Fréttablaðið - 22.05.2001, Qupperneq 11

ÞRIÐJUDAGUR 22. maí 2001
FRÉTTABLAÐIÐ
n
Rannsókn stjörnufræðinga:
Gaf halastjarna
j örðinni líf?
innlentT
Samninganefndir Sjómannasam-
bandsins, Farmannasambandsins
og útvegsmanna voru kallaðar til
sáttasemjara í gær. Sáttasemjari
ræddi við fulltrúa allra nefnda. Ekk-
ert nýtt kom fram og ekki varð að
sameiginlegum fundi. Nýr fundur
hefur ekki verið boðaður í deilunni.
Okutæki sem koma með ferjunni
Norrænu til Seyðisfjarðar í vik-
unni verða böðuð í sérstakri þró
vegna gin- og klaufaveikifaraldurs-
ins, sem geysað hefur í Evrópu
undanfarna mánuði. í fréttum RÚV
kom fram að auk þvottar á ökutækj-
um verði allir komufarþegar látnir
stíga á sóttvarnarmottur og bursta
skó sína vandlega úr sóttvarnar-
efnum.
stjörnufræði. Vísindamenn sem fylgd-
ust með því þegar halastjörnan Linear
steyptist inn í sólina síðasta sumar
hafa greint frá því að átburðurinn
varpi ljósi á það hvernig líf kviknaði á
jörðinni. Segja þeir ýmislegt renna
stoðum undir að halastjarna á borð við
Linear hafi í fyrndinni lent í árekstri
við jörðina og skilið eftir sig vatn og
önnur lífræn efni, en fyrir þann tíma
hafi jörðin verið líflaus. í ljós kom
meðal annars að Linear hefur að öll-
um líkindum orðið til mun nær sólinni
heldur en aðrar þekktar halastjörnur
og vatnið á henni líkist því okkar
vatni. Áður höfðu rannsóknir á
Halley-halastjörnunni, sem til varð
við ytri mörk sólkerfisins, sýnt að
vatnið á henni er mjög ólíkt vatninu á
jörðinni og fékk það suma vísinda-
menn til að efast um að jarðarbúar
ættu halastjörnum líf sín að launa.
Linear-haiastjarnan var um kíló-
meter í þvermál og notuðu vísinda-
HALASTJARNAN HALLEY
Jarðarbúar munu sjá Halley aftur árið
2061. Vatnið á Linear halastjörnunni sem
brann upp í sólinni á síðasta ári var efna-
fræðilega svipað vatni okkar jarðarbua.
menn öflugustu stjörnukíka sem til
eru til þess að fylgjast með henni tæt-
ast í sundur áður en hún brann upp í
sólinni. „Þetta er einmitt sú tegund af
halastjörnum sem gæti hafa veitt
jörðinni vatnið og lífrænu efnin sem
nauðsynleg eru til að mynda líf,“ sagði
Hal Weaver, stjörnufræðingur við
Johns Hopkins-háskóla. ■
„Eg var alltaf að
hugsa um mat“
Með því að gefast upp sáði kona á fertugsaldri fræinu sem færði henni bata frá matarfíkn.
„Eg vissi hvað ég átti að gera en gat ekki farið eftir því,“ segir hún. Lausnina fann hún ekki í viljastyrk
og þekkingu á næringarfræði heldur með því að eiga samfélag við aðrar ofætur.
fíkn. „Eg vissi hvað það var sem ég
átti að gera en ég gat ekki farið eftir
því,“ segir kona á fertugsaldri sem
segist loksins hafa fundið leið til
bata eftir áralanga baráttu við ofát.
Lausnina segist hún hafa fundið eft-
ir að hún viðurkenndi
vanmátt sinn gagn-
vart matarfíkninni
og horfðist í augu við
að vandinn átti ekki
rætur í því að hana
skorti viljastyrk,
hreyfingu og þekk-
ingu á næringar-
fræði. Uppgjöfin lei-
ddi hana inn í OA-
samtökin, þar sem
fólk með matarfíkn
deilir reynslu sinni,
styrk og vonum til að
fá bót á sameiginlegu
vandamáli.
„ Ég kunni allar
næringarefnatöflur,
hafði prófað alla
megrunarkúra, geng-
ið til næringarráð-
gjafa, farið á nám-
skeið og verið á líkamsræktarstöðv-
um,“ segir viðmælandi okkar, sem
ekki kemur fram undir nafni.
„Stundum náði ég árangri og hélt að
ég væri læknuð." En alltaf seig aftur
á ógæfuhliðina.
„Ég var alltaf að hugsa um mat.
Ég hafði enga tilfinningu fyrir því
hvenær ég væri búin að borða nóg
og hvenær ég væri svöng eða ekki.
Einu sinni þyngdist ég um þrjátíu
kíló á skömmum tíma og fannst að
ég hefði verið að halda í við mig all-
an tímann."
„Ég fann að ég var að eyðileggja
mig á þessu, líkaminn var farinn að
gefa sig. Ég var komin í tvöfalda
kjörþyngd; það var eins og ég þyrfti
bera aðra manneskju hvert sem ég
fór. Mér fannst niðurlægjandi að
vera svona feit.“
Með því að gefast upp segist hún
hafa sáð því fræi sem færði henni
bata. „Þegar ég viðurkenndi að ég
gæti ekki stjórnað þessu og það
þyrfti annað og meira en minn eigi
vilja og viljastyrk til að gera mig
heila var ég loksins tilbúin að þiggja
hjálp og hana fékk ég hjá öðrum of-
ætum,“ segir hún og með því að
sækja 1-2 fundi í samtökunum í
viku, halda góðu sambandi við fé-
laga og fylgja mataráætlun hefur
hún lést um meira en þrjátíu kíló á
um einu og hálfu ári og segir and-
lega og líkamlega líðan sína betri en
nokkru sinni.
OA-samtökin halda vikulega sex
fundi á höfuðborgarsvæðinu og
fjóra utan þess. Upplýsingar má fá á
heimasíðunni www.oa.is. ■
—«—
Með því að
sækja 1-2
fundi í sam-
tökunum í
viku, halda
góðu sam-
bandi við fé-
laga og fylgja
mataráætlun
hefur hún
lést um meira
en þrjátíu kíló
á um einu og
hálfu ári og
segir andlega
og líkamlega
líðan sína
betri en
nokkru sinni.
----0---
Einkarekin heyrnartækjastöð:
Allt að 2 ára bið
eftir heyrnartækjum
heyrnarskertir. Heyrnartækni, fyrsta
einkarekna heyrnartækjastöðin hér-
lendis, mun hefja starfsemi þann 13.
júní, en stöðin mun bæði bjóða upp á
heyrnarmælingar og heyrnartæki.
Björn Víðisson, eigandi stöðvarinnar,
sem verður til húsa í Lágmúla 5,
..sagði að mikil þörf
væri fyrir bætta
þjónustu fyrir heyrn-
arskerta hér á landi,
þar sem bið eftir nýju
heyrnartæki hjá
Heyrnar- og tal-
meinastöð íslands
væri eitt og hálft til
...... tvö ár.
Björn sagði að einkareknar heyrn-
artækjastöðvar hefðu verið reknar í
nágrannalöndunum um árabil og því
væri sérstaða íslands mikil í þessum
Bið eftir nýju
heyrnartæki
hjá Heyrnar-
og talmeina-
stöð íslands
væri eitt og
hálft til tvö ár.
málum, þar sem ríkið hefði alfarið
séð um þjónustu við heyrnarskerta.
Eins og áður sagði væru biðlistar
langir enda fengi Heyrnar- og tal-
meinastöðin mjög takmarkað fjár-
magn frá ríkinu til að sinna þjónust-
unni t.d. til tækjakaupa.
Að sögn Björns verður þjónustan
hjá Heyrnartækni óhjákvæmilega
dýrari en hjá Heyrnar- og talmeina-
stöðinni, þar sem fyrirtækið fær ekki
styrk frá ríkinu. Hann sagðist hins
vegar telja að réttast væri að Trygg-
ingastofnun niðurgreiddi kaup fólks
á heyrnartækjum líkt og gert væri í
Danmörku. Þar fengi fólk ákveðna
upphæð frá ríkinu og gæti síðan
sjálft valið hvert það sækti þjónust-
una.
Björn sagðist þegar hafa fengið
viðbrögð frá fólki við þessari auknu
þjónustu sem i vænum væri og að
margir hefðu þegar látið skrá nafn
sitt á biðlista, enda langþreyttir á bið-
inni hjá Heyrnar- og talmeinastöð-
inni. ■
AUKIN ÞJÓNUSTA FYRIR
HEYRNARSKERTA
Björn Víðisson, eigandi Heyrnartækni, segir
að nýja heyrnartækjastöðin muni bjóða
upp á heyrnarmælingar og heyrnartæki.
Lest rakst á rútu
Sex létust
ap. tyrkland Sex manns létust í gær
þegar að járnbrautarlest lenti í
árekstri við fólksbifreið í Vestur-
Tyrklandi. Farþegalestin var á
leiðnni frá borginni Denizli til borg-
arinnar Izmir þegar hún lenti á bif-
reiðinni sem var fara að fara yfir
brautarteina um 50 kílómetra frá
Izmir. Fjórir farþegar í bifreiðinni
létust samstundis en ökumaður
hennar og einn farþegi til viðbótar
létust á spítala síðar í dag. Tveir
hinna látnu voru börn undir fimm
ára aldri. Farþegalestin fór út af
brautarteinum við áreksturinn en
ekki er vitað til þess að neinn í lest-
inni hafi slasast. Lögreglan rann-
sakar nú slysið. ■
Slippurinn á Akureyri,
í Reykjavík og Hafnarfirði
mengaðir?
Hollustu-
vernd segir
mengun
mögulega
skýrsla Hollustuvernd ríkisins
segir að mögulegt sé að svipað
mengunarmagn og fannst í Arnar-
nesvoginum sé að finna hjá slipp-
stöðvunum í Hafnarfirði, á Akur-
eyri og í Reykjavík, en hins vegar
hafi ekki verið tekið sýni úr jarð-
lögum þar. Hollustuvernd gerir
samt engar kröfur um að athugan-
ir fari fram á þessum stöðum.
„Það er ekki fyrr en farið er að
hræra í [jarðlögum] að það sé
hætta á því að efnin fari aftur út í
umhverfið," sagði Kristján Geirs-
son hjá Hollustuvernd ríkisins í
gær. Hann bætti því við að eitur-
efnin sem fundust í Arnarnesvog-
inum væru svo þung að þau sam-
löguðust umhverfinu illa og þegar
verið væri að huga að fram-
kvæmdum á fyrrum iðnaðarsvæð-
um - t.d. dýpkun líkt og í Arnar-
nesvogi - gerði Hollustuvernd
kröfu um það að fram færu athug-
anir á magni eiturefna í umhverf-
inu.
Kristján benti á að aðeins ein
mæling hefði verið gerð enn sem
komið væri í Arnarnesvoginum og
að frekari mælingar yrðu gerðar
utar í voginum til þess að athuga
hversu langt mengunin næði; að
mögulegt væri að skaði hlytist af
menguninni kæmist hún óhindrað
út í umhverfið. Það mikla magn
eiturefna sem fannst í Arnarnes-
voginum kemur Hollustuvernd á
óvart, en aðspurður sagði Kristján
að fyrst að í slippstöðvum væri
unnið með eiturefni mætti búast
við einhverri mengun. ■
INNLENT
Alþingi samþykkti á síðasta
fundi sínum fyrir þinghlé
breytingu á umferðarlögum sem
kveður á um bann við notkun far-
síma í akstri. Samkvæmt lögunum
verður fólki óheimilt að nota far-
síma meðan það ekur bifreiðum
nema nota syokallaðan handfrjáls-
an búnað. RÚV greindi frá.
—♦—
Héraðsdómur Reykjavíkur
dæmdi í gær Heilbrigðisstofn-
unina á Selfossi og ríkissjóð til að
greiða manni 1,6 milljónir króna
með vöxtum í skaðabætur, auk
450.000 króna í málskostnað. Mað-
urinn höfðaði mál vegna lækna-
mistaka. Hann skar sig á fingri
árið 1991 og leitaði strax eftir
slysið á heilsugæslustöðina á Sel-
fossi. Þar var hann meðhöndlaður
af afleysingalækni, sem hreinsaði
sárið og saumaði saman og útskrif-
aði manninn. Síðar kom í ljós að
taug á litlafingri hafði farið í
sundur og er varanleg örorka
mannsins var metin 5%. Mbl.is
greindi frá.