Fréttablaðið - 02.11.2001, Blaðsíða 6

6
FRETTABLAÐIÐ
2. nóvemer 2001 FÖSTUDACUR
SPURNINC DACSINS
Ætarðu að ferðast til
útianda í vetur?
Nei, ég á ekki pening.
Sóley Jónsdóttir nemi
FORSETI OC VARAFORSETI
Megawati, forseti Indónesíu, ásamt
Hamzah Haz, varaforseta landsins sköm-
mu fyrir ræðuna.
Forseti Indónesíu:
Bandaríkja-
menn geri
hlé á árásum
JAKARTA.INDÓNESÍU.AP Megawati
Sukarnoputi, forseti Indónesíu,
varaði Bandaríkin í gær við því að
bandalag ríkja heimsins gegn
hryðjuverkum gæti liðast í sundur
ef óbreyttir borgarar haldi áfram
að láta lífið í árásunum á Afganist-
an. Hvatti hún Bandaríkin til að
gera hlé á árásunum sínum á með-
an á Ramadan stendur, sem er heil-
agur mánuður í trúarbrögðum ís-
lams og hefst um miðjan nóvem-
ber.
í ræðu sinni, sem var fyrsta op-
inbera ræða hennar á þingi síðan
hún tók við völdum fyrir rúmum
100 dögum síðan, sagði Megawati
að geta ríkisstjórnarinnar til að
borga niður gífulega erlendar
skuldir Indónesíu sé í algjöru lág-
marki um þessar mundir. Sagði
hún að með því að tryggja pólitísk-
an og félagslegan stöðugleika í
landinu, væri auðveldara að fá er-
lenda fjárfesta til landsins, en er-
lendar skuldir Indónesíu nema 140
milljörðum Bandaríkjadala. ■
Samfylkingin:
Viljum sækja
um aðild
stjórnmál „Ungir jafnaðarmenn
hvetja Samfylkinguna til að leggja
áherslu á Evrópumál“, segir Ágúst
Ágústsson, formaður Ungra jafn-
aðarmanna, og kveðst alls endis
ósammála Stefáni Jóhanni Stefáns-
syni, formanni Samfylkingarfé-
lagsins í Reykjavík, sem hefur
kvatt Samfylkingarfólk til að
draga úr áherslu á Evrópumál og
telur andstætt hagsmunum íslend-
inga að gerast aðilar að svo stöddu.
Ágúst segir að úttekt Samfylk-
ingar á kostum og göllum aðildar
hafi sýnt fram á að hagsmunum ís-
lendinga sé betur borgið innan
Evrópusambandsins en utan.
Ágúst segir að þrátt fyrir að fólk
hafi hingað til ekki látið afstöðu
flokka gagnvart Evrópusamband-
inu ráða stuðningi sínum við flok-
ka hafi hann á tilfinningunni að
það sé að breytast. Það sé furðu-
legt að þeir sem geri sér grein fyr-
ir kostum aðildar eigi sér engan
málsvara og telji hann réttast að
Samfylkingin taki það hlutverk
upp á sína arma. ■
Kjaradeila sveitarfélaga og tónlistarkennara:
U pplýsingabann tek-
ið til endurskoðunar
kjaradeilur Tónlistarkennarar
fjölmenntu á áheyrendapalla Ráð-
húss Reykjavíkur í dag eftir að
hafa haft í frammi mótmæli fyrir
borgarstjórnarfund. Sigrún Gren-
dal Jóhannesdóttir, formaður Fé-
lags tónlistarkennara, sló á að um
200 tónlistarkennarar hafi verið
saman komnir í Ráðhúsinu. En
það voru verkfallsstjórn og kynn-
ingarnefnd Félags tónlistarskóla-
kennara og Félags íslenskra
hljómlistarmanna sem boðuðu til
mótmælanna. „Við erum hér með
þögul mótmæli þar sem tónlistar-
kennarar eru að minna á sig og
hjá sínum borgarstjóra," sagði
Sigrún sem vildi þó lítið láta eftir
sér hafa um kjaradeiluna við
sveitarfélögin þar sem ríkissátta-
semjari hafi mælst til að deiluað-
ilar hefðu ekki samskipti við fjöl-
miðla um gang mála. „En við skoð-
um það nú hugsanlega eftir dag-
inn í dag, hvernig framhaldið
verður á því,“ sagði hún og taldi
að skiptar skoðanir væru um
hvort það bann þjónaði í raun
hagsmunum tónlistarkennara í
deilunni. ■
SICRÚN GRENDAL JÓHANNESDÓTTIR
Formaður Félags tónlistarkennara segir að
viðhorf félagsins til upplýsingabanns til
fjölmiðla á gang samninga verði endur-
skoðað fljótlega.
Stórauknar
lántökur bænda
65 prósent munur er á lánveitingum til bænda milli áranna 1994 og
2000. Lánasjóður landbúnaðarins hefur tekjur af búnaðargjaldi sem
innheimt er af búvöruframleiðendum og rennur það til niðurgreiðslu
lána til bænda.
UNNIÐ MEÐ RÚLLUBACCA
Framkvæmdastjóri Lánasjóðar landbúnaðarins segir að landbúnað vera að færast úr því
að vera vinnufrekur í að vera fjármagnsfrekan, því bændur hafi fyrst og fremst fjárfest í
betri vinnuaðstöðu og aðbúnaði.
landbúnaður Lánveitingar til
bænda hafa stóraukist síðustu ár.
Lánveitingar frá Lánasjóði land-
búnaðarins hafa farið úr því að
vera rúmar 765 milljónir árið
1994 í rúma 2,2 milljarða árið
2000. Lánasjóðurinn er stofnun í
ríkiseigu og heyrir undir landbún-
aðarráðherra. „Við reyndar veit-
um dálítið takmarkaða lánaþjón-
ustu. Við erum með aðeins strang-
ari reglur en aðrir og þrengra
veðrými. Störfum kannski ekki
ósvipað og íbúðalánasjóður hvað
það varðar,“ sagði Guðmundur
Stefánsson, framkvæmdastjóri
Lánasjóðar landbúnaðarins og
sagði að hagnaður af rekstri væri
látinn skila sér í lægri vöxtum til
bænda, en lánakjörin væru al-
mennt verðtryggð lán með 7,25
prósent vöxtum og einnig væri
hluti lána á 3,43 prósent vöxtum.
„Við höfum skatttekjur af búnað-
argjaldi og þær renna til að greiða
niður þessa vexti,“ bætti hann við.
ÚTLÁN TIL BÆNDA
Lánveitingar Lánasjóðs landbúnaðarins í þús. króna:
Fjós/Mjaltakerfi Vélalán Heildarútlán
1994 - 50.249 69.804 765.534
1995 - 57.051 29.160 1.885.147
1996- 150.525 136.449 1.011.295
1997 - 184.086 160.713 1.251.469
1998- 199.347 551.016 1.916.857
1999 - 259.544 462.192 1.863.939
2000 - 365.958 486.788 2.215.291
Miðað við verðlag í október 2001
Grunnupplýsingar úr Hagtölum
landbúnaðarins 2001 |
Guðmundur sagði að dregið
hafi úr útlánum á árinu um sem
nemur 10 prósentum, ef frá væru
talin endurfjármögnunarlán sem
séu nýr lánaflokkur sem bæst hafi
við. „Ef við hefðum ekki tekið upp
þann lánaflokk værum við með
u.þ.b. 10 prósent samdrátt núna.
Árin 1998 til 2000 var mikið lánað
til jarðakaupa en úr þeim hefur
dregið,“ sagði hann og taldi að lán-
veitingarnar hafi náð eðlilegu
horfi 1998 til 1999 en hafi verið
óeðlilega litlar áður. „Svo verður
ákveðin þensla í þessu og ég held
að það megi rekja til ástandsins
almennt í þjóðfélaginu." Þá taldi
hann að stór hlutur jarðakaupa-
lána síðustu ár endurspegli ákveð-
na endurnýjun í greininni þegar
ný kynslóð sé að taka við. „En því
er ekki að leyna að margir bænd-
ur hafa fyllst mikilli bjartsýni, og
eru, ekki frekar en aðrir, neitt
voðalega hræddir við að skulda.“
Guðmundur sagði innheimtu þó
hafa gengið vel og enn ekki borið
á vanskilum, en það komi í ljós
undir árslok. „En það blandast
engum hugur um að ástæða er til
að fara varlega. í mörgum tilvik-
um eru bú orðin mjög skuldsett og
í sumum tilvikum of skuldsett,"
sagði hann og taldi toppnum í út-
lánaaukningu til bænda vera náð.
oli@frettabladid.is
INNLENT
Hraðfrystihús Eskifjarðar skil-
aði 22,9 milljónum í hagnað
fyrstu níu mánuði ársins saman-
borið við 214,8 milljóna króna tap
á sama tíma árið 2000. Rekstrar-
tekjur félagsins jukust úr 1.954
milljónum í 2.970 milljónir. Rekstr-
argjöld fóru úr 1.634 milljónum í
1.893 milljónir.
—♦—
Afkoma Guðmundar Runólfsson-
ar var neikvæð fyrstu níu mán-
uði ársins um 14,3 milljónir króna.
Hagnaður fyrirtækisins fyrir af-
skriftir og vexti var 204,6 milljónir
króna, 27,3% af veltu. Rekstrar-
tekjur fyrirtækisins námu 750
milljónum króna. Að meðtöldum
innlögðum eigin afla og veiðafæra-
sölu til eigin nota nam heildarvelta
félagsins 989 milljónum króna.
ARI TEITSSON
Ari segir að skuldir bænda liggi ekki nema
að hluta til hjá Lánasjóði landbúnaðarins
þar sem vextir eru lágir.
Bændasamtök Islands:
Auknar
skuldir valda
áhyggjum
landbúnaður „Skuldirnar við lána-
sjóðinn eru ekki nema hluti af
heildarskuldum bænda," sagði Ari
Teitsson, formaður Bændasamtaka
íslands. „Það eru mjög margir
bændur með miklar skuldir annars
staðar og þá á allt öðrum vöxtum,"
sagði hann og sagði að sér lægi við
að kalla þá okurvexti. Hann bætti
við að upplýsingar um lántökur
bænda sýndu að skuldir þeirra
ykjust sennilega óþarflega hratt.
Áhrif aukinnar skuldsetningar
bændastéttarinnar, segir hann þó
ráðast af eðli skuldanna. „Ef það
hefur verið fjárfest skynsamlega,
og tölur sýna reyndar að mikið af
þessu séu fjárfestingar, og þær eru
þess eðlis að auðveldi reksturinn
þarf það ekki að vera neikvætt. T.d.
hafi menn keypt vélar sem koma í
staðinn fyrir vinnu og eins hafa
margir keypt sér greiðslumark og
þá framleiða þeir meira á hverju
búi.“ Ari taldi ekki ólíklegt að bú-
rekstur væri að færast frá því að
vera vinnufrekur og í að vera fjár-
frekur, en taldi að það þyrfti ekki
að skila sér í hærra verði landbún-
aðarvara. „Ef þarf að borga minna
fyrir vinnu í staðinn þá kemur það
út á eitt,“ sagði hann. ■
Samherji í Grindavík:
Frysta síld í fyrsta sinn
SÍLDARLÖNDUN
Samherjamenn gera sjálfir út báta á síldarveiðarnar auk þess að kaupa frá öðrum útgerð-
um. Þess má geta að engri síld hefur verið landað síðan á mánudag vegna brælu.
fiskveiðar Síld er nú fryst hjá fisk-
vinnslu Samherja í Grindavík. Að
sögn Óskars Ævarssonar, rekstr-
arstjóra, er þetta í fyrsta sinn sem
síld er fryst hjá fyrirtækinu en
áður hafði frystihúsið verið nýtt
fyrir vinnslu á loðnu og hrognum.
Sfldarvinnslan hófst í síðustu viku
og þegar er búið að vinna í kring-
um 450 tonn. Óskar sagði að með
því að frysta sfldina margfaldað-
ist verðmæti hennar og helsta
markaðinn vera í löndum Austur-
Evrópu, Frakklandi og Þýska-
landi.
Auknir atvinnumöguleikar
hafa skapast í kringum þessa nýj-
ung en 30-40 manns starfa nú við
síldarfrystinguna. Óskar sagði
það aðallega vera heimamenn og
væru þeir nokkuð sáttir við þessa
viðbót. „Við notuðum frysthúsið
ekki nema tvo til þrjá mánuði á
ári og sjáum nú fram á að lengja
vinnslutímann um þrjá til fjóra
mánuði til viðbótar." Öskar sagði
útlagðan kostnað ekki hafa verið
mikinn þar sem hluti véla kostar
hafi þegar verið til staðar í eigu
fyrirtækisins. |
INNLENT
Síldarvinnslan hf. í Neskaupstað
var rekin með 325 milljóna
króna tapi á fyrstu níu mánuðum
ársins 2001. Tap af reglulegri
starfsemi eftir reiknaða tekju-
skattsinneign nam 240 milljónum
króna. Veltufé frá rekstri nam 833
milljónum króna. Ekki hefur verið
birt níu mánaða uppgjör áður og
eru því samanburðartölur við
sama tímabil árið á undan ekki
birtar heldur er árið 2000 í heild
sinni birt sem samanburður.
—♦—
Sæplast hf. var rekið með rúm-
lega 15 milljón króna hagnaði
fyrstu níu mánuði ársins. Veltufé
frá rekstri var þá um 203 milljón-
ir króna. Hagnaður á 3. ársfjórð-
ungi var um 10 milljónir og veltu-
fé frá rekstri tæpar 100 milljónir
Veltufé frá rekstri hefur aldrei
verið hærra á þriggja mánaða
tímabili hjá félaginu og nemur
eftir fyrstu níu mánuði ársins um
1,56 kr á hverja krónu nafnvirðis
hlutabréfa.