Öldin - 01.01.1894, Blaðsíða 10

III
ÖLDIN.
Þetta, að ciginleikar eru ættgengir, á
scr stað eigi siðr lijá jurtum en hjá dýrum.
Því heflr alþýða manna í rauninni fyrir
löngu tekið eftir líka. Eg man eftir að
menn völdu kartöflur mjög til útsæðis
heima á Islandi, og menn, sem áttu góða
garða og hirtu þá vel og fengu óvenju-
stórar og góðar næpur eða rófur, þeir vildu
heldr koma sér upp fræi af þeim sjálfir,
licldr en að kaupa útlent fræ. 0g varla
mun neinn sl bóndi, cr akryrkju stundar,
vera svo fávís, að liann velji eklci af inu
bczta, en ekki inu lakasta, af uppskeru-
korni sínu til útsæðis.
I Schlesíu hafa menn á tiltölulega
stuttum tíma komið sér upp einhverju inu
ágætasta sauðfjárkyni, cnda cru þar mjög
svo vandaðar skepnur til undaneldis. Ilver
skepna er þrískoðuð, lögð upp á borð og
rannsökuð nákvæmlega; vorði menn varir
nokkurs minsta galla á henni, er hún auð-
kcnd og tckin frá, og ckki talsmál um að
hún sö höfð til undaneldis.
Áþekt fara Englendingar að, til að
gora kynbætr á korntegundum sínflm.- af
góðum akri eru valin beztu öxin; af þeim
cru svo tínd úr stærstu og þyngstu kornin
af miðju axinu; þessum kornum cr svo sáð
og með u^pskeruna af því korni er cins
íarið aftr að sínu leyti, og svona cr haldið
áfram í ein 12—14 ár; þá hafa menn vcnju-
lcgn framleitt nýtt aflnágði af tegundinni,
og cr það afbrigði þá búið að ná þeirri
festu, að það heldr sér upp frá því og leit-
ar ekki aftr í áttina til framtegundarinnar,
sem það var af komið eða út af lcitt í
fvrstu.
Nú orðið gcra mentaðar þjóðir slíkar
kynbætr með fullri meðvitund um nytsemi
þeirra og í ákveðnum tilgangi. En jafnvel
villiþjóðir og fáfróðir menn gera slíkar
kvnbætr alveg óafvitandi eða ósjálfrátt.
Þá af hundum sínum, sem ónýtir reynast
til að elta dýrin, drepr veiðimaðrinn, af
því að þeir gcra honum ekkert gagn, en
eru að eins til kcstnaðar. En af því leiðir,
að ónýtu hundamir æxla ekki kyn sitt
(þeir eru drepnii’), heklr bcztu veiðihund-
arnir, og þannig verða eiginleikar þeirra
arfgengir og fram kemr mcð tímanum
betra og betra veiðihunda-kyn. Þeim
kúm, sem lítið mjólka, lóga menn fyrst;
ávaxta-tréð, sem ber lítinn og lólcgan á-
vöxt, er höggvið upp og annað betra gróðr-
sett í þess stað.
Á þcnnan hátt gera menn kynbætr,
með því að inir hæfustu einstaklingar velj-
ast til æxlunar; og þó að kynbótin gangi
miklu seinlegar þannig ósjálfi’átt, heldr en
þegar menn haga öllu með ásettu ráði og
hala fastan tilgang,sem menn stefnaaðmeð
fullri meðvitund—þá er þetta þó líka kyn-
bót; það er framferðí, sem ósjálfrátt vcldr
breytingum á tegundinni.
Það cr svo margsannað, að Iiúsdýr
(alidýr) og í’æktaðar jurtir geta tekið brcyt-
ingum, sem ganga í erfðir og staðfestast,
þar til úr þcssum dýrum eða jurtum eru
orðnar nýjar tegundir, enda efar það eng-
inn, scm heflr minstu lmgmyncl um garð-
yrkju eða húsdýrarækt. Það er staðreynd,
sem ekki verðr um þráttað.
En inar viltu tegundir dýra og jurta
— mundi þcim vcra nokkuð öðravísi hátt-
að ? Munclu þær cinnig vera undirorpnar
sama breytinga-lögmáli ?
Þessa spurning setti Danvin fram, og
hann varð að svara henni á þann hátt, að
engin ástæða væri til annars en álíta, að
villidýr og villijurtir hefðu einnig tekið
breytingum með tímanum, og menn hafa
enda í höndum fullar sannanir fyrir, að
þau hafa gert það.
Það má nefna hér þcgar citt dæmi. Á
15. öld fluttu sjómenn frá Portúgal nokkr-
ar algengar kanínur í land á eyjuna Porto
Santo, sein er lítil eyja norðr og austr af
Madcira. Þar vóru engar kanínur þá fyr-
ir á cyjunni. Kanínurnar æxluðust mjög
ört og breyttu smátt og smátt öllu útlíti
eyjarinnar. En jafnframt breyttust dýrin
sjálf, svo að þau eru nú varla þekkjanleg
fyrir kanínur lengr; þær ora orðnar minni
vextí, nokkuð svipaðar rottum í útliti, eru