Alþýðublaðið - 21.02.1960, Blaðsíða 4

EFTIK rúmlega þrjár vikur
kaamr ráðstefna Samei'nuðu
|jjóðanna um landhelgismálin
saman í Genf í'Sviss. Munu
ísiendingar fylgjast með störf-
u n Ihennar af miklum áhuga,
enda á engin þjóð meira undir
Úrslitum en einmitt við.
Á þessu stigi málsins er ó-
, hlaft að spá nokkru um úrslit
ráðstefnunnar. Vitað er, að
inarar þjóðjir hafa haft í
frammi margvíslegan undir-
toúni'ng, gefið út rit, haldið
laynilegar ráðistefnur og gert
út sendimenn. Meðal þessara
þjóða eru íslendingar. Hér hef
ur starfað um langt skeið níu
manna undirbúningsnefnd, og
eiga þessir menn sæti í henni:
Hans G. Andersen, formaður;
Oavíð Ólafsson, Jón Jónsson,
Banedikt Gröndal, Sigurður
Bjarnason, 'Þórarinn Þórarins
; son, Lúðvík Jósefsson, Gunn-
■ laugur Briem og Hinrik Sv.
Björnsson. Utanríkisráðuneyt-
ið hefur, meðal annars fyrir
tillögur þessarar nefndar, gef-
ið út hvítar bæ'kur, boðið hing
að blaðamönnum frá mörgum
, löndum og haft í frammi
margvíslegan annan undirbún
r ing.
☆ HVÁÐ GERÐIST
SÍÐÁST!
Litlar upplýsingar liggja
fyrir opinberlega um afstöðu
■einstakra ríkja, en fróðlegt get
ur verið að rif ja upp, hvernig
þessu jnáli reiddi af á fyrri
ráðstefnunni, sem haldin var
í Genf 1958.
Landhelgi og fiskveiðitak-
mörk voru til umræðu í fyrstu
nefnd ráðstefnunnar í
Genf 1958 og komu þar
fram 13 megintillögur um
landhelgina. Svo fór, að eng-
in þeirra fékk meirihluta í
nefndinni, nema 'hluti af til-
lögu Kanadamanna, sem á-
kvárðaði 12 mína fiskveiði-
tnörk. Sú tillaga hlaut 37 at-
kvæði gegn 35* en 12 sátu hjá.
Á þingfundi þurfti hins veg-
ar tvo þriðju atkvæða til að
tillaga næði löglgeu samþykki
, og hlaut engin tillaga þann
mairihluta. Ðornar voru upp
á þingfundi fjórar tillögur.
Kanadiska tillagan, sem
; nefndin samþykkti, fékk 35 at-
kvæði, 30 á móti en 20 sátu
lijá. Hún var þarmeð fallin.
Tillaga Bandaríkjanna um
sex mílna landhelgi, sex mílna
. fiskveiðisvæði þar fyrir utan
með þeirri undantekningu, að
ríki, sem lengi hefðu veitt á
jþví svæði, skyldu fá að gera
1 |*að áfram, hlaut 45 atkvæði,
33 voru á móti, 7 sátu hjá. —
. i»essi tillaga, sem fslendingar
voru tnjÖg mótfallnir, komst
■. |>ví næst samþykkt, en hlaut
f• |>ó ekki tvo þriðju atkvæða.
Tillaga frá 8 ríkjum í Asíu,
? Afríku og Ameríku, þess efn-
• ís að landhelgi mætti vera alit
að 12 míium og fiskveiðitak-
mörk 12 mílur, hlaut 39 at-
kvæði, 38 voru á móti, en 8
sátu hjá.
Loks var tillaga Sovétríkj-
anna, sem ekki vildu greina
sundur landhelgi og fiskveiði-
takmörk, og hafa aðeins 12
mílna almenna landhelgi. Hún
hlaut 21 atkvæði, 47 á móti
og 17 sátu hjá.
☆
RÍKBN NÚ!
stefnuna, og stendur hún í 4-5
vikur. Ekkert hefur verið birt
um sendinefnd af ísiands
hálfu, en 1958 fóru til Genf
tveir ráðherrar og þriggja
manna nefnd, sem í voru
Hans, Davíð og Jón.
