Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1990, Síða 32

36
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
aðferðarinnar né verið á varðbergi gagnvart þeim mörgu þáttum, sem
verður að hafa í huga áður en, og þegar, niðurstöður kolefnisaldurs-
greininga eru birtar. Aðrir hafa gripið til mun auðveldari lausnar og
látið sér í léttu rúmi liggja, þótt þeir hafi leynt niðurstöðum kolefnis-
aldursgreininga, sem ekki studdu aðrar niðurstöður fornleifarannsóknar.
Þar sem þessi grein fjallar um íslenskar kolefnisaldursgreiningar og
meinta skekkjuvalda fyrir þær, verða þeir fyrst og fremst ræddir hér.
Ekki er ætlunin að gera tæmandi grein fyrir efnafræðilegum og eðlis-
fræðilegum þáttum kolefnisaldursgreininga, nema þar sem nauðsyn
krefur. Ef lesandi vill kynna sér grundvallaraðferðir eða þær miklu
breytingar og uppgötvanir, sem tengjast aðferðinni á seinni árum, er til
fjöldinn allur af góðum ritum um það efni.2
II. Landnám íslands
Landnám íslands hefur oft haft mikla þýðingu, og ef til vill, oft og
tíðum, einum of mikla þýðingu fyrir ýmis rannsóknarstörf á íslandi. Á
núverandi stigi byggir tímasetning landnámsins fyrst og fremst á túlk-
unum upplýsinga úr rituðum heimildum, sem settar voru saman
nokkrum öldum eftir að ísland er talið hafa fundist. Löngu áður en
niðurstöður sumra kolefnisaldursgreininga gátu bent til landnáms fyrir
þann tíma, sem ritaðar heimildir segja til um, höfðu verið settar fram
kenningar um fasta búsetu fyrir tíma hefðbundins landnáms.
Fornleifarannsóknir, fornminjar og aldursgreiningar á íslandi geta þó
á núverandi stigi ekki bent til eldra landnáms á íslandi en hins norræna
í lok 9. aldar. Hingað til hafa ekki fundist neinar fornminjar við rann-
sóknir eða á söfnum, sem geta bent til keltneskrar eða norrænnar bú-
setu, miklu eldri en frá þeim tíma sem ritaðar heimildir segja til um. Frá
fræðilegu sjónarhorni er þó engin ástæða til að útiloka þann möguleika,
að fólk kynni að hafa komið til íslands frá því um 800 e. Kr. og jafnvel
eitthvað fyrr. Að svo stöddu, og án áþreifanlegra sannana, verður þó að
skipa hugleiðingum um slíkt landnám á bás með frómum óskum
tveggja kynslóða rómantískra fræðimanna, sem dreymt hefur um
meiriháttar keltneska blóðblöndun á íslandi á landnámsöld, án þess að
hugsa verulega út í að blóðblöndun við t.d. Sama í Mið- og Norður-
Noregi hefði verið alveg eins líkleg.3
2. Hægt er að mæla með W.G. Mook og H.T. Waterbolk 1985, 30; R.E. Taylor 1987;
T. Madsen 1990.
3. Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson' í prentun (C).