Sunnanfari - 01.04.1898, Qupperneq 40

92
dag vera upp á þilfari, því bæði var skipið lítið
og fólks mergðin mikil.
23. Dec. mánud. fengum mótvind suðaustan.
Sigldum þó um daginn átta vikur sjávar með slög-
um, og komustum um nóttina kl. 6 til Kallenborg
í Sellandi; vorum þá mjög slípaðii'.
24. Dec. þriðjud. keyrðum þaðan til eins
bóndabæjar; var það þorp mikið og í kirkja.
25. Dec. miðvikud. Jól. Keyrðum þaðan eftir
embætti og náðum til borgarinnar Roskilld. Þar
vorum vér þá nótt.
26. Dec. fimtud. annan í Jólum keyrðum það-
an eftir embætti og náðum um nóttina til eins
verzhús skamt fyrir utan borgina Kaupenhafn.
27. Dec. föstud. þriðji f Jólum; keyrðum inn í
staðinn Kaupenhafn í gegnum vesturport, og fór
lögmaðurinn strax til assessor Árna Magnússonar,
og urðu þar fagnaðar fundir; var lögmaðurinn svo
hjá honum fram yfir átta dag, og að því gerðu
tók hann sér eitt annað logement (lossament) hjá
einum prófessor, sem var og er stjörnumeistari, og
hjá honum höfum við veríð alt til þessa dags í
Junij mánuði.
Tantum de his.
* * *
Derðasaga þessi er hin sama og getið er um
í Yísnakveri Páis Vídalíns, Kh. 1897, bls. XII, og
er hún merkileg, þó ekki væri fyrir annað en það,
að hún er um þá minnilegu utanför Páis, er hann
gerði í málum sínum við Odd lögmann, og hafði
Páll verið dæmdur frá embætti, og átti þá erfiðan
hag. Kveðjubréf hans áður hann legði í þessa ferð
og vísur þær fallegar, er hann orti þá, er að finna
í Vísnakveri hans, bls. IV—IVI, og bls. 93—94.
J ó n a s organisti H e I g a s o n .
Jönas Helgason er einn af vorum þjóðkunnustu
mönnum. Söngritin hans eru búin að bera nafn
hans inn á hvert einasta heimil. Allir söngvinir
út um landið unna honum, og þeir eru margir.
Það mun því mörgum vera kærkomin mynd af
honum og helztu atriðin úr ævisögu hans.
Jónas Helgason er fæddur f Reykjavík 28.
febr. 1839. Poreldrar hans voru þau Helgi Jónsson
trésmiður og bæjarfulltrúi í Reykjavík, ættaður frá
Skútustöðum við Mývatn, og Guðrún Jónsdóttir,
ættuð frá Ctaulverjabæ í Plóa.
Jónas ólst npp hjá forldrum sínum, þangað til
hann var 13 ára. Þá tók bann að læra járnsmfð
hjá Teiti Pinnbognsyni járnsmið og dýralækni.
Þessa iðn nam Jónas að fullu á 4 árum og tók
sveinsbréf sitt í maí 1856.
Upp frá þessu stundaði hann járnsmíðar öðr-
um óháður að öllu, þangað til 1881. Þá hætti
hann þeim störfum fyrir fult og alt.
Eftir þetta gaf hann sig eingöngu við því fagra
starfi, að efla og útbreiða sönglega þekkingu hér á
landi. Margt hefur orðið til að tálma framkvæmd-
um hans og áformi, en hann hefur unnið frægan
sigur á því öllu með kjarki og viljafestu. Verkin
sýna merkin.
Hugur Jónasar hneigðist snemma að sönglist-
inni. Hin fyrsta framkvæmd hans í þá átt, var
söngfélag, sem hann stofnaði árið 1862 í Rekjavík.
Þetta söngfélag var nokkru síðar kallað „Harpa“.
Og það er orðið þjóðkunnugt nafn líka. Það gaf
út hin tvö fyrstu söngrit Jónasar á sinn kostnað,
„Söngfræðina11 og fyrsta hefti af „Söngvar og kvæði“
(,,Hörpuhefti“). Jónas var kennari og leiðtogi
„Hörpu“ í samfleytt 30 ár. „Harpa“ er fyrsta
söngfélagið, sem stofnað hefir verið hér á landi, og
til hennar eiga önnur söngtélög upptök sín að
rekja, sem stofnuð hafa verið hér á landi. „Lúðra-
félag Reykjavíkur“ er einn afsprengur „Hörpu" að
því leyti, að stofnendnr þess voru allir úr „Hörpu“
og síðan hafa í því verið fleiri og færri félagsmenn
úr „Hörpu“ og þar á meðal formaðurinn (Helgi
kaupmaður Helgason, bróðir Jónasar). Það var
„Harpa" sem annaðist allan hinn fyrirskipaða söng
við hátíðahaldið í Reykjavik og á Þingvöllum á
þúsundára afmæli þjóðarinnar 1874, að undantekn-
um söngnum við guðsþjónustugjörðina á undan há-
tíðinni. Það var „Harpa“, sem annaðist söng við
öll þau meiri háttar tækifæri hér í Reykjavík, þar
sem sungið var. Það var „Harpa“ og „Lúðrafé-
lagið“ í sameiningu, sem gengust fyrir því, að safna
1500 krónum, til að koma upp sérstöku húsnæði
handa sér og öðrum söngfélögum, sem hér kynni
að verða stofnuð. Nú er þetta húsnæði i hinu
myndarlega húsi iðnaðarmannafélagsins f Reyjavik.
Það var Jónas, sem átti mestan þáttinn í því, í
samráði við annan félagsmann1 úr „Hörpu“, að farið
var að hafa „Harmonia“ við söng í kirkjuin hér á
landi til eflingar sálmasöngnum. Þeim fjölgaði að
sönnu hægt framan af; en að því er næst verður
1) Theodór Olafsson, son séra Olafs Pálssonar prests
að Melstað í Miðfirði. Enda var það Melstaðarkirkja,
er fyrst fékk hljóðfæri.