Fréttablaðið - 11.02.2002, Qupperneq 10

10
FRÉTTABLAÐIÐ
14. janúar 2002 MÁNUPAGUR
I Kí I I Alil A\)\\)
Útgáfufélag: Fréttablaðið ehf.
Útgáfustjóri: Eyjólfur Sveinsson
Ritstjórar: Gunnar Smári Egilsson
og Jónas Kristjánsson
Fréttastjórar: Pétur Gunnarsson
og Sigurjón M. Egilsson
Ritstjórn, auglýsingar og dreifing:
Þverholti 9, 105 Reykjavfk
Aðalsími: 515 75 00
Símbréf á fréttadeild: 515 75 06
Rafpóstur: ritstjom@frettabladid.is
Sfmbréf á auglýsingadeild: 515 75 16
Rafpóstur: auglysingar@frettabladid.is
Setning og umbrot: Fréttablaðið ehf.
Plötugerð: iP-prentþjónustan ehf.
Prentun: (safoldarprentsmiðja hf.
Fréttaþjónusta á Netinu: Vísir.is
Fréttablaðinu er dreift ókeypis til allra heimila á höf-
uðborgarsvæðinu. Fyrirtæki geta fengið blaðið gegn
greiðslu sendingarkostnaðar; kr. 1.100 á mánuði.
Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni
blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum
án endurgjalds.
BRÉF TIL BLAÐSINS
Góðar
lýsingar
íþróttaáhugarnaður skrifar_
Mér þykir sem gleymst hafi í allri
umræðunni um ágæta frammi-
stöðu handknattleikslandsliðsins
á Evrópumeistaramótinu að geta
þess hversu vel Geir Magnússyni,
íþróttafréttamanni, tókst upp í
lýsingum sínum frá mótinu. Það
var virkilega gott að hlusta á Geir
og fórst honum verkið vel. Með
mátulegri virðingu fyrir þeim
Ingólfi Hannessyni og Samúel
Erni Erlingssyni verð ég að segja
að það gladdi mig verulega að þeir
fóru ekki til Svíþjóðar í þetta sinn.
En hvað um það, það verður að
geta þess sem vel er gert og
frammistaða Geirs var í takt við
frammistöðu leikmanna íslenska
liðsins og þjálfara. Þegar sjón-
varpað var úr myndveri hér
heima upphófst hins vegar vand-
ræðagangur með einhvern síma-
leik sem tók alltof langan tíma á
kostnað umræðna og fleira væri
hægt að týna til.
Eg vil hins vegar enda þetta
bréf á því að þakka Geir fyrir góð-
ar lýsingar og fréttaflutning. ■
Atlantshafsbandalagið og ný heimsmynd
f fNANCIAI I IMí'.S
„Hlutverk og uppbygging Atlants-
hafsbandalagsins vekur fleiri
spurningar en nokkru sinni fyrr,“
segir í leiðara Financial Times.
Blaðið segir síðustu atburði hafa
leitt í ljós niðurlægingu og áhrifa-
leysi Evrópuríkja í bandalaginu.
Höfundur telur að í ljósi hárra
fjárhæða sem stjórnvöld í Banda-
ríkjunum hyggjast verja til her-
mála, sé ekki nóg fyrir Evrópuríki
að auka útgjöld sín til málaflokks-
ins. Evrópuríki verði að einbeita
sér að þeim markmiðum sem þau
ráði við. Þau hafi sýnt færni sína
og þekkingu á sviði mannúðar-
mála og friðargæslu. Áþreifanleg-
ur styrkur myndi gera Evrópu
gildandi í samskiptum við Banda-
ríkin og setja kvöð á þau um að
skilgreina framtíðarsýn Nató. Án
þessa eigi bandalagið enga fram-
tíð.
eljc Jfeur yprk <tmcs
í New York Times segir að tækni-
legir yfirburðir Bandaríkjanna í
hernaði séu orðnir svo miklir að
Evrópa þvælist beinlínis fyrir í
aðgerðum. Bandaríkjamenn búi
einir yfir búnaði sem gerir þeim
kleyft að heyja stríð í algjöru
myrkri. Meðan Evrópa standi
ekki betur í hernaðarlegu tilliti sé
gagnrýni þeirra á einhliða aðgerð-
ir Bandaríkjamanna, lítt mark-
tæk. Samt sé áður sé mikilvægt að
Kráðuí..í.um.r.æ.ðunni
Gífurleg aukning fjárveítinga Bandaríkja
stjómar til hermála hafa vakið upp ýmsar
spurningar um jafnvægið milli Evrópu og
Bandarikjanna innan Nató. Endurmat á
stöðunni verðu sífellt meira aðkallandi.
Bandaríkjastjórn sé meðvituð um
að draga úr einhliða nálgun við al-
þjóðamál. Enda þótt gott sé að
Bandaríkjamenn geti barist einir
hvort heldur er í ljósi eða myrkri
sé ekki endilega æskilegt að þeir
berjist einir.
AIYHETEtt.
Svíar velta fyrir sér stöðu sinni í
varnarmálum heimsins. Leiðara-
höfundur Dagens Nyheter rifjar
upp sögu af manninum sem eyddi
allri orku sinni í að meta hvort
hann ætti að taka með sér 17,9 kg
af farangri eða 18,3 kg. Hins veg-
ar skeytti hann ekkert um áfanga-
staðinn. Leiðarahöfundur segir að
Kuwaitstríðið hafi sýnt mönnum
fram á hversu miklu meira gæðin
skipta máli en magnið. Svíar verði
að ákveða hvert þeir ætla að stef-
na og hvar þeir ætli að standa í
samfélagi þjóðanna. Komist menn
að þeirri niðurstöðu að standa
utan Nató, nægi lámarks her-
styrkur með áherslu á litlar sér-
sveitir og strandgæslu. ■
JÓNAS SKRIFAR:
Fjölmenning er slagorð
Dæmi nágrannaþjóða sýna, að hægara er sagt en
gert að taka við nýbúum hér á landi. Góðan vilja
þarf að tempra með raunsæi til að vel fari. Sér-
staklega þarf að fara varlega við að nota góðvilj-
uð og eldfim slagorð á borð við fjölmenningu, sem
geta valdið bakslagi.
Annars vegar rísa ofbeldishneigðir skalla-
bulluhópar fordóma gegn nýbúum og hins vegar
þróast mafíuhópar nýbúa á skjön við siði og regl-
ur nýja landsins. Við eigum að vita þetta allt af
skelfilegum dæmum frá löndum á borð við Dan-
mörku, Svíþjóð og Austurríki.
Mikilvægt er, að allir nýbúar í landinu hafi á
hreinu, að lög og reglur nýja landsins gildi, en
ekki landsins, sem flúið var. Þannig gengur ekki
hér á landi að líta á kvenfólk sem hluta af dýrarík-
inu, þótt það sé gert í ýmsum illa stýrðum löndum,
sem fæða af sér flest flóttafólkið.
Þetta þýðir, að konur í hópi nýbúa hafa sama
frelsi og sömu skyldur og aðrar konur landsins.
Ekki má láta þær giftast fyrr en aðrar konur og
feður þeirra hafa engan refsingarétt yfir þeim.
Hér eru glæpir og refsing ekki mál stórfjölskyld-
unnar, heldur sérstakra stofnana.
Þegar nýbúar vilja koma til landsins, er mikil-
vægt, að þeir séu sem allra fyrst og helzt fyrir-
fram fræddir um ýmsa viðkvæma þætti, sem eru
öðru vísi hér á landi en í heimalandi þeirra. Þeir
séu fyrirfram látnir vita, að illa fari, ef þeir vilja
ekki þola lög og reglur nýja landsins.
Einnig er mikilvægt, að sem auðveldast og
ódýrast sé gert fyrir þá að læra íslenzku, svo að
þeir verði gjaldgengir á almennum og opnum
vinnumarkaói. Ef nýbúar ganga atvinnulausir eða
lokast inni á afmörkuðum atvinnusviðum lág-
stétta, er hætt við að illa fari til lengdar.
Mikilvægt er að gera greinarmun á tungu-
málarétti nýbúa og gamalgróinna minnihluta-
hópa. Kúrdar á lyrklandi og Baskar á Spáni hafa
aldagróinn rétt til að læra í opinberum skólum á
„Þegar íslendingar gerðust nýbúar í
Kanadafyrir rúmri öld,
tóku þeir því sem hverri annarri
nauðsyn að lœra ensku til að
geta komizt áfram í nýja heimium. “
sínu tungumáli, en nýbúar verða að gera svo vel
að læra á tungu nýja landsins.
Þegar íslendingar gerðust nýbúar í Kanada
fyrir rúmri öld, tóku þeir því sem hverri annarri
nauðsyn að læra ensku til að geta komizt áfram í
nýja heiminum. Þeir létu sér ekki detta í hug, að
ríkisvaldið mundi útvega þeim kennslu á íslenzku
og töldu það enga skerðingu mannréttinda.
Hins vegar er mikilvægt, að ríkið greiði kostn-
að við varðveizlu tungumála nýbúa og stuðli á
annan hátt að varðveizlu menningarsérkenna úr
upprunalegum heimkynnum þeirra, svo sem trú;
arbrögðum, tónlist, klæðaburði og matreiðslu. í
því felst raunsæ fjölmenningarstefna.
Vafasamt er til dæmis að banna ákveðinn
klæðaburð kvenna í skólum, ef þær telja hann
vera hluta af trúarlífi sínu. Frakkar og Tyrkir
hafa reynt að banna slæður kvenfólks, en ekki
haft árangur sem erfiði. Við þurfum að læra af
þessari reynslu eins og annarri slíkri.
Ef skynsamlega og raunsætt er staðið að þátt-
töku nýbúa í þjóðfélaginu eru um leið dregnar
vígtennur úr lýðskrumurum á borð við þá, sem
slegið hafa pólitískar keilur í Danmörku og Aust-
urríki út á ótta heimafólks við framandi nýbúa og
jafnvel komizt til pólitískra valda.
Nánast öllum ríkjum Evrópu hefur mistekizt
meðferð mála nýbúa. Mikilvægt er, að við lærum
af mistökum annarra og látum raunsæi ýta vel
meintum slagorðum til hliðar.
Reykjavík
Jónas Kristjánsson
ORÐRÉTT
OBOBB!
„Ég trúi því ekki
að náin frænd-
semi umrædds
flugstjóra við
framkvæmda-
stjóra Sjálfstæð-
isflokksins ráði
hér ferð eins og hvíslað hefur
verið.“
Ásta Ragnheiður Jóhannesdóttir aiþing-
ismaður í umræðum á Alþingi. Fréttablað-
ið 8. febrúar.
VÍST ERUM VIÐ FRÆNDUR
„Við erum ná-
frændur, þre-
menningar, en
eftir að við urð-
um fullorðnir
höfum við, þan-
nig lagað, haft
lítil samskipti."
Árni G. Sigurðsson flugstjóri um skyld-
leika sinn og Kjartans Gunnarssonar
framkvæmdastjóra Sjálfstæðisflokksins í
Fréttablaðinu 8. febrúar.
ÞESSAR KONUR
„Þar sá ég Papa-
ya, sem er hollur
og góður matur, á
199 krónur kílóið.
Verðið er oft yfir
1100 krónur. Mín
fór auðvitað að
hamstra. Konur vita þegar ein-
hver er að gera góð kaup og áður
en ég vissi af hafði drifið að kon-
ur sem voru að kaupa Papaya. Ég
er ekki viss um að allar hafi vitað
hvað þær ætluðu að nota það.“
Sólveig Eiríksdóttir í Grænum kosti.
Fréttablaðið 8. febrúar.
ÖNNUR SJÓNARMIÐ
Kjördæmissambönd framsóknar-
manna í Reykjavík boða tii
opins stjórnmálafundar
á Grand Hotel við Sigtún í Reykjavík,
múnudagskvöldið 11. feb kl. 20:00.
HalldórÁsgrímsson utanríkisrdðherra og formaður Framsóknarflokksins hefur
framsögu.
Allir velkomnir
FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Notkun myndavéla
tilefnislaus rannsókn
á flölda manna
í nýlegri könnun sem Gallup gerði
fyrir Ríkislögreglustjóra, Umferð-
arráð og Vegagerðina á notkun
eftirlitsmyndavéla, kemur fram að
liðlega þriðjungur landsmanna er
þeim hlynntur. Glúmur Jón Björns-
son efnafræðingur er einn þeirra
sem hvað harðast hafa gagnrýnt
myndavélarnar. „Niðustaða könn-
unarinnar kemur mér svo sem ekki
á óvart. Frelsið glatast sjaldan allt í
einu. Eftirlitsmyndavélarnar eru
ekki mjög áþreifanleg óþægindi.
Fæstir verða varir við það þegar
þeir eru teknir upp á band af fjar-
stýrðri myndavél," segir Glúmur
Jón. Hann telur afleiðingarnar hins
vegar kunna að koma í ljós síðar.
„Það er mikilvægt að menn átti sig
á því að eftirlitsmyndavél gerir
engan greinarmun á athöfnum ein-
staklinganna. Af öllum þeim sem
lenda innán sjónsviðs vélanna eru
til skráðar heimildir," segi Glúmur
Jón Hann bendir á að lögreglu-
menn á vakt við umferðagötu skri-
fi ekki skýrslu um hvern einasta
einstakling sem á leið hjá en það
geri hinsvegar myndavélin. „Notk-
un eftirlitsmyndavéla jafngildir
því í raun tilefnislausri lögreglu-
rannsókn á fjölda manna án þess að
menn gefi tilefni til þeirrar rann-
sóknar. Það mikla gagnasafn sem
verður til með þessum rannsókn-
um verður þannig hluti af gögnum
lögreglunnar. hagsmunir
Þessum gögnum borgaranna
getur lögreglan, eru ríkari
eða aðrir sem kom- ClúmurJón
ast yfil' þau, SVO Björnsson er á þvi
heitt síðar meir í að þæg'nd' log-
oeitt Sioai nlLll 1 reglunnar verði
ymsurn tilgangi. að vikja
Þetta er ekki síst hagsmunum
ógnvænlegt í ljósi borgaranna
þess að meðferð
trúnaðarupplýsinga um einstak-
linga í meðförum hins opinbera
hefur vægast sag verið ibóta
vant.“
Glúmur bendir einnig á að ekki
séu settar upp eftirlitsmyndavélar
á heimilum fólks þótt mikið ofbeldi
eigi sér stað þar auk annarra ólög-
mætra athafna eins og neyslu ólög-
legra fíkniefna. „Það er vel hægt að
sinna umferðareftirliti án þess að
fórna frelsi þeirra sem fara að lög-
um. Það var auðvitað gert áður en
myndávélarnar voru settar upp.
Það er heldur ekki svo að menn
hætti að brjóta lögin þótt settar séu
upp myndavélar af þessu tagi. Val-
ið stendur því ekki á milli umferð-
arlagabrota og myndavéla. Ef til
vill spara myndavélarnar lögregl-
unni sporirt i einhverjum tilvikum
og auðvelda henni eftirlit en hags-
munir borgararanna eru ríkari.
Þægindi lögreglunnar verða að
víkja fyrir þeim hagsmunum."
bergljot@frettabladid.is