☆ AFMÆLI
Það hefur ekkert komið
fram síðustu tvö árin, sem
bendir til annars en að afstaða
hinna mikilvægustu ríkja sé
óbreytt eða lítt breytt, og bar-
áttan í Genf muni standa um
svipaðar tillögur og síðast. —
Gera má ráð fyrir kanadiskri
tillögu um 6 mílna landhelgi
og sex mílna fiskveiðibelti
(6+6), og rússneskri tillögu
um 12 mílna landhelgi, en
enga sérstaka fiskveiðiland-
helgi. Sennilega hallast Banda
ríkjamenn að svipaðri tillögu
og síðast (sem kallað var 6+6
-e-6), þótt þei'r hafi ekkert lát-
ið uppi um það. Líklegt er að
Bretar beiti styrk sínum að
einihverri slíkri tillögu. Kann
því að fara svo, að baráttan
verði milli kanadiskrar og
bandarískrar tillögu, því rúss-
neska tillagan kemur varla til
greina, ef dæma má eftir at-
kvæðamagni hennar á síðustu
ráðstefnu.
Fyrir þá, sem fylgjast vand-
lega með þessum málum, er
fróðlegt að sjá nafnakallið um
bapdarísku mi'ðlunartillöguna
(6+6-h6) á síðustu ráðstefnu.
Þessir studdu hana: San Mar-
ino, Spánn, Svíþjóð, Sviss,
Thailand, Tyrkland, Suður-
Afríka, Bretland, Bandaríkin,
Viet Nam, Ástralía, Austur-
ríki, Belgía, Bolivía, Brazilía,
Cambodia, Ceylon, Kína (For-
mósa), Kúba, Danmörk. Domi'-
nikanska lýðveldíð, Frakk-
land, Þýzkaland, Ghana,
Grikkland, Haiti, Vatíkanið,
Honduras, Indland, íran, ír-
land, ísrael, Ítalía, Laos, Lúx-
emburg, Málaya, Monaco, Hoi-
land, Nýja-Sjáland, Nicarag-
ua, Noregur, Pakistan, Para-
guy Og Portúgal.
Á móti þessari ti'llögu voru:
ísland, Saudi-Arabia, Túnis,
Úkranía, Sovétríkin, Egypta-
land, Uruguy, Venezúela, Júgó
slavía, Albanía Argentína,
Búlgaría, Burma, Byelorúss-
land, Kanada, Chile, Colom-
bia, Tékkóslóvakía, Ecuador,
E1 Salvador, Guatemala, Ung-
verjaland Indónesía, Jórdanía,
Kórea, Lebanon, Libía, Mexi-
kó, Moroeco, Panama, Perú,
Pólland og Rúmenía.
Hjá sátu: Afghanistan,
Costa Ri'ca, Finnland, Iraq,
Japan, Nepal og Filippseyjar.
Nú er eftir að vita, hvernig
afstaða þessara ríkja verður
í Genf eftir nokkrar vikur. —
Um 90 þjóðir munu sitja ráð-
Fyrir nokkrum dögum át.ti
hæstiréttur 40 ára afmæli.'' —
Var ástæða til að mi'nnast
þess afmælis, því þróun réttar-
ins er ein þýðingarmesta hlið
á viðleitni þjóðarinnar til að
halda hér uppi frjálsu þjóðfé-
lagi. Munu flestir á einu máli
um, að. hæstiréttur hafi skip-
að sér hinn virðulegasta sess
á liðnum áratugum, og þeir
menn, sém þar hafa setið, eigi
skildar þakkir þjóðarinnar.
Sé þetta afmæli hins vegar
notað sem 'tilefni til athugun-
ar á veg og virðingu laganna í
þjóðfélagi okkar, yerður nið-
urstaðan næsta ískyggileg. —
Það hefur. komið þerlega í
ljós hina síðustu naánuði, að
íslenzka þjóðin getur varla tal
izt til löghlýðinna og heið-
arlegra mannfélaga, heldur
virðist þrífast hér á landi
megnasta fjármálaóreiða, —
sukk og svindl, svo að úr hófi
keyrir. Menn, sem höfðu í
einfeldni sinni haldið, að ís-
lendingar væru þjóð heiðar-
le'kans, verða að viðurkenna,
að hér þróast stórfelld siðferð-
isleg spilling, sem óhjákvæmi
lega skipar okkur skör lægra
en þeim nágrannaþjóðum, sem
við oftast berum okkur' sam-
ap við.
