Lögberg-Heimskringla - 14.09.1961, Qupperneq 9

Högberg - I^eimstmngla
Stofnað 14. jan., 1888 Stofnuð 9. sept., 1886
^_ÁRGANGUR____WINNIPEG, FIMMTUDAGINN 14. SEPTEMBER 1961 _9
PR°F. HARALDUR BESSASON:
Sendiherrahjónin
i or Thors sendiherra ís- mest var að gera afgreiddi
s í Kanada og Banda-
1 Junum og kona hans, frú
^gústa
urn
Thors, eru Islending-
austan hafs og vestan
Amb
lÖ:
asador Thor Thors
e gu að góðu kunn. í
yr 0 ár hafa þau haft aðset-
ri-r ,sRt í höfuðborg Banda-
ið aUria> Washington, og ver-
trúallt Það tímabil höfuðfull-
íslenzku þjóðarinnar
^ 1 Vesturheimi.
ag að fer ekki á milli mála,
ár t slendingar hafa síðustu
sk^ugina átt fjölþættari við-
Arjii
Við Bandaríki Norður-
sendiráðið 107 slík erindi a
dag að meðaltali.
Það er alkunna, að íslend-
ingar, sem lagt hafa leið sína
um Washington, hafa átt sitt
annað heimili, ef svo má að
orði kveða, hjá íslenzku sendi-
herrahjónunum. Fleiri en tölu
verði á komið hafa notið gest-
risni þeirra og hjálpsemi.
Greindur íslendingur, sem
dvaldist langdvölum í Wash-
ington, sagði mér eitt sinn, að
langur tími myndi líða, áður
en Islendingar eignuðust full-
trúa erlendis, sem héldu til
jafns við þau sendiherrahjón-
in, og ekki dregur sendiherr-
ann dul á það, hvern þátt hús-
freyjan hefir átt í starfi hans,
en nýlega fórust honum svo
orð í viðtali við dagblaðið
Vísi í Reykjavík: „Ennfremur
er það, að enginn sendiherra
m6ira getur náð æskilegum árangri
í starfi sínu og lífi, nema
hann hafi sér við hlið góða
konu, sem fagnar hverjum
sem að garði ber með sömu
umhyggjunni og hún býr að
sinni eigin fjölskyldu." Þau
ummæli, sem hér var til vitn-
að, minna á það, sem faðir
Thors Thors sagði um móður
hans, en hinum mikla athafna-
að sendiherra-
eShÍmÍklu
ton íslenzka í Washing-
ij. ,Vaeri vel skipað, enda hef-
ja SU 0rðið raunin, og má hik-
b Ust nefna Thor Thors am-
á Ssactor höfuðfulltrúa Islands
tiielendri grund. Ber margt

þes;
s> að svo hefir orðið.
tyrst netna rneðfædda
arf1 eika’ sem hann hlsut í
á„ lra góðum foreldrum,
Hef' 9 eiSink°nu' sem ætíð
fíollo Stabið honum við hlið,
* R*tta naenntun og marg-
ekk?^a reynslu og síðast, en
Má ^ -SlZl’ trat:)ært starfsþrek.
þes * ^V1 sambandi minnast
einu' ^ '1'llor Thors er ekki
Rand^ÍS senclii:ierra Islands í
heid arílíÍunum °g Kanada,
hP Ur Segnir hann og sendi-
rrastarfi í
fentínu
Brazilíu, Ar-
f^Ha Ur °S Kubu’ auk ^ess
lr starf.
uguay og Mexíkó und-
ara 1 SSV1® hans. Sum þess-
Rj.a anda> eins og til dæmis
iega k1.3’ bala mikla viðskipta-
því Þyðingu fyrir Island. Má
islenzh^171 g6ta’ að starfsdagur
iopt 9 Sen<1iherrans í Wash-
ianHur oit orðið æði
iuyna a!ð gelur nokkra hug-
því f störf hans, að frá
loka I0finber 1941 °g 111 ars'
sendir-*- afgreiddi íslenzka
9°4 skað;f 1 Washington 236,-
Krifleg erindi, og þegar
landert en nokkurt annað manni Thor Jensen farast svo
• Það hefir því oltið á
orð um konu sína frú Mar-
gréti Þorbjörgu í öðru bindi
Minninga sinna: „Allt það,
sem ég aðhafðist í lífinu og
nokkru máli skipti fyrir mig
og störf mín, var mótað af
hennar anda. Það var hún,
sem gaf mér styrkinn til að
leggja út í stórræðin. Án
hennar þótti mér ég vera
hjálparvana og einmana, nærri
að segja bjargarlaus í lífinu.“
Slíkur var andinn á æsku-
heimili þeirra Thorsbræðr-
anna, og er hér vafalítið að
finna nokkra skýringu þess,
að þeir bræður hafa allir ver-
ið í fylkingarbroddi íslenzkr-
ar endurreisnar á tuttugustu
öld.
