Hirðir - 12.11.1857, Side 9

49
svo af almenningur eigi ímyndi sjer, aí) þjóbólfur beri allra manna
skobun á borb fyrir lesendur sína, annara en meiri bluta nefndar
þeirrar, er sett var í málinu á alþingi í sumar.
Eins og kunnugt er kom fram á alþingi í sumar uppástunga
frá þingmanni Árnesinga um þab, hverja rábstöfun taka ætti um á-
byrgb á ásaubarkúgildnm bjer á landi, einkum opinberra eigna. I
máli þcssu var sett þriggja manna nefnd, og voruþab: bisknpH. G.
Thordersen, land- og bœjarfógeti, kanselíráb V. Finsen og þingmab-
ur Árnesinga. þeir sömdu álit sitt um málib, dagsett 12.d. ágústmán-
abar, og þab var lagt fram, en þá var orbif) um seinan af rœba þab.
Eins og segir í þjóbólfi gat nefndin eigi orbib á eitt sátt, því
af> þingmafur Árnesinga gat eigi fallizt á skofun hinna tveggja nefnd-
armanna, en vildi láta landsdrottinn vera skyldan til, af taka á móti
ásaufarkúgildunum, þegar leigulifar œsktu þess, og fella nifur hálft
leignagjaldif. Meiri hlutinn aptur á móti kvefur svo af orfi, af
engar sjeu lagaákvarfanir til um þetta efni, er tll greina sjeu tak-
andi, því af þaf, sem segir í Jónsbókar kaupabálki, 16. kapítula,
eigi ekki vif um hin föstu jarfarkúgildi, sem nú sjeu, og þaf, sem
fyrir sje skipaf um leigukúgildi í tilsk. 15. maí 1705, 4. gr., eigi
ekki heldur vif. Eigi virfist heldur meiri hlutanum neltt verfa ráf-
if af konungsúrskurfunum 29. marz 1779, og 19. júlí 1786, þax
sem konungur veitti leiguiifunum á konungsjörfunum lielming verfs
þeirra kúgilda, er leigulifar sjálfir komu upp í staf þeirra, er dauf
voru úr kláfanum og í harfindunum 1783 og 1784; því af þetta
hafi verif styrkur handa Jeigulifunum á konungsjörfum og upphvatn-
ing til, af koma upp sjálfir ásaufarkúgildunum aptur. Um efli hlut-
arins segir nefndin, af jarfakúgildi verfi af álíta afhent leigulifa,
eigi sem ákvefnar skepnur, er greindar verfi frá öfrum saufkindum
iians, þannig af hann eigi af afhenda liinar sömu, er hann fer frá
jörfinni, heldur eigi hann af afhenda jafnmargar löggildar. Afþessu
leifir þá meiri hlutinn þá ályktun, af leigulifinn því af eins geti
orfif laus vif skyldu sína, af svara til ásaufarkúgildanna, af hon-
um væri eigi aufif af útvega ær í stafinn hinna, er hann vif tók;
en þaf geti ekki verif, þótt kláfi sá, sem nú fari yfir, eigi sjer staf,
enda sjeu þess mörg dœmi, af hirfusamir bœndur hafi haldif öllu
sínu fje í vetur, og þótt bofif væri, af fækka fjenu í haust, þá geti
slík fækkun alls eigi dregif úr skyldu leigulifa, af svara til ásauf-
arkúgildanna. En þrátt fyrir þetta virfist meiri hlutanum œskilegt,
af gjörf yrfi einhver ráfstöfun, sem gæti gjört ábyrgf leigulifa