Öldin - 01.10.1896, Blaðsíða 13

ÖLDIN.
157
Tolstoi.
Alit hans á nútíðar skáldunnm.
Franskur blaðamaður heimsótti þenn-
an mikla rithöfund Eússa nú nýlega og
ræddi við hann um eitt og annað. Meðal
annars barst í tal um rithöfunda nútiðar-
innar og lét karl í Ijósi ótvírætt álit sitt á
þeim. Viðtal þeirra birtist í Parísarblað-
inu “Gaulois” og í Pótursborgarblaðinu
“Novoye Vremya”. Álit karls á nokkr-
um nútíðar rithöíundum er í iausri þýð-
iugu scm fylgir, og er tckið eftir “Literary
Digcst”:
“Eg sagði greifanum að af skáldrit-
um erlendra manna hefðu rit Rússaal-
mennast álit á Frakklandi, enda þótt mi' .
ið væri einnig álitið á Ibsen og fleiri li'it-
undum Skandinava. “Það er nokkuð scm
við liöfum ekki ástæðu til að stæra okknr
af“, svaraði greifinn og svipur hans lý~ i
dýpstu fvrirlitningu. Og svo hélt liann
áfram:
“Ef við berum saman þá Sudermann,
Ibsen og Björnsson, er spursmálslaust að
hinn síðasttaldi reynist meiri en hvor hinna
sem er. Lífsskoðun hans er dýpri, einfald-
ari, göfugri. En ég verð að viðurkenn að
ég skil Ibsen ekki. Það er ómögulegt að
ákveða hver kenning hans er, eða hvert
hann stefnir. Hvað Sudermann snertir,
þá sjáum við hjá honum stóra galla, þó
annarar tegundar séu. Þrátt fyrir sína
miklu list, er auðsætt að hann leggur sig
um of f'ram til að þóknast leiksviðinu og
almenningi. Af því leiðir svo, að leikrit
hans eru frámunalega óeðlileg og lík því(
að vera gerð samkvæmt föstum reglum og
ákveðnum sniðum. Ilans bezta og alkunn-
asta leikrit, “Heimath”, er ekkert annað
en sjónleikur, en ekkert listaverk, ekki
mynd af virkilegu mannlífl.”
“I heild sinni má segja auðsætt að Tol-
stoi greifi er stóróánægður með leikritasmíð
samtíðarmannanna. Það er föst sannfær.
ing hans, að undantekningarlaust öll rit
þeirra Corneille og Racine’s* taki enn fram
flestum leikritum nýjum. Þó vildi hann í
því efni gera eina undantekning, — vildi
undanþiggja Hauptmann, sem hann álítur
raeira skáld en Sudermann. Leikrit Haupt-
mann’s, “Vefararnir’1, áleit hann að hefði
að geyma svo grundaðar hugmyndir, að
því væri vís löng framtíð og að það um
langan aldur yrði þýðingarmikill viðauki
við dramatiska literature. Það er eftir-
tektavert í þessu sambandi, að greiflnn
Iieflr ekki mikið álit á skarpskygni eða
skilning þeirra áhorfenda í leikhúsum, sem
skipa dýrustu sætin og sérstöku hólfin.
Ilonum komur það svo fyrir, að alþýðu-
safnið á galteriunuin og á yztu sætunum
niðri, só fljótara að sjá og skilja ganginn í
leiknum, cn ríka fölkið.” (Eftir þessu hafa
sjílfsagt margir tekið, enda almcnt álit
Icikendanua, að það séu “gallerí-guðirnir”,
eins og áhorfendurnir í fátæklingadeildinni
eru alment nefndir hér vestra, sem fljótast-
ir sóu til að viðurkenna það, cf einhver
gerir sérstaklega vel, er óefað lýsir skiln-
ingi á efninu og því, hvernig á að fara með
það. En að kuldi “fína” fólksins sö frem-
ur sprottinn af skilningsleysi, en stolti, —
af þeirri skoðun, að það sé “fínu” og “aris-
tokratisku” fólki ósamboðið, að sýna til-
finningar með lófaklappi, það er nokkuð
sem getur verið vandráðin gáta).
“Eftir að hafa rætt um bókmentir,
með sérstöku tilliti til franskra bókmenta,
sagði Tolstoi greifi, sem svar upp á spurn-
ingar mfnar:
“Eg hefi hið mesta, hófleysislegasta
dálæti á Victor Ilugo. Hann var í sann-
leika makalaust skáld og ég fer í blossa
æflnlega þegar ég hugsa um hann. En
*) Pierre Corneille og Jean Racine, —
nafnfræg leikskáld (Racine einnig ljóðskáld) á
Frakklandi. Uppi á 17. öld. — Ritst.