Hirðir - 12.11.1857, Side 6

46
íjárkláfci eöa klá&asóttnæmi væri taliö meí) landplágum, er valdib
gæti liallæri, nema á íslandi. Ilverjum skynsömum manni má því
varla vera grunlaust um, ab þar sje eitthvað geggjaS, þar sem menn telja
læknandi dýrasjúkdóm, hver svo sem hann er, meí) landplágum, því
annaöhvort er, a& sjúkdómurinn má sigrast, ef vel er á haldib, eöa
verbur því ab eins aÖ tjóni, aÖ menn hiröa eigi aö gjöra þaö, sem
þarf, honum til afljettis.
l>aÖ ntá og á hinn bóginn liggja í augum uppi, aö þegar nienn
ldaupa í veikar skepnur og drepa þær niöur, í staÖ þess aö bjarga
þeiin eptir rjettum læknareglum, eÖa í hinar heilbrigöu, af því menn
cru liræddir um, aö þær geti veikzt, þá eru menn sjálfir skuld í
þeirri eyöilegging, er af skepnumissinum kann aö leiöa, og aö þetta
hafi átt sjer staö á fyrri öld, þegar murkiÖ á fjenu og niÖurskurÖ-
urinn fram fór, þaÖ má vera augljóst fyrir öllum þeim, sem eigi
lesa sögu lands vors eins og fífl eöa bjánar, til þess aö fá út úr
henni eitthvaö þaÖ, sem sambjóöi sjervizku þeirra og sjergœöingsskap.
J>aö er eptirtektavert, aÖ í öll þau ár, er fjárkláÖinn gamli gekk yfir
land þetta, þá varÖ svo aÖ segja ekkert tjón af honum, og fólks-
fjöldinn óx alltaf, til þess fjárskuröurinn tók af skariö. „Frá 1758
til 1777, segir Ilannes biskup, voru engin hail/r.risár, sem ráðamá
par af, að þó bœði gengi þá bóla yfir landið og sjukdómur á
sauðfjenu burt tœkix bezta stofn atvinnunnar í þremur hinum
stœrstu fjórðungum landsins, voru samt á þeim árum 7,300 fleiri
feeddir en dauðir, svo þar var þá orðið nokkuð fleira fólk,enfyrir
harðindin 1751 til 1758, jafnt því sem var 1703“. Af þessu má
sjá, aö mönnum, meö öllum trassaskapnum og murkinu á liinu heil-
brigöa og veika fje, eigi hefur tekizt að búa til hallæri, fyr en
heimskan og sjervizkan bljes þeim því í brjóst, aö „rasa“ meö nokk-
urs konar djöfuiceði* 2 á móti skopnum þeim, sem, meöan þær liföu,
fœddu þá og klæddu; en þegar þaö var búiö, þá komu verölaunin,
og til þess aÖ þau skyldu veröa sem tilfinnanlegust, þá opnaÖi nátt-
úran iöur sín, og spjó eldi og eyöileggingu yfir innbyggjendur lands
>) Aö Hannes biskup á þessum staö kennir kláöauum um fjármissinn, en get-
ur eigi hins, aö kláÖahræöslan og drápiö á fjenu átti mestan þátt í fjármiss-
inum, sýnir, aö þessi merkismaöur hefur eigi gjörsamlega getaö lausriflö sig frá
sinnar aldar hugsunarhætti. Eu Bjarni Pálsson hefur greinilega skýrt oss frá,
aö menn þegar í byijun kláöans fiíru aÖ drepa af átta fyrir honum, þótt
lítiö eöa alls ekkert sæi á fjenu.
2) Vjer getum eigi annaö en kallaö þaö djöfulœöi, þegar menn, eins og þá
bar viö, ruku í fje manna, og skáru þaÖ niöur í fen.