Alþýðublaðið - 30.04.1961, Blaðsíða 8

ÞEIR vita ekki, hvað þeir
eru að gera, sagði frú Hilde-
gard, Itolbeinsson, þegar tal-
ið barst að „nýnazistunum“,
sem svo hafa verið nefndir á
íslandi. — Frú Hildegard er
r þýzk jað ætt og uppruna, en
fluttist hingað til íslands árið
1948. Hún býr nú hér með ís-
lenzkum manni sínum, — en
hörmungar stríðSins eru henni
í fersku rninni..
— Ég var aðeins unglingur,
þegar stríðið brauzt út, — en
allir þéir hræðilegu atburðir,
sem gerðust í Þýzkalandi á
Hitlerstímanum gleymast ekki
— Það er ef til vill ómögulegt
!að skýra nokkrum frá því, hve
voðalegt þetta allt var, — þe'ir,
sem ekki hafa reynt það geta
aldrei skílið það til fulls. — Og
ég' reyni að gleyma.
— Ég er, fædd á líttlli eyju,
sem liggur í hafinu miðja vegu
á milli Þýzkalands og Dan-
merkur.. Eyja þess heit'ir Feh-
marn — og er mestmegnis
byggð bændafólki, sem hefur
mikla korn- og hveitirækt. —
Eyjan hefur ýmlist verið dönsk
eða þýzk, en nú hefur hún til-
heyrt Þýzkalandi í meira en
öld. Þarna á eynni var ég til
fermingaraldur.s, — en síðan
fór ég í skóla bæðl til Lúbeck
og Kiel, og í þessum tveim borg
um dvaldist ég flest stríðsárin.
— Mér finnst merkilegt, að
ég skull hafa lifað þetta allt af,
— að ég skuli hafa komizt hing
að og hafa það nú svo gott og
öruggt.. — En minningarnar frá
st:íðsárunum verða aldrei út-
máðar, cg ég þarf ekkl nema
að heyra hljóðið í bíó, — ýlfrið,
sem heyrðist, þegar sprengjurn
ar falla, — þá er méi allri lok-
ið.
— Ég man svo glöggt eftir
því á pálmasunnudaginn í Lub
eek. Pálmasunnudagurinn er
dagur fermingarbarnanna í
Þýzkalandl, — þá eru allar
' fermingar ávsins haldnar. Ég
man eftir því, að ég vaknaði
um morguninn, veðrið var
bjart og fallegt, og ég sá ferrn-
ingarbörn'in út um gluggann,
sem komin voru hópum saman
tii bæjavins til fermingarinnar.
Sk.yndilega kvað við skerandi
aðvörunarhljóð — en á
einu angnabliki stóð öll Lú-
beck í björtu báli. Heit fos-
fórsleðja lak eftlr götunum, og
tryllt fólkið hljóp logandi í
allar áttir. Ég veit, að ég get
ekki gert fólki nógu skiljanlegt
hve hræðilegt þetta var., — en
ég skil ekki heldur, hvernig
ég komst undan.
— Venjulega hafði ég þann
háttinn á, að þegar loftvarnar-
merki vovu gefin hljóp ég eins
og fæ'ur toguðu út úr bænum
og kúrði míg þar niður í skurð
— yfirkomin af hræðslu. Þann
ig má vera, að ég hafi bjargað
líílnu, — en margir komust
hússins, voru nú sendir af stað
til að reyna að hjálpa hermönn
unum, sem í lestinni voru, —
en lestarvagnarnir lágu þá á
víð og dre'if og' hver oían á öðr
um. Sú sýn, sem fyrir augu
bar þar.na á stöðinni, var hræði
legri en jafnvel minningin get-
ur kallað fram. Afskornir
brennandi limir og látnir menn
lágu eins og hráviði út um allt,
og sársaukaróp'in heyrðust
hvaðanæva að.
— Á eynni, þar sem ég átti
um, hreinlát, góð og húsbónda
holl. — Einu sinni man ég t, d.
eftir, því, að lallt brenni var bú-
ið í húsinu hjá okkur en kald-
ur vetur. Allur skógur var
höggvinn, og kolin búin. —
Mamma sagði þetta við stúlk-
una um kvöldið, áður en við
fórum að sofa.. Morguninn eft-
ir var allt eldhúsið fullt af
viði. Stúlkan, sem vissi, að ung
börnin Iiðu af kulda, hafði far-
ið út um nóttina og stolið
handa okkur viði. En hun hafði
HQRFDI Á FQLKID FARAST
-----------------------n—i—m-nHrfmTiiiTBi— im- - g itht iii i i iiii Timniwi
i LOGUM STYRJALDARINNAR
ekki í loftvarnarbyrgin, sem
voru aðeins fjögur í borginni,
en leltuðu hælis í kjöDurum
húsanna.. Þetta fólk fórst hóp
um saman. — Þegar ég kom
aftur inn í borgina, var því oft
engan minna vina þar að finna.
— í Klel var ég einnig vitni
að ægilegum skelfingum, þeg-
!ar Joftárás var gerð á þá borg.
— Ég man, að ég hafði legið á
sjúkrahúsi, en átti að útskrif-
ast þennan dag. Þetta var að
vorl til og túlípanarnir að
springa út í görðunum. Blóma-
sölukona var úti á götunni að
selja blóm, og ég keypti af
henni túlipanavönd handa
hjúkrunarkonunum, sem höfðu
stundað mig. Skyndílega, —
án þess að nokkurt aðvörunar
merki væri gefið, féll sprengja
á borgina. Öll höfnin og mikill
hiuti borgarinnar var eitt eld-
haf.. Stór eimlest með fjölda
hermanna innanborðs hafði ver
ið að koma inn á járnbrautar-
stöðina. Allir, sem vettlíngi
gátu valdið í nálægð sjúkra-
heima, voru gífurlega stórar
fangabúðir,, þar sem rússneskir
stríðsfangar voru geymdir. —
Meðferðin á þeim var hræðileg
— en allir eyjarskeggjar fylgd
ust með aðförunum án þess að
fá nokkuð að gert. Það mátti
englnn víkja að þeim nokkrum
hlut, matarbita, klæöum eða
tóbaki, — þá var sá liinn sami
tekinn og lokaður sjálfur inni.
— Á hverjum deg voru þeir
reknir framhjá húsinn. okkar
með svipuhöggum og barsmf.ð-
um, en marglr hnigu niður af
magnleysi hungurs og sjúk-
dóma. Margir voru með vatns
bjúg af hungri og bætefna-
skorti, og þeir voru líkari dýr,
um en mönnum. Sæju þeir
öskutunnu réðust þeir á hana
eins og villt dýr og alla vindl-
ingastubba, sem þeir sán á göt
unni, reyndu þeir að tína upp.
— Þeir voru látnir hlaða grjóti
og vinna erfiðisvinnu, — sem
svo oft á tíðum var til einskis
gerð. Her.mennirnir lirintu um
fullum grjótkerrunum og létu
fangana hlaða sama grjótinu
!aftur og aftur í kerrurnar.
— Þarna voru einnig fanga-
búðir fyrir stúlkur frá Ukra-
inu, sem teknar höfðu verið
höndum í Þýzkalandi. Þess*r
stúlkur voru einnig hungraðar
og þrælkaðar. — Nú var það
svo, að á þessum tímum var
e-fitt heimili hjá módur minni..
V:’ð vorum öll ung og þó syst-
kíni mín yngri en ég eða siná-
börn Það var því full þörf fyr
ir húshjálp, en hana var ekki
auðvelt að fá. Mamma fékk
því e'na stúlku sér til aðstoðar
lír fangabúðunum með því »ð
múta fangaverðinum með síga
rettuskammtlnum sínum. Þessi
rússneska stúlka var sérstak-
Iega myndarleg í ölluirn verk-
Heydrich
fengið í lið með sér nokkrar
r.ússneskar stúlkur, sem voru í
fangabúðunum og voru látnar
vlnna aö því á nótiunni iað
hre'nsa járnbrautirnar og járn
brautarteinana.
— Gyðingaofsóknirnar í
ÞýzkaLandl á þessum tímum
voru ógeðslegri en frá verður
skýrt.. Allir Gvðingar voru.
látnir ganga með merki á hand
leggnum, og það var baulað á
þá, hvar sem þeir fóru. — 1
skemmtigörðum heima á eynni
voru bekkir þar sem skrifað
stóð: „Aðeins fyrir Aría“. Gyð-
ingafjölskyldurnar voru á stöð
ugum flóáta. ESnu siimi fór,
stórt farþegask'p með flótta-
gyðinga til Havana á Kúbu. —
Þar hafði þeim verið lofað
landvistarleyfi.Mest voru þeíta
konur og börn, sem á skipinu
voru. — Þegar til Kúbu kom
reyndist landvistarleyfið þó
ekki svo auðfengið. Til þess 'að
fá að ganga þar á Iand þurfíi að
gre'ða himinháa fjárupphæð,
se.m cðe ?,ng fáír1 gátu greitt
af hendi, — hinir biðu vikum
Frh. á 12. síðu.
PRÖF fara nú
hefjast i öllum
landsins og einnig
menntastofnun þj
ar, háskólanum. 11
un verður þar m. ;
íslenzku fyrir erlei
denta og eru prói
fjórar: Málfræði, þ
bókmenntasaga og
skýringar. Sjö S1
hafa lokið prófinu
það eru: frk. Ute
hagen (Þýzkaland
Romero (Spáni)
Paula Vermeyder
landi), David Evan
landi), Bo Almqui
þjóð), Kai A. Saani
landi) og Michael
(Bandaríkjunum).
Áttundi útlendii
er þreytir þetta
fær fyrir það na:
„Baccalaureatus
giae Islandicae“ er
ríkjamaðurinn Pet
stúdent frá I
háskóla. Hann ko:
hingað til Islands
1958, fór síðan
skamma hríð, kom
maí 1959, fór enn
ágúst sama ár að i
A. prófi í ÁU'Sturla:
um (kinversku 0|
ansku). og hefur né
hér síðan i fyrrasi
* SKEMMTILEC
SÉRVITRINGl
Carieton, eða Ká
arson eins og hann
kalla sig tjáði okk
ar ■ við röbbuðun:
háttar við hann um
að þegar hann ko
hingað til landsii
hann strax kunnað
við sig að hann h
getað fengig sig til.
Hann hefur unni
störf hér, kennt t. c
ingum íslenzku, í&
um ensku, starfað :
inum, við sveitastöi
fram éftir götunur
er eindreginn sósí:
hernámsandstæðiní
þegar þar við bæ
bandariskt þjóðer:
og hin geysimikl:
hans í íslenzku
versku má segja :
sé skemmíilegur
igur. Þegar við s
hann hvort þetta v,
ré't hermt, játaði 1
góðfúslega.
★ SEGIR FRÁ
„VITLEVSUN
Hvernig ’eggst s
ið í þig.
g 30. apríl 1961 — Alþýðublaðið