Árið 1946 gerðist Island,
eins og kunnugt er, aðili að
Sameinuðu þjóðunum, og
með því að stíga það skref
öðluðust íslendingar fulla við-
urkenningu allra þjóða á sjálf-
stæði sínu.
Allt frá upphafi og til þessa
dags hefir Thor Thors sendi-
herra verið aðalfulltrúi ís-
lands hjá Sameinuðu þjóðun-
um og hefir nú gegnt aðal-
fulltrúastarfi við þá stofnun
lengur en nokkur annar mað-
ur. Á þessum vettvangi hefir
hinn íslenzki ambassador á-
unnið sér og landi sínu virð-
ingu manna víðs vegar um
heim, enda hefir hann bæði
gegnt ábyrgðarstöðum á veg-
um Sameinuðu þjóðanna og
látið mjög til sín taka í um-
ræðum um hin meiri háttar
mál. Stjórnmálalegur and-
stæðingur Thors Thors lætur
Frú Ágúsla Thors
eftirfarandi orð falla um
starf hans hjá Sameinuðu
þjóðunum í dagblaðinu Tím-
Góðir Vestfirðingar! Aðrir
gestir!
Hér á Rafnseyri við Arnar-
fjörð er margs að minnast, og
hefir þó einn atburður orðið
hér mestur. Hér er fæddur
fyrir réttum hundrað og
fimmtíu árum Jón Sigurðsson
forseti, sem hann var nefndur
í lifanda lífi, hinn ævarandi
forseti íslands, getum vér nú
sagt, því minning hans lifir
og dvínar ekki með árunum.
Hér bjuggu þeir faðir hans,
síra Sigurður og afi hans, ætt-
aður úr Grímsnesinu. En móð-
ir hans, Þórdís og föðuramma,
Ingibjörg, voru báðar vest-
firzkar að kyni. Hinn 17. júní
rifjum vér upp margt, sem
fíestir vita, því hann er nokk-
urs konar jóladagur í íslenzku
þjóðlífi, með hækkandi ham-
ingjusól.
Um það eru glöggar sagnir,
að Jóni hafði, þegar í æsku,
mikið dálæti foreldra sinna,
og kynnti sig hvarvetna vel.
Eitt sinn, er drengurinn var
veikur, orti síra Sigurður
þetta bænarvers:
Guð hefir þig til gamans mér
gefið, og það má segja.
Hann, sem öllu lífið lér
láti þig ekki deyja.
Á þeim dögum var mikill
veiðiskapur í Arnarfirði, fisk-
ur, selur og hvalur, og er það
alkunn sögn að Jón vildi
snemma enginn hálfdrætting-
anum í Reykjavík: „Óhætt
mun að fullyrða, að hann hef-
ir þar bæði unnið sér og ís-
landi gott nafn.“ Því skal
bætt við hér til skýringar, að
það er með afbrigðum sjald-
gæft, að íslenzk blöð beri lof
á þá menn, sem einhverju
sinni hafa verið þeim and-
stæðir í stjórnmálum.
Sendiherrahjónin h e i m -
sækja nú Kanada ásamt með
forseta íslands, herra Ásgeiri
Ásgeirssyni, og konu hans, frú
Dóru Þórhallsdóttur. íslend-
ingabyggðir í Kanada hafa
þau áður heimsótt og eiga þar
frændur og vini. Sendiherr-
ann hefir mjög látið málefni
Vestur-íslendinga til sín taka
og veitt þeim dyggilegan
stuðning í hvívettna. Verður
slíkt aldrei fullþakkað.
Við bjóðum sendiherrahjón-
in velkomin hingað og vænt-
um þess, að þau muni sem
lengst stýra þeirri stofnun,
sem flestar taugar milli ís-
lands og Vesturheims liggja
um.
ur vera. Hann hafði framtak
föður síns og augu móður
sinnar, og það sýnir sig sjálft,
að brattar hlíðar og kröpp
bára hafa hér veitt honum
gott uppeldi. Hér á Eyri vildi
Grelöð búa, landnámskonan,
vegna þess hve vel ilmaði úr
jörðu, en nú er ljúfastur og
sterkastur ilmurinn, sem legg-
ur af minningu Jóns Sigurðs-
sonar. Ekki eru þó minjarnar
miklar, því vart stendur eftir
frá þeim tímum annað en lág-
ur baðstofuveggur, þar sem
rúm prestshjónanna stóð und-
ir, og Jón Sigurðsson sá fyrst
dagsins ljós.
