Hirðir - 12.11.1857, Qupperneq 12

52
þeim, svo lengi nokkur ær væri ab fá, því aí> eins og sá, sem tek-
ur peninga afe láni, er skyldur ab borga lánardrottni jafnmikla pen-
inga og liann tók á móti, þótt eigi liina söniu, eins er uni leigulib-
ann, a?> hann er skyldur at) skila jafnmörgum ám, er hann fer frá
jörbinni, og liann tók vib, er hann kom ab henni, og vjer vitum
cigi betur, en ab þessi lagaskilningur hafi alstabar átt sjer staí), og
sje ein af ákvöríiunum Rómarjettar, aö leiguliÖinn sje skyldur a&
svara til lánsins, svo lengi sem hann getur fengib sömu tegund (genus)
og þab, sem hann tók ab láni. En þab er sanngirnin, en eigi lög-
in, er þjóbólfur vill láta rába, og sem hann hœlir svo mjög Iands-
drottnum þeim fyrir, er þegar hafa annabhvort tekib á móti ásaub-
arkógildunum, eba ætla ab gjöra þab. En gætir þá höfundurinn
og liinir sanngjörnu landsdrottnar lians ab öllum aíleibingum slíkrar
sanngirni? þab er nú svo sem aubvitab, ab þab verbur ekkert ab
því fundib, livab einstakir jarbeigendur gjöra í þessu máli, eba hvaba
ívilnun þeir gjöra landsetum sínum, en þegar prestarnir fara ab taka
á móti kúgildunum af kirknajörbununi og fella nibur hálft Ieigna-
gjaldib upp á sitt eindœmi, þá fer málib ab líta öbruvísi út; hvaba
rjett hafa þeir til þess, ab svipta eptirmenn sína, cf þeir annabhvort
dæju eba flyttu frá braubinu, töluverbum hluta af tekjunum, þar
sem er helmingurinn af leigunum af kirknajörbunum? og hvaba rjett
hafa þeir til, ab skylda eptirmenn sína, ab kaupa ásaubarkúgildin, og
skjóta til af sínu fje, ef til vill, þribjungnum af verbinu, er saub-
fjenabur er orbinn miklu dýrri, en hann ernú? En er þab þá rjett
og hyggilega ab farib af jarbeigendum, ab hafa sanngirnisráblegging-
ar þjóbólfs, enda þótt þeir eigi sjeu skyldir til þess? þeim þykir
þab víst sibferbisleg skylda sín, þótt þab sje eigi lagaskylda, þar eb
þeir skoba fjárklábann sem einhver óvibrábanleg óhöpp af völdum
náttúrunnar, rjett eins og t. a. m. skemmdir af vatnsflóbi eba eldgosi;
en hvernig kemur þessi skobun lieim vib þab, sem alþingisnefndin í
fjárklábamálinu sagbi þó sjálf í sumar, ab klábinn væri læknandi?
Er hann nú orbinn meb öllu óvibrábanlegur og ólæknandi, kominn
úr skýjum himins? Nei, hann er sannarlega eigi kominn úr skýj-
unum, nema ab því leyti, ab rigningar geta mjög stutt og aukib
hann; en þab er eins víst, ab eigendur fjárins geta mjög mikib ab
gjört, til ab draga úr áhrifum rigninganna á saubfjenabinn, og rýmt
klábanum í burlu meb öllu, bæbi meb Iækningum og bctri hirbingu
fjárins, en gjöra þab margir hverjir eigi sem skyldi; og meb því vjer
erum sannfœrbir um, ab órjett og óskynsamleg mebferb fjárins, og