollaÖ óþrifum og kláöa.
6-7