Alþýðublaðið - 07.11.1961, Blaðsíða 12

av sitt krigerliv sverdet meden
kunstig jernhánd laget au den
franske kirurqen Ambrotse Pare
(1510- 1590). Han laget oqsá flere
andre armer og ben som'iot seg
strekke og böye ved hjelp av fjör og
tannhjul. Normalt var kunstige
hender i árhundreder laget av tre,
som hos tiggeren pá maleriet av
Pieter Brueghel (1525- 69).
(Neste Skjéiettet ( skapet)
KUNSTIGE LEMMER. „
Verdens eldste kunstige ben (av
metall) ligger i det kirurgtske
tnuseum i London, men ble opp-
rlnnelig
Skriver
GEKVILIMIR:
Elzti gervifótur í
heiminum úr málmi
er geymdur á lækna
safninu í London, en hann
var upphaflega fundinn í
gröf í Capua og mun vera
frá ca. 300 f Kr. Herforing
(1480—1563) sveiflaði sverð
inn Götz v. Berlinchingen
sínu síðustu 53 ár hermanna
lífs síns með gervihandlegg,
sem var búinn t.'l af skurð-
lækninum Ambroise Pare
(1510—1590). Hann bjó
einnig til fleiri aðrar hend-
ur, og fætur sem gátu
hreyfzt til og frá með fjöðr
um og tannhjólum í hundr
uð ára voru gervilim.r yfir
leitt búnir til úr tré; eins og
betlarinn er með á málverki
Pieter Brueghel. (1525—69).
„Nú þegar þér hætt’ð-H»ér, Jón, þurfið þér ugglaust að
gera ýmislegt áður.“
Hvers vegna var gengið lækkað?
Frh. af 7. síðu.
má ráð fyrir, að framleiðslu-
verðmætj sjávarafurðana nú á
þessu ári verði 2431 millj. kr.
ef m ðað er við sama verðlag
ög á árinu 1959. Það svarar til
rúmiega 100 millj. kr. fram-
leiðsluaukningar miðað við ár-
ið í fyrra, en samt verður fram
leiðslum.-.gn ársins 1961 um 80
m 11 j. kr. minna en það hafði
verið 1959 eða árið áður en
geng'ð 38 kr. á dollar var á-
kveð ð. Framleiðslumagnið í
ár verður því væntanlega rúm-
iega 3% minna en 1959. Áhrif
þess, að verðlagið í ár er
lægra en það var 1959 og afl-
inn minn , svara til þess, að
ársframlelðsla sjávarafurða
verði í ár um 170 millj. kr.
minni en hún var árið 1959.
Hér verður þó í raun og
veru að taka tillit til enn fleiri
atriða en þeirra, sem ég nú
hef. nefnt. Báta- og togaraflot
inn er í ár mun stærri en hann
var á árinu 1959. Reksturs-
kostnaður þessa flota er meiri
en þeirra skipa sem notuð
voru 1959 og það verður að
gre ða afborganir og vexti af
þeim erlendu lánum, sem tek-
jn hafa verið vegna stækkunar
flotans. Sú stækkun var að
sjálfsögðu framkvæmd í þeirri
von, að hún myndi færa þjóð-
arbúinu aukið framle ðsluverð
mæti, nú hefur framleiðsluverð
mætið h'ns vegar minnkað í
stað þess ,að vaxa. Bátaflotinn
er um 70 bátum stærri nú en
hann var 1959. Um það bil 50
af þessum bátum mega teljast
hrein aukning við bátaflotann.
Áætla má aukinn reksturs-
kostnað bátaflotans um 100
millj. kr. á þessu ári. Við tog
araflotann hafa bætzt 6 skip.
Gera má ráð fyrir, að aukinn
rekstrarkostnður togaraflotans
sé um 50 millj. króna.
Rekstrarútgjöld sjávarút-
vegsins hafa því aukizt um um
það bil 150 millj. kr., samtím-
is því, sem framleiðsluverð-
mætið hefur minnkað um 170
millj. kr. Skerfur sjávarútvegs
ins til þjóðarbúsins er því um'
320 millj. kr. minni á þessu
ári en hann var á árinu 1959.
Þetta svarar til 13% aí fnm-
leiðsluverðmætj. sjávarafurð-
anna og 4—5% af þjóðarfram-
•leiðslunni
Þrátt fyrir þessa örðugleika
útflutningsframle.ðslunns:- hef
ur gjaldeyrisstaðan haidið á-
fram að batna á árinu 1961,,
enda þótt- enn vanti mik'ð á,
að sá gjaldeyrisvarasjóður hafi
rpyndazt, sem nauðsymegnr
er. Skýringin á því, að gjald-
eyr sstaðan skuli hafa batnað
jsfnt og þétt frá því að hin
nýja síefna í efnahagsmálum
var tekin upp, þrátt fyrir
minnkaðan skerf sjávarúlvegs
ins til þjóðarbúsins, er fólgin
í þvfpað jafnvægi var í pen-
ingakerfinu rnnanlands. Útlán
bánkanna jukust ekk. amfram
sparifjármyndun og ríklsbú-
skapúrinn var hallalaus. Vaxta
h&kkunin, sem framkvæmd
vár um le ð og hin nýja stefna
var ákveðin í febrúar 1960 á
míklu meiri þátt, í því, að það
tókst að halda jafnvæg. í pen-
in^ipálum innarlands eti
:in almennt hafa gert sér
grein fyrir, en jafnvæg.ð í pen
ingamálunum var hins vegar
algjöjf forsenda þess, að það
tæk st að bæta gjaldeyrisstöð-
una svo sem raun hefur orðið
á. Allir hafa að sjáifsögðu
fagnað hinni bættu gjaldeyris-
aðstöðu, en samtímis hafa
menn kvartað undan vaxta-
hækkuninn; og fordæmt hana.
í þessu tvennu er þó algjört
ósamræmi, því að sá bat; á
gjaideyrisstöðunni sem náðst
hefur, hefði ekkj náðst, ef
vextirn'.r hefðu ekki verið
hækkaðir umfram það, sem
þeir voru áður en hin nýja
efnahagsmálastefna var tekin
upp. Vaxtahækkun'.n á og án
efa sinn mikla þótt í þeirri
aukn ngu, sem hefur orðið í
sparifé, en á tímabilinu apríl
1960 til júní 1961 var máuaðar
leg aukn ng spariinnlána 67%
meiri en hún hafði verið á ár-
inu 1959.

AfgreiBshn er opin til kl. 10
12 7. nóv. 1961 — Alþýðublaðið