Lítum á eftirtalinn lista yf-
ir stofnanir og fyrirtæki, þar
senj yfirvöldin hafa síðustu
mánuði rannsakað meiri eða
tninni f jármálaóreiðu, eða vit-
að er um sljka spilHngu:
Póst- og símamálastjórnin,
Innflutnings- og gjaldeyrisr
nefnd,
Bæjarsjóður Vestmanna-
eýja, •
Kaupfélag Vestmannaeyja,
Rakarasveinafélagið,
Útflutningssj óður
(meðal bótaþega),
Olíufélagið eg HÍS.
☆ YANTAR
FANGELSI
Þessi listi er engan veginn
tæmandi, pg þó veit hvert
mannsbarn, að fjöldi fyrir-
tækja, sérstaklega ein'kafyrir-
tækin, kæra aldrei til opin-
berra aðila slíkt misferli, held
ur hilma yfir það.
Hér verður að styrkja mjög
verulega siðferðisþrek lands-
manna, og höfuðleiðin til þess
er sú hin gamla og góða að
herða á refsingum, láta engan
sleppa, háan eða lágan, og
láta menn afplána þær refsing
ar, sem þeim eru dæmdar. —
Sérsta'klega eru fangelsismál-
in í slíkum ólestri, að menn
bíða langtímum eftir að kom-
ast að, og fer þá oft svo, að
ekkert verður úr refsingunni.
Smám saman hafa menn van-
izt á þá tilhugsun,_ að þeir
muni alltaf sleppa — að
minnsta kosti gegn einhverri
sektargreiðslu.
Það er lífsháski fyrir ís-
lenz'ka lýðveldið, ef slík spill-
ing, sem hér hefur werið ríkj-
andi, breiðir um sig. Þess
vegna verður að taka í taum-
ana á þessu sviði og öðrum,
þar sem lög eru höfð að engu.
Nægir þár að benda á skatta-
löggjöf.ina, umferðalögin,
gj aldeyrislögin, tollalögin og
áfengislöggjöfina.
☆ HVERS KONAR
LÁN!
Það var athygiisvert í um-
ræðupum um efnahagsmálin,
að rnikið var deilt um lántök-
ur undanfarinna ára. Fram-
sóknarmenn héldu fram, að
þær hefðu allar verið til þarf-
legrar uppbyggingar, og því
skipti engu máli þótt afborg-
anir og vextir væru þung
byrði. Stjórnarsinnar sögðú
hins vegar, að mi'kill hluti láu
anna hefðu ýmist verið eyðslui
lán eða þess kyns lán, að þau
væru fjárhagslega mjög var-
hugaverð. . í
í sumum tilfellum hafa báð-
ir aðilar nokbuð til síns máls.
Tökum sem dæmi, að íslan<8
taki 2 milljónir dollara að láni.
Dollurunum er varið til að
kaupa ávexti og tóbak, sem
flutt er til landsins. Andvirðii
ávaxtanna og tóba'ksins í ís-
lenzkum krónum er notað tll
að greiða tolla af vélum til
Sogsvirkjunarinnar.
Segja má, að þetta sé lán tií
Sogsvirkjunarinnar. En er,
þetta iheilbrigt lán fyrir þjóffi
eins og íslendinga? Er þetta
sú braut, sem við eigum að
feta áfram? Því hlýtur hver
hugsandi .maður að svara neit
andi. Við hljótum að stefna
fast að því að fá lán fyrir er-
lendum kostnaði framkvæmda
— en afla innanlands fjár fyr-
ir innlendum kostnaði.
Dæmið að ofan er að visu
tilbúið, en mörg lán hafa ver-
ið tekin, sem eru svipaðs eðl-
is og þetía. Slíkar.lántökureru
ekki heilþrigð fjármálapóli-
tík, þótt segja megi, að þau
renni endanlega til fram-
kværnda.
Umboðsmenn:
KRISTJÁH Ó. SKAGFJÖRD H.F.
Sími 24-120.
Danslelbur í
21. febr. 1960 — Alþýðublaðið