Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1990, Page 94

98
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
göngum.21 Rústir bæjarhúsanna í Viðcy eru af svipaðri stærð og gerð og
lýst er í úttektinni og má slá því föstu að um sömu hús sé að ræða. Þar
er meðal annars getið skála, búrs og ganga.22
Ætla nrá að torfhús hafi að öllu jöfnu getað staðið uppi með góðu
móti í hálfa öld. Hvað varðar klausturhúsin má ætla að þau hafi staðið
betur en almennt var þar sem betur hafi verið vandað til byggingar
þeirra bæði er varðar undirstöðu veggja og tréuppistöður þaksins. Það
kemur heim og saman við þá mynd sem fcngist hefur af húsunum í Ijósi
fornleifarannsóknarinnar. Greinilegt er að vandað hefur verið til hleðslu
veggundirstaðna og viðarleifar gefa til kynna veggklæðningu skálans og
styrkar þakundirstöður. Ræsi undir gólfunr skála og ganga liafa tekið
við raka og bleytu í húsunum, sem hefur stuðlað að varðveislu húsanna
lengur en ella þar sem það hefur komið í vcg fyrir ótímabæran raka og
fúa í húsunum. Ofannefndar heimildir sem til eru um húsin í Viðey á
18. öld nefna þau „klaustur", senr bendir til þess að húsin hafi verið
uppistandandi fram á þann tíma.
Til eru heimildir fyrir því að klausturhúsin að Munkaþverá hafi enn
verið uppistandandi á 18. öld og í brcfi til rentukammersins árið 1736
er verið að velta vöngum yfir því hvað gera eigi við klausturhúsin að
Munkaþverá: „de med Klöstergaarden staaende gamle Catolische
Munke-huse, hvilke skal være mere til býrde end tieniste.“23 Ljóst er að
húsin að Munkaþverá hafa verið komin í niðurníðslu rétt eins og kenrur
fram um húsin í Viðey árið 1737. Húsin hafa þó verið uppistandandi
líklega vegna þess að þar var búið og þcim því haldið við að ákveðnu
marki.
Sunnan rústa bæjarhólsins í Viðey var rúst, sem líklegt má telja að séu
leifar miðaldakirkju. Það sést vcgna stærðar og stefnu rústarinnar, sem
sneri eins og grafir miðaldagrafreitsins umhverfis rústina. Yngri grafir,
sem teknar voru síðar sneru hins vegar eins og 18. aldar kirkjan. Stað-
setning rústarinnar undir 18. aldar kirkjunni bendir einnig til þess að
um kirkjurúst sé að ræða, en kirkjur voru sjaldan fluttar úr stað við
endurbyggingu þeirra. Samkvæmt kirknaþætti Kristinrcttar forna
skyldi kirkja standa þar sem hún var upphaflega vígð og er líklegt að
21. Árbæjarsafn. Margrét Hallgrímsdóttir: Handrit að skýrslu uppgraftar 1989-1990.
22. Þ.í. 1. Gull.-Kjós. Dóma- og þingabækur IV, 4. 1737-1748. Úttckt Viðcyjarklaust-
urs.
23. Þ.í. Skjalasafn amtmanns II.6. Rcntukammcrsbrcf til amtmanns 14. apríl 1736. Skjöl
nr. 259-260.