Alþýðublaðið - 11.02.1962, Blaðsíða 4

Marx
Morgunblaösins
"ÍSLENDINGAR hafa í þrjá
.áratugi búið við samsleypu-
•qstjórnir, sem fjórir flokkar
hafa myndað á ýmsan hátt, ef
-ffá eru skilin nokkur skamm-
líf millibilsráðuneyti. Sam-
vinna flokkanna hefur verið
~misjafnlega góð, og oft hafa
'þeir haldið upp skæruhernaði
hver gegn öðrum, þótt þeir
Æætu saman í ráðherrastólum.
t>annig hefur Framsókn sjálf
^sprengt allar stjórnir, sem
hún hefur setið í síðustu tutt-
ttgu árin, og kommúnistar líta
beinlínis á stjórnarsamstarf
^em eina leið til að granda
hinum flokkunum.
Almenningur hefur tekið
eftir, hversu golt samstarf nú-
'Verandi stjórnarflokka hefur
~yerið. Þeir hafa ráðizt í stór-
ríellda breytingu á efnahags
-kerfinu, sem tilgangslaust var
^að reyna, nema flokkarnir
-áetluðu að standa vel saman
að minnsta kosti eitt kjör-
tímabil. Þjóðin kann vafa
laust að meta traust ráðu-
neyti með fasla stefnu í stað
Ætöðugra stjórnarvandræða.
Þrátt fyrir þetta hefur hvor
<ugur stjórnarflokkanna látið
af grundvaUarstefnu sinni.
iFlokkana greinir á um margt,
■en tekizt hefur að finna far-
«æla miðiunarleið í ýmsum
xnálum, sem úrlausnar hafa
•Ikrafizt. Slík afgreiðsla mála
-er lýðræðis1eg og vafalaust
æðlileg mynd af yilja þess
meirihluta. sem stendur á bak
við ríkisstjórnina.
Nú hafa vaknað í blöðum
Ætjórnarflokkanna gamlar
•deilur um pólitísk grundvall-
aratriði. Sjálfstæðism. hafa
byrjað árásir á ýmis rikisfyrir
tæki og krefjast þess, að þau
■verði seld einstaklingum.
Með þessu er sýnilega verið
að þjóna vilja fámenns hóps
peningamanna, því valin eru
-úr fyrirtæki, sem vitað er, að
heildsalar og iðjuhöldar í
Reykjavík vilja leggja undir
sig til að draga úr samkeppni
við eigin fyrirtæki og tryggja
betur aðstöðu sína.
Ekki er fyrir að fara sam
ræmi milli orða og gerða
Sjálfstæðismanna í þessum
efnum. Þeir fá því ekki ráðið,
að landssmiðjan eða viðtækja
einkasalan verði seldar, en í
Reykjvíkurborg hafa þeir
hreinan meirihluta og geta
samþykkt slíkar ,,umbætur“,
ef þeim er alvara með hinni
nýju dýrkun á einkaauðmagn-
inu. Hvers vegna breyta þeir
ekki hitaveitunni í almenn-
inghlulafélag? Þeir gætu haft
það eins og með ábUrðarverk-
smiðjuna. myndað hlutafélag
með nokkrum lánuðum millj-
ónum, og samþykkt að gefa
því mannvirki hitaveitunnar,
sem kosta nokkur hundruð
milljónir. Ætli almenningi
þætti ekki afbragð að fá að
greiða svo sem 12t15% arð á
hlutabréf ofan á annað?
Af hverju gera Sjálfstæðis
menn ekki bæjarútgerðina,
rafmagnsveituna, strætisvaen
ana og önnur fyrirtæki bæjar
ins að einkafyrirtækjum?
Þess eru dæmi, þar sem einka
framtakið er sterkast erlend-
is, að ekki einungis þessar
stofnanir, heldur margar
fleiri, séu einkaeign.
Þegar nánar er litið á skrif
Morgunblaðsins um þetta mál,
verður augljóst, að Sjálfstæð-
ismenn vilja fá að hirða fyrir
einkaframtakið allt það, sem
hægt er að græða á beint eða
óbeint, og svo eru þeir ágætir
ríkisrekstrarmenn um allt
hitt, sem ekkert er upp úr að
hafa — eða flokkurinn ræður
hvort eð er yfir, eins og fyrir-
tæki Reykjavíkurbæjar. Shka
stefnu er þó ekki hægt að
b.jóða fólki í lýðræðislandi
nú á dögum.
Þegar jafnaðarslefnan og
samvinnustefnan urðu til, var
iðnbyltingin að komast í al-
gteyming. Einstaklingar áttu
allar verksmiðjur og flest önn
ur atvinnutæki. Þeir greiddu
verkafólki sultarlaun, en
hirtu sjáifir ofsagróða af
vinnu fólksins. Á þessum ár-
um var augljóst, að eign at-
vinnutækjanna skipti megin
máli.Tilgangur jafnaðarstefn
unnar var og er að tryggja öll
um borgurum lífvænleg laun,
veita þeim menntun og öryggi
frá vöggu til grafar. Þessu
takmarki varð sýnilega ekki
náð, nema með því að samfé-
lagið yrði eigandi atvinnu-
tækjanna. Þannig er til komin
sú gamla leið jafnaðarmanna
að takmarki þeirra, að þjóð-
nýta beri öll atvinnutækin.
Nú gerðist það sem Marx og
aðrir nítjándu aldar menn
ekki trúðu á: lýðræði og þing
ræði tók að þróast víða um
lönd. Verkafólkið og konurn-
ar íengu kosningarétt, mynd
uðu verkalýðsfélög og sam-
vinnufélög og urðu áhrifa-
vald í þjóðfélaginu. Smám
saman komust á stórfelldar
félagslegar umbætur. Það
varð ljóst, að cign atvinnu-
tækjanna skipti ekki eins
miklu máli og stjórn þeirra.
í Rússlandi myndaðist ný yf-
irstétt, sem stjórnaði með
meira einræði en nokkrir
kapitalistar áður fyrr.
Smám saman þróaðist sú
stefna, að ríkisvaldið ætti að
hafa fasta yfirstjórn alls at-
vinnulífsins, en beita til þess
lagasetningu, banka og pen-
ingastefnu, skattastefnu,
tryggingastefnu og fleiri tækj
um. Á þessu byggja jafnaðar-
menn nú stefnu sína. Tak-
markið er hið sama og fyrr.
Leiðin er ekki lengur sú, að
þjóðnýta ALLT, heldur að
hafa blandað hagkerfi, einka-
rekstur, samvinnurekstur
eða ríkisrekstur eftir þörfum
hverