Alþýðublaðið - 03.06.1961, Qupperneq 7

í DAG fögnum vér íslend-
ingar góðum gesti, Ólafi
Noregskonungi V. Vér bjóð-
um þennan ágæta gistivin
hjartanlega velkominn. í för
xneð honum er utanríkisráð-
herra Noregs, Halvard Lan-
ge, sem er næstelztur að
starfsaldri allra utanríkisráð-
herra, sem mér er kunnugt
um. Er hann íslendingum
að góðu kunnur. Einnig hann
bjóðum vér hjartanlega vel-
kominn svo og annað föru-
neyti konungs.
Eg hefi nú dvalið í Nor-
egi í rétt 4 ár, séð allmikið
af landinu óg kynnzt fjölda
fólks úr ýmsum byggðarlög-
um, störfum þess og áhuga-
málum.
Á þessu tímabili hefi ég
oft notið þess, að ég er ís-
lendingur, en aldrei goldið.
Norðmenn telja sig ekki að-
eins frændur okkar, heldur
náfrændur. Og fjörðurinn
sem á milli skilur, íslands
álar, er nægilega breiður til
þess, að smákritur spillir
ekki frændseminni. Mun það
og einmæli þeirra íslend-
inga, er í Noregi dveljast,
að það sé gott að vera ís-
lendingur í Noregi.
Svo fer flestum, er þeir
lýsa framandi löndum og
lýðum, að þeir bera saman
við sitt land og sína þjóð;
reyna að gera grein fyrir því
hvað sé líkt og hvað ólíkt.
Oftast verður niðurstaðan
sú, að hvor hefur til síns á-
gætis nokkuð. Mun þó mála
sannast: Að heima er bezt.
í samanburði við íslend-
inga eru Norðmenn fjölmenn
þjóð. Þeir eru nú rétt um
3,6 millj. eða rösklega 20
sinnum fleiri en íslendingar.
Ef til vill á þessi mikli
stærðarmunur sinn þátt í dá-
læti þeirra á íslendingum. í
þeirra augum erum við litli
bróðir, sem stóra bróður er
skylt að sýna góðvild og nær
gætni. En í augum stórveld-
anna og á alþjóðasamkund-
um eru bæði íslendingar og
Norðmenn, eins og raunar
allar Norðurlandaþjóðirnar,
eins konar ,,smálendingar.“
Margur er knár þótt hann
sé smár. Sannast það á Norð-
mönnum. Á alþjóðaþingum
láta þeir mjög til sín taka og
eru í fararbroddi þeirra
þjóða, er keppa að því að af-
slýra ófriði og styrkja hin
vanþróuðu lönd til sjálf-
stæðis, menningar og þroska.
Eru fulltrúar þeirra þar mik-
ils metnir sem tillögugóðir
friðsemjendur.
Heima fyrir keppa þeir
að því með atorku og af ráðn
um huga, að sanna tilveru-
rétt hinna smáu í samfé-
lagi þjóðanna. En þetta telja
þeir bezt gert með því að
skipa svo málum innan lands
síns, að frelsi frá skorti sé
öllum tryggt, mannréttindi í
heiðri höfð og hverjum ein-
um frjálst að hafa þá trú, er
hann sjálfur kýs, og boða
skoðanir sínar í ræðu og riti.
Noregur er um 320 þús.
ferkm. að stærð, eða heldur
meira en þrisvar sinnum
stærri en ísland. Lengd
landsins frá suðri til norðurs
er nær því 1800 km., „eins
og hrafninn flýgur“, þ. e.
bein lína í lofti. Breiddin frá
vestri til austurs er mjög
mismunandi, allt að 400 km.
þar sem landið er breiðast,
en mjóst um 7 km., úr fjarð-
arbotni á vesturströndinni
að landamærum Svíþjóðar.
Ströndin er feiknalöng, yfir
20 þús. km. ef sveigt er inn
í firði og flóa. 'Ótölulegur
grúi eyja, stórra og smárra,
skerjagarðurinn, liggur fyrir
vesturströndinni allri. Mik-
ill hluti landsins er hálendi,
helmingur þess liggur meira
en 500 m. yfir sjávarmál.
Lengdina má nokkuð marka
af því, að ef Noregi væri
endast(Sypt um Lá'ðiandisnes
næði norðurendinn til Róm-
ar. Landið nær yfir 14
breiddargráður, frá 57. gr.
norðlægrar breiddar til 71.
Goifstraumurinn leikur um
vesturströndina og vermir
þar sjó og land, eins og hjá
okkur.
Þegar alls þessa er gætt,
verður augljóst, að veðurfar,
gróður og atvinnuhættir
hljóta að vera geysi ólík í
hinum ýmsu hlutum lands-
ins eftir legu þeirra og hæð
yfir sjó. Skíðamennimir,
sem iðka íþrótt sína á hálend
inu við Pinse í maímánuði,
etiga aðeins ölrskamma le(ið
niður í fjarðarbotnana vest-
an fjalls, þar sem ávaxtatrén
þá standa í fullum blóma. Og
um það leyti sem bændurnir
suður á Jaðri tína fullþrosk-
uð jarðarber, berjast Finn-
merkurbúar við farartálma
af völdum ísa og snjóa.
Það lætur að líkum, þar
sem náttúra landsins er svo
fjölbreytt, að fjöldi erlendra
skemmtiferðamanna streym
ir ár hvert og í vaxandi mæli
til Noregs. Flestir geta þar
fundið eitthvað við sitt hæfi.
ílirðirnir á vesturströndinni
ganga sumir alveg inn í há-
lendið, bugðast spegilsléttir
milli hrikalegra, þverhnýptra
hamrahlíða, en fjarðabotnar
og dalskorur eru prýddar
fegursta gróðri, aldintrjám
og blómaskrúði.
Á suðurlandinu og við
Ostófjörð er fjöldi sólríkra
baðstranda, þar sem menn
iðka sund og siglingar.
í dölunum austanfjalls og
í Þrændalögum eru fagrar
og blómlegar sveitir. Skipt-
ast þar á akurlönd, tún, vötn
og skógar, þar sem elgir og
hirtir hafast við. Lax og sil-
ungsveiði er þar og í ám og
vötnum. Þegar hærra dregur
taka við víðátlumikil heiða-
lönd, gróin grasi, lyngi og
kjarri, þar sem fénaður
dreifir sér um græna haga,
hreindýr ganga á beit og
skammt er til háfjalla og
Ijökla. N-Noregur, hátlétta
Finnmerkur, miðnælursól og
fiskiver við íshafið seiða til
sín mikinn fjölda sumargesta.
Einnig á vetrum sækja er-
lendir ferðamenn mikið til
Noregs og stunda þar skíða-
ferðir og aðrar vetraríþróttir.
Er nú svo komið, að tekjur
af erlendum skemmtiferða-
mönnum eru orðnar ein lún
stærsta gjaldeyrislind Nor-
egs. Námu þær tekjur á sl.
ári nál. 500 millj. króna.
Enda hafa Norðmenn í mörg
ár rekið mikla auglýsinga-
starfsemi og lagt fram stór-
fé til byggingar gistihúsa og
greiðasölustaða og til marg-
háttaðrar fyrirgreiðslu fyrir
ferðamenn. Mættum við ís-
lendingar margt af frændum
okkar læra f þessum efnum,
því að ýmíislegt fagurt og
furðulegt hefur ísland að
sýna, ekki síður en Noregur.
En þótt Norðmenn miklist
af fegurð lands síns og þyki
^jaldeyrir ferðamanna góð-
ur, er þó Noregur í þeirra
augum fyrst og fremst heim-
ili þeirra sjálfra, landið
þeirra, sem þjóðinni. ber að
rækta og nytja, öldum og
óbornum Noregi .1 til- gagn-
semdar. Auðlindir landsins,
slarfsorka fólksins, snilli og
hugvit, er undirstaða vel-
megunar þjóðarinnar í nútíð
og framtíð, þar eins og hér
á íslandi.
Margar stoðir og styrkar
renna undir bjargræði norsku
þjóðarinnar. Mikill hluti
iandsins er að vísu hrjóstr-
ugt og lítt til ræktunar fall-
ið. En skógurinn þekur um
fjórða hluta landsins, gefur
mikinn og vaxandi arð, skýlir
lággróðri og mildar veðurfar-
ið. Gróðurlönd og frjósöm
eru í lágsveitum og dölum.
Járn er mikið f jörðu og ýms-
ir góðmálmar og kol á Sval-
barða. Vötn og vatnsföll eru
þar mörg og stór. En einmitt
fossarnir eru þeirra „hvíta-
gull“, orkugjafi og undirstaða
hins mikla iðnaðar, sem þró-
ast hefur hin síðari ár. Og
sjórinn við strendur landsins
er gjöfull og oft skammt að
sækja fjölbreyttan afla fyrir
þá, sem við ströndina búa.
Landbúnaður hefur um
Haraldur Guömundsson, ambassador Is-
lands í Noregi, flufti þetfa erindi í Rík-
isútvarpið við komu Ólafs V. Noregs-
konungs. Síðari hluti birtist á morgun
MMmmWHW.WWWWMMWWWWWMMWWWMWWMWMWWWWMWWWWMWMWWMMVH
aldaraðir verið höfuðatvinnut
vegur Norðmanna, jafnframt
því, sem þeir hafa stundaS
fiskveiðar og skógarhögg. A
síðustu öld tóku atvinnu-
hættir mjög að breytast, er
vísindi, vélar og tækni komut
til sögunnar. Ennþá eru land
búnaður og veiðiskapur alis
konar þýðingarmiklir þættir
í atvinnulífinu, en þó ekki
lengur efst á blaði.
Iðnaður ásamt námugreftri
skipar nú fyrsta sætið — og
siglingar. Verzlunarflotinn
færir vaxandi björg í þjóðar-
búið. Um og yfir 3000 millj.
norskra króna árlega.
Þegar Norðmenn heimtu
land sitt úr höndum Þjóð-
verja eftir hörmungar stríðs-
ins og 5 ára hersetu, var út-
tektin ekki glæsileg. Þjóðiix
hálfsvalt og skorti flest. Mik-
ill hluti N-Noregs, öll Finn-
mörk, var lögð í rúst, sviðin.
jörð. Ýmsir bæir víðar í land-
inu, svo sem rósabærinn
Molde f Raumsdal o. f 1., voru.
gjöreyddir með sprengjum og
eldi og enn fleiri stórskadd-
aðir, og svo mætti lengi telja.
En Norðmenn létu ekki hug
fallast. Harðstjórn og ofbeldi
hernámsþ j óðar innar hafði
hert f þeim stálið, stælt vilja
þeirra og atorku, kennt þeim
að meta frelsið og sjálfstæð-
ið, þjappað þeim saman, skap
að þjóðareiningu. Þeir fögn-
uðu endurheimtu frelsi og
hófust handa.
Eftir 5 ár, 1950, höfðu
Norðmenn ekki aðeins end-
urreist það, sem lagt var í
rústir, og grætt styrjaldar-
sárin, heldur sótt stórum
lengra fram á flestum svið-
um, en þeir voru komnir fyr-
ir stríðið. Var það mikið af-
rek.
Á þessum árum hófu Norð-
menn að semja áætlanir um
framkvæmdir og stofnun og;
staðsetningu nýrra atvinnu-
fyrirtækja fyrir nokkur ár
fram í tímann, svo og um það,
hversu miklum hluta þjóðar-
teknanna og vinnuaflsins
skyldi beint til slíkra fram-
kvæmda. Hafa þeir haldið
þessari reglu síðan, enda áætl
anir þessar oftast reynzt
furðu nærri lagi, enda mót-
að heildarstefnuna í fjárfest
ingarmálum og uppbyggingu
atvinnuveganna.
Áætlun þessi fyrir árið
1962 til 1965 er nú nýlega
komin út. Er þar mikinn og
margvíslegan fróðleik að
finna um „Noreg í dag,“
breytingar undanfarinna áru
og framtíðarhorfur.
Skal nú skýrt frá nokkrum
atriðum varðandi atvinnu-
skiptingu þjóðarinnar og efna
hagsþróun;
Árið 1930 lifði um þriðj-
ungur hennar á landbúnaði,
Framhald á 12. síðu.
Alþýðublaðið
3. júní 1961 ’J