Hann átti ekki fyrir hönd-
um að dvelja hér á ættarslóð-
unum til langframa. Tuttugu
og tveggja ára gamall er hann
kominn til Kaupmannahafn-
ar, og staðfestist þar til ævi-
loka. En til æskustöðvanna
leitaði hann til framboðs, er
Alþingi var endurreist, og var
þingmaður Isfirðinga sam-
fellt í þrjátíu og sex ár. „Ef
ísfirðingar kjósa mig,“ segir
hann, „þigg ég það. Mér fannst
skylda mín að bjóða mig
fram, og kæri mig ekki, þó
sumir kynni að nefna það
dramb.“ En sá grunur rætt-
ist vissulega ekki, því fimm
árum síðar er hann orðinn
forseti Alþingis. Hitt leynir
sér ekki, að Jón Sigurðsson
var snemma djarfur, og lík-
ast því, að hann hafi komið
fullfleygur á þing, þrjátíu og|
þriggja ára gamall. Það mun
fágætt, að maður taki á svo
ungum aldri rétta stefnu og
forustu, svo að vart þurfi um
að breyta, þó stundum þurfi
við að auka, á langri ævi fram
á grafarbakka. Nokkurn arf,
staðgóðan, hefir pilturinn haft
með sér frá Rafnseyrarheim-
ilinu og Vestfjörðum, þótt
ekki væru það fjármunir.
Slíkur árangur og afköst, sem
urðu af hans ævistarfi í verzl-
unarmálum, fjármálum og
stjórnskipunarmálum þjóðar
sinnar, sögu og stjórnvísind-
um, eru með eindæmum.
Vér þurfum að líta um öxl,
aftur til hallæra átjándu ald-
arinnar, og niðurlægingar og
þróttleysis þjóðarinnar fram
yfir miðja nítjándu öld, til
þess að meta slík afrek að
verðleikum. „Saga íslands er
reyndar einföld,“ segir Jón
Sigurðsson um það leyti, sem
hann býður sig fyrst fram.
Svo mun það hafa verið fyrir
hans fránu sjónum. Hann
flutti söguleg rök fyrir stefnu
sinni, sem Islendingar teyg-
uðu eins og svaladrykk. Hann
sannaði, að réttur íslendinga
væri lögum samkvæmur.
Þjóðin var fátæk og fámenn.
Hann sýndi fram á, að hún
gæti vel bjargazt, ef hún fengi
að ráða sér sjálf og njóta arðs
af sínu eigin erfiði. „Farsæld
þjóðanna er ekki komin und-
ir því, að þær séu mjög fjöl-
mennar,“ segir Jón Sigurðs-
son, „sérhverri þjóð vegnar
vel, sem hefir lag á að sjá
kosti lands síns og nota þá.“
Hann varar landsmenn sína
eindregið við tímans rás: „Eft-
ir því, sem Danir vakna, eftir
því fer okkar hagur versn-
andi, ef við vöknum ekki
líka.“ Jón Sigurðsson er ekki
vanur að vitna til sinna af-
reka, né ætlast hann til launa.
Þó segir hann í sjálfsvörn
þrjátíu árum síðar:' „Ef mín
pólitík hefði ekki verið, þá
veiztu það sjálfur bezt, að Is-
land hefði verið innlimað
1851, eins og Færeyjar 1849.“
Dómurinn verður á einn
veg, hvort sem Jón Sigurðs-
son er dæmdur eftir orðum
sínum eða gjörðum. Gáfur og
skapgerð skara jafnt fram úr
sem og dugnaður og þolgæði.
Bardagaaðferð hans er drengi-
leg. „Meiningarmunur er ó-
hjákvæmilegur," segir hann,
„en það ber að leitast við, að
láta málin sjálf missa einskis."
„Ég óska ekki að krita, og allra
sízt við landa mína, við erum
ekki svo margir að, við þurf-
um að leita hver upp á ann-
an.“ Og ég held áfram tilvitn-
unum: ,Það er þar að auki
skylda þín og hvers, sem
Frh. á bls. 10
Ávarp forseta íslands
á Rafnseyri 17. júní 1961