Fréttablaðið - 13.06.2001, Blaðsíða 8

I Rí I Í AB1.A0IÐ
8
FRETTABLAÐIÐ
13. júní 2001 IVIIÐVIKUOACUR
Útgáfufélag: Fréttablaðið ehf.
Útgáfustjóri: Eyjólfur Sveinsson
Ritstjóri: Einar Karl Haraldsson
Fréttastjóri: Pétur Gunnarsson
Ritstjórn, auglýsingar og dreifing:
Þverholti 9, 105 Reykjavlk
Aðalsími: 515 75 00
Slmbréf á fréttadeifd: 515 75 06
Rafpóstur: ritstjorn@frettabladid.is
Símbréf á auglýsingadeild: 515 75 16
Rafpóstur: auglysingar@frettabladid.is
Setning og umbrot: Fréttablaðið ehf.
Plötugerð: ÍP-prentþjónustan ehf.
Prentun: Isafoldarprentsmiðja hf.
Dreifing: Póstflutningar ehf. - 595 6500
Fréttaþjónusta á Netinu: Vísir.is
Fréttablaðinu er dreift ókeypis til allra heimila á höf-
uðborgarsvasðinu. Fyrirtæki geta fengið blaðið gegn
greiðslu sendingarkostnaðar; kr. 1.100 á ménuði.
Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni
blaðsins I stafrænu formi og í gagnabönkum
án endurgjalds.
j BRÉF Tll BLAÐSINS~[
SAGNFRÆÐI
Smiður varðist alilengi en hann var fræk-
inn maður og vopnfimur.
- Mynd úr grein um Grundarbardaga.
Sagnir með sögu
Áhugamaður um sögu skrifar:
sagnfræði í fyrsta hefti Sagna, tíma-
rits sagnfræðinema, sagði svo í rit-
stjóraspjalli: „Nú er það í heiminn
borið og það er þitt lesandi góður og
sögunema framtíðarinnar að kveða á
um hvort það eigi skilið að eignast
systkini eður ei.“ Nú eru systkinin
orðin 20 því 21. áragangshefti glæsi-
legasta nemendatímarits við Háskóla
íslands er nýkomið út. Þetta er veg-
legt rit sem ber metnaði sagnfræði-
nema fagurt vitni. Útskriftarnem-
andi við Listaháskóla íslands, Jó-
hanna Erla, var fengin til þess að
„flikka" upp á útlit blaðsins og inni-
haldið er fjölbreytt að vanda. Þar er
að finna hugleiðingar um heimildar-
gildi tölvupósts, sem er sendibréf nú-
tímans, hlutverk menntamanna fyrir
og eftir Balkanstríð og annað sem
snertir skráningu samtímasögu, og
svo umfjöllun um þjóðleiðir og at-
burði á Sturlungaöld.
Egget Þór Bernharðsson, einn af
fyrstu ritstjórum Sagna, segir í tíma-
ritinu að ófáir sagnfræðingar hafi
stigið sín fyrstu skref í Sögnum.
Lausleg talning sýni að ríflega 300
höfundar hafi átt efni í Sögnum út-
gáfuárin 20 eða að meðaltali um 15
höfundar í hverju hefti.
Óhætt er að mæla sérstaklega
með sögnum því það er eitt áhuga-
verðasta tímarit sem út kemur með
sagnfræðilegu efni, og gefur vís-
bendingar um þær áherslur sem
verða munu uppi í sagnfræðirann-
sóknum á næstu árum. ■
Fréttablaðið rœtt á fótboltavellinum
Kvöldsól, hæg gola og ilmur úr
nýslegnu vallargrasi á Hlíðarenda.
Enginn kvartar þó að skyggna þurfi
yfir augun til þess að fylgjast með
leiknum. Valur og ÍA etja kappi. Að
réttu lagi ætti ég að
styðja Val, búandi í
Reykjavík, en vegna
vensla inn í knatt-
spyrnuættir á Akra-
nesi held ég með
Skagamönnum í fót-
bolta. Hjörtur Hjart-
arson afgreiðir Valsmenn með tveimur
viðstöðulausum skotum „í skrefinu"
eins og það er kallað í upphafi síðari
hálfleiks. Sagt er að hann leiki í Skalla-
grímspeysu innanundir Skagapeys-
unni því hann var aðalmarkaskorari
Borgnesinga um árabil, þótt hann sé al-
—♦—
„Og svo les
maður auglýs-
ingarnar í því
líka."
—4.—
inn upp í knattspyrnubænum. Eftir
mörkin færa Skagamenn sig aftar á
völlinn og verjast. Þeir eru búnir að
„klára dæmið“ og áhuginn á leiknum
dofnar meðal áhorfenda.
Og um hvað tala menn þá? Auðvitað
Fréttablaðið! Fyrir framan mig spjalla
nokkrir herramenn fjálglega um blað-
ið og hafa áhyggjur af því að efna-
hagslægðin geti orðið því að fjörtjóni.
„Það þurfti að byggja upp alveg nýtt
dreififyrirtæki og það er dýrt. Og svo
kreppir að.“ Ég hugsaði sem svo: Þeir
gá ekki að því að Fréttablaðið þarf ekki
að skera af sér neina góðærisfitu. Við
erum eins og þvengmjóir veðhlaupa-
hundar sem leggja allt í sölumar til
þess að ná í mark og fá sína umbun.
Fyrir framan mig héldu þeir áfram:
„En það er afslappandi að fletta Frétta-
Mál...manna.
Einar Karl Haraldsson
hlýddi á mál manna sem horfðu
á leik Vals og ÍA
blaðinu og maður þarf ekki að setja sig
í hátíðlegar stellingar við að lesa það,“
sagði einn. „Og svo les maður auglýs-
ingarnar í því líka,“ sagði annar. Mæltu
mann heilastur, hugsaði ég. Það er ein-
mitt mergurinn málsins. Fréttablaðið
er besti miðillinn fyrir tilboðsauglýs-
ingar sem býðst í dag. Og það em ein-
mitt auglýsingarnar sem blíva í lægð-
um og kreppum. Samspil-Nótan aug-
lýsti t.d. hjá okkur útsölu á hljóðfærum
sl. mánudag og seldi fjögur trommu-
sett á fyrsta degi. Það þýðir um 1400
trommusett á ári ef svo heldur áfram.
Guði sé lof að maður er ekki með bíl-
skúr, hugsaði ég! ■
Æfleiriflýja Austurland
m
m
m
1. Kerskáli 1.240.000 t/ári
2. Kerskáli 11. 120.000 t/ári
3. Hreinsivirki
4. Afriðilstöð
5. Aðalspennistöð
6. Steypuskáli
7. Verkstæði
8. Rafskautaverksmiðja - bökun
9. Skautsmiðja
10. Kerskálaþjónusta
11. Skrifstofur/starfsmannaaðstaða
12. Hráefnisgeymslur
13. Kerbrotaförgun
14. Hliðvarsla
15. Málmgeymsla
16. Vinnubúðir
17. Rafskautaverksmiðja - blöndun
Dr. ívar Jónsson um áhrif álvers í Reyðarfirði:
Austurland í sömu stöðu eftir 6 ár
álver Þann 1. desember bjuggu
tæplega 8.300 manns á Mið-Aust-
urlandi og hafði íbúum fækkað um
nærri 1000 manns frá því á árinu
1990, segir Þjóðhagsstofnun. í
mati Nýsis hf. á samfélagslegum
og efnahagslegum áhrifum álvers í
Reyðarfirði segir að brottfluttir
umfram aðflutta hafi verið 2000 á
sama tímabili. Fjöldi brottfluttra
umfram aðflutta var 2,2 % á ári all-
an áratuginn en 2,6% árið 2000 eða
2,6%.
Af 8300 Ibúum búa 6000 til 6500
manns í 30-40 mínútna akstursfjar-
lægð frá fyrirhuguð álveri á Reyð-
arfirði, og þykir það heldur lítið
uppland „eða borgarsvæði" fyrir
svo stórt fyrirtæki. Helsti veik-
leiki svæðisins hefur falist í skorti
á fjölbreytilegum störfum, tak-
mörkuðum tækifærum til mennta
og fábreyttu menningarlífi í sam-
anburði við höfuðborgarsvæðið,
segir Þjóðhagsstofnun.
Stofnunin reiknar með að fram-
tíðarvinnuaflsþörf í álverinu og
beinni þjónustu við það nemi um
630 mannárum. Að auki er reiknað
með að vegna óbeinna áhrifa geti
orðið 450-550 störf á svæðinu.
Óbein áhrif álversins geta einnig
komið fram í hærri launum, fjöl-
breyttara atvinnu- og menningar-
lífi og hagkvæmari rekstri opin-
berrar þjónustu. Til lengri tíma er
reiknað með að mannfjöldi á Mið-
Austurlandi gæti vaxið um 2000 -
2500 manns vegna álversins. Sam-
kvæmt þeirri spá gæti mannfjöldi
orðið 9000 til 10.000 manns árið
2010 í stað 7000 til 7500 manns án
álvers eða annarrar uppbyggingar.
Gagnrýnt hefur verið að ekki hafi
verið gerð tilraun af matsaðilum
til þess að greina fórnarkostnað ál-
versframkvæmdanna og meta
hvort hægt sé að verja fé á Austur-
land með öðrum hætti til þess að
efla þekkingarsamfélag og þekk-
ingarhagkerfi á svæðinu. ■
álver „Innan fimm til sjö ára er Mið-
Austurland komið í nákvæmlega
sömu stöðu og í dag, þrátt fyrir fjár-
festingar í Kárahnjúkavirkjun og
Reyðaráli, sem munu kosta nálægt
300 milljörðum auk kostnaðar
vegna náttúruspjalla sem ekki fæst
metinn af neinum aðilum málsins",
segir ívar Jónsson dósent við Við-
skipaháskólann á Bifröst. „Fyrir-
hugað álver í Reyðarfirði er stærsta
tækifærið sem er í sjónmáli til að
snúa byggðaþróun á Austurlandi við
og auka samkeppnishæfni svæðis-
ins þannig að það laði til sín fjár-
magn og atgervisfólk", segir 1 mats-
skýrslu Nýsis hf. á samfélagslegum
og efnahagslegum áhrifum álvers í
Reyðarfirði.
í skýrslu Nýsis kemur fram að í
álveri Reyðaráls muni skapast 610
störf og 395 afleidd störf á Austur-
landi miðað við báða áfanga álvers-
ins. í allt muni því skapast yfir þús-
und störf. Dr. fvar dregur þessar
tölur í efa. í erindi á vegum Land-
verndar taldi hann líklegt að nei-
kvæð áhrif á starfsemi fyrirtækja á
svæðinu vegna aukinnar eftirspurn-
ar og hærra launastigs, muni leiða
til fækkunar fleiri starfa en skapast
í formi afleiddra starfa. Þjóðhags-
stofnun reiknar hins vegar ekki með
að álverið geri undirstöðuatvinnu-
greinunum á svæðinu erfiðara um
vik að laða til sín starfsfólk þegar til
lengri tíma er litið. Hún gengur út
frá þeirri forsendu að samkeppni
um vinnuafl sé fyrst og fremst við
höfuðborgarsvæðið og álverið geti
bætt samkeppnishæfni svæðisins. í
máli ívars kom fram að 150 manns á
vinnualdri flytjast frá Mið-Austur-
landi árlega, en 140 nýliðar komi á
vinnumarkað. Hann gerir ráð fyrir
að þörf á nýjum störfum á ári sé um
100 - 140 manns, sé tekið tillit til
þeirra sem myndu flytja burt jafn-
vel þótt störf við hæfi væru í boði.
ívar segir síðan að jafnvel þótt sú
forsenda sé viðurkennd að 1000 ný
störf verði til þá dugi þau skammt
til þess að leysa vandann. Þar sem
gera megi ráð fyrir að fjórðungur
eða meira af störfunum verði mann-
aður aðkomufólki geti verið um að
ræða 750 störf fyrir heimamenn.
Það þýði að aðeins tekur um 6 ár að
veita heimamönnum störf. ■
STOFNA.tJ 167!
VÍNCENTVAN gogh
AU'HONSE MUCHA
ORÐRÉTT
Hve lengi enn sœkja Vestfirðingar sjóinn?
sjóivienn Það myndi sjálfsagt hljóma
undarlega í eyrum þeirra sem barátt-
una leiddu til sigurs að svo vaeri kom-
ið fáeinum áratugum eftir að íslend-
ingar fóru að ráða einir hvaða skipan
gilti um veiðar og vinnslu að Vest-
firðingar gætu þurft að óttast að ekki
væri unnt til lengdar að treysta á
sjávarútveg í þessum fjörðum, að á
sjómannadaginn væri spurt með heil-
um huga en ugg í brjósti hve lengi
enn Vestfirðingar geti sótt sjóinn?
Það má efalaust ætíð deila um
þær reglur sem hæfa best þegar
ákveða skal hvernig veiðar og
vinnsla skili mestum arði í þjóðarbú
en erfitt mun reynast að koma því
heim og saman að sú skipan sé sann-
gjörn og hagkvæm sem gerir vest-
firskum byggðum svo erfitt fyrir að
hætta sé á að sjósóknin leggist að
mestu af hér, að Vestfirðir sem allt
frá upphafi íslandsbyggðar hafa ver-
ið matarkista og kennileiti um feng-
sæl mið verði á nýrri öld hornreka í
þessum efnum.
Við hljótum að valda því verki,
VESTFIRÐIR
Hljótum að geta skapað sóknarfæri fyrir
vestfirskar byggðir, sagði forseti íslands.
bæði þing og þjóðin öll, að finna skip-
an sem sameinar í senn sóknarfæri
fyrir vestfirskar byggðir og sáttar-
gjörð sem allir una.
Sú lýðræðishefð sem færði ís-
lendingum fullveldi og formlegan
rétt, yfirráð yfir hafsvæðum kring-
um landið og farsæld í þróun þjóðar-
bús hlýtur einnig að nýtast okkur við
að finna lausn á þeim vanda sem
einkum brennur á Vestfirðingum.
Hér fara saman fengsæl mið og
hæfni og atorka fólksins sjálfs, hin
hagstæðustu skilyrði til að gera sjáv-
arútveg áfram að arðbærri iðju og
því hljótum við að finna leiðir sem
duga til að gera Vestfirðinga og þjóð-
ina sátta við þann grundvöll sem sjó-
sókn og fiskvinnslu verður fundinn
hér vestra.
Ólafur Ragnar Grímsson forseti Islands
i ræðu sem flutt var við helgistund i fsa-
fjarðarkirkju á sjómannadaginn 2001