Alþýðublaðið - 13.07.1960, Blaðsíða 13

MYND þessi er af íra-
donnustyttu frá sextándu
öld, en hún var á sýningu
í Bajem nú í sumar. Sýn-
ingu þessari var ætlað að
gefa yfirlit um kirkjulega
list á síðari öldum og var
efnt til hennar í sambandi
við heimsþing kaþólskra í
Múnchen. Maðurinn, sem
stendur fremstur og er 'að
horfa á madonnuna, er
Jósef Wendel kardínáli.
Minningarorð:
ÁRNI SIGURÐSSON
í DAG fer fram bálför Árna
Sigurðssonar sjómanns. Árni
var fæddur 27. september 1877
í Rangárvallasýslu. Hann var
þá á þriSja ári yfir áttrætt er
hann lézt að Dvalarheimili
aldraðra sjómanna, Hrafnistu,
þann 3. júlí síöastliðinn.
Ævistarf Áma var sjó-
mennska og var hann á sjón-
um öll sín beztu- ár, fyrst* á
skútum og síðan á togurum.
Hann var einn af stofnendum
Sjómannafélags Reykjavíkur
og heiðursfélagi þess. Þeim
f.ækkar nú óðum frumherjum

GREIN þessi birtist í Náttúrufræðingnum, síðasta
hefti. í henni er vakin athygli á merkilegu máli, nátt-
verkalýðshreyfingarinnar og
með Árna er fallinn í valinn
einn af þeim, er skildi það 1915
hversu nauðsynlegt það var
fyrir sjómennina að stofna sitt
eigið félag. Blessuð sé minning
hans. Félagi.
úruvemd, sem ekki hefur verið rædd fyrr.
Merkileg uppgötv-
staðreyndir
NÁTTÚRUVERND og skóg-
rækt hljóta oft og tíðum að
vera andstæður, ekki sízt þeg-
ar um er að ræða gróðursetn-
ingu og ræktun erlendra trjá-
tegunda. Þetta liggur í augum
uppi, enda miða náttúruvernd-
áaðgerðir í nágrannalöndum
ökkar mjög að því, að verja
ákveðin landssvæði fyrir hvers
konar ræktun og varðveita
þar með upprunalegan gróður
þeiera og dýralíf. Þetta hlýt-
ur líka að verða eitt af verk-
eínum okkar, enda þótt að-
gerðir af þessu tagi séu ekki
jafnaðkallandi hér á landi og
í þeim löndum, sem( eru þét.t-
býlli og betur fallin tiT rækt-
unar. Nú dettur mér aC vísu
ekki í hug að hvetja til and-
stöðu gegn skógræktartilraun-
um þeim, sem hér hefur verið
unnið að af miklum myndar-
skap og dugnaði á undanförn-
um árum. Slíkt væri fásinna,
enda mun flestum virðast svo,
sem landrými sé hér nóg til
skógræktartilrauna og allir
munu sammála um það, að
nauðsynlegt sé að fá úr því
skorið á óyggjandi hátt, hvort
takast megi að rækta nytja-
skóga hér á landi. Áróður fyr-
ir skógrækt,- sem að sjálfsögðu
er nauðsynlegur til að þoka
þessum málum áleiðis, hefur
fallið í góðan jarðveg meðal ís-
lendinga, sem lengi hafa verið
haldnir rótgróinni minnimátt-
arkennd vegna skógleysis
landsins, og vilja allt til vinna
til að geta sagt og sýnt út-
lendingum, að raunverulegir
skógar vaxi á íslandi. Þetta er
aðeins ein hlið á þjóðarkomp-
lexi, sem lýsir sér meðal ann-
ars í því, að íslendingar mega
helzt ekki heyra reyndar viss-
ar landfræðilegar staðreyndir
svo sem, að ísland sé kalt og
hrjóstrugt land, sem sé stað-
sett á útjaðri hins byggilega
heims.
En hvað sem þessu líður, þá
er yfirleitt ekki nema gott eitt
um skógræktaráhuga íslend-
inga að segja. Það er aðeins
ein hlið á þessu máli, sem er
miður æskileg. Eg á hér við
áráttu hinna áhugasömu skóg-
ræktarmanna að gróðursetja
barrtré á sérkennilegum og
fögrum stöðum, sem ætla má
að fyrr eða síðar verði settir
undir náttúruvernd. Eg nefni
hér aðeins nokkur dæmi um
slíka staði. Þjóðgarðurinn á
Þingvöllum, Ásbyrgi, Bæjar-
staðaskógur í Öræfum, Dverg-
hamrar á Síðu og Dimmuborg-
ir við Mývatn. Eg tel gróður-
setningu barrtrjáa á stöðum
þeim, sem hér hafa verið
nefndir, hrein náttúruspjöll,
og við verðum að gera okkur
ljóst, að ef ekkert verður að
gert í þessu máli, er bókstaf-
lega enginn staður óhulltur
fyrir hinum áhugasömu her-
skörum skógræktarmanna. —
Þessu verður því að kippa í
lag og það ætti að vera til-
tölulega auðvelt með almennri
fræðslu og leiðbeiningastarf-
semi, Eg býst við að skógrækt-
armenn, sem flestir eru hinir
mætustu menn, muni taka
slíkum leiðbeiningum vel og
muni fljótt átta sig á því, að
hér hafa verið unnin óþurftar-
verk, sem varast ber í fram-
tíðinni. Enda má öllum vera
það Ijóst, að það hefur ekki
minnstu þýðingu fyrir skóg-
ræktina á íslandi, þótt takast
megi að kæfa Dverghamra á
Síðu í barrskógi. Og skógar-
kjöll vel fallin til gróðursetn-
Framhald á 14. síðu.
un og
i.
NÝLEGA var í Alþýðubl. get-
ið um, að uppgötvaðar'hafi
verið vetrarbrautir í sex millj-
arða ljósára fjarlægð, og var
þar talað um, að uppgötvun
þessi gæti orðið til þess að
skýra sumt, sem hingað til
hefur verlð óljóst varðandi
„eðli og ásigkomulag“ alhei'ms
ins. En hvað sem verða kynni
um ýmsar þær heimsfræði-
kenningar, sem nú eru uppi,
þá er það ein ályktun, sem
framar öðrum ætti að blasa
við í hvert sinn, sem slíkar
uppgötvanir eiga sér stað og
þessi. Og hún er, að hversu
stórar tölur sem menn taka til
um stærð alheimsins, þá muni
þær aldrei ná því, sem' þar
raunvemlega er. Reyndin hef-
ur ævinlega orðið sú, að menn
gerðu sér þar ofsmáar ‘hug-
myndir, og er því mikil ástæða
til að ætla það, sem Giordano
Brúnó hélt fram fyriir löngu,
að alheimurinn hljóti að vera
óendanlegur bæði í tíma og
rúmi. Og það þarf í rauninni
engar nýjar uppgötvanir tiT
þess að gera sér þetta ljóst.
Til þess þarf ekki annað en
að spyrja sjálfan sig um, hver
hljóti að vera frumorsök hlut-
anna. Frumorsök hvers eins
hlutar er samband hans við
aðra hluti, og hlýtur þá að
Kggja í augum uppi, að frum-
orsök þeirra aTLra sé sú, að
heimurinn sé óendanlegur. Og
þegar þetta er Ijóst orðið, þá
ætti það einnig að verða Ijóst,
að í aðalatriðum hafi' heimssag
an hlotið að gerast með jafnri
þróun, hvað sem kann að hafa
átt sér stað um einhverja þætti
hennar. Óend’anlegur heimur
getur hvorki byrjað né endað
í neinum ákveðnum punkti
eða efni'skekki, því að þar er
hvorki um byrjun né endi að
ræða
II
í bókinni LÍF í ALHEIMI,
sem kom hér út fyrir einu eða
tveimur árum, er að sjálfsögðu
rætt um þá kenningu, að lifn-
uni'n hafi á hverjum stað edn-
göngu orðið fyri'r ákveðna þró
un efna og efnasaimlbanda, en
öfugt við það, sem nú er ríkj-
andi, þá er í bók þessari (bls.
73) haldið fram, að þar geti
þó ekki verið um fulnægjandi'
skýringu að ræða. Blind til-
viljun er þa-r talin ekki full-
nægjandi til skilnings á því,
að slík furðusmíð skyldi hér
verða til sem maðurinn er, og
að líffræðin-gar verði því að
finna þar betri skýringu. En
þó að höfundum bókar þessar-
ar hafi' það auðvitað ekki verið
kunnugt, þá hefur þó þessi
þetri skýring þegar 'komið
fram, og það fyrir löngu, og á
ég þar við kenninu dr. Helga
Pjeturss um lífsambandið á
milli' hnattanna. Og því minn-
ist ég nú á þá kenningu, að ég
fyrir skömmu sá rætt um stað
reynd'r, sem verða mættu
henni til stuðnings. Var það í
greinihni „Eins og tveir drop-
ar“, sem prentuð er í Sunnu-
dagsbl. Afþýðubl. 19. júní sl.,
Og á ég þar við það líf- og hug-
samband, sem svo greinilega
er þar um að ræða Er mjög
skiljanlegt, að sl®t muni sér-
staldega geta átt sér stað á
milli þeirra sem -líkir eru, eins
og þegar eineggja tvihurar
eiga í hitut, og er það í góðtt
samræmi við það, sem dr.
Helgi kenndi. Samstilling var
það, sem hanm taldi undirstöðu
þess, að sambönd tækj-ust. Og
þegar nú horft er út frá þess-
um staðreyndum, þá liggur það
ljóst fyrir, hvernig lifnunin.
verður á hverjum stað. — Það
sem sagt var frá þarna í blað-
i'nu, var að vísu eingöngu um
samband milli íbúa þessarar
jarðar. En þar sem sambönd
hafa stundum tekizrt einnig við
þá, sem ekki eru lengur hér á
jörðu, þá verður frá náttúru-
fræðilegu sjónarmiði séð óhjá-
kvæmileg sú ályktun, að líf-
og hugsambönd eigi sér einn-
i'g stað við íbúa annarra
hnatta. Og þaðan séð blasir
hin umrædda skýring mjög
fagurlega við. — Efnið, sem
samkvæmt kenningu F. Hoyl-
es er sí og æ að skapast eða
verða til, 'hefur að vísu í sér
mögulei'ka til óendanlegrar
fullkomnunar og þróunar. En
án sambanda við það, sem þeg
ar hafði komizt á leið full-
komnunarinnar og framfar-
Framhald á 4. síðu.
Alþýðuhlaðið — 13. júlí 1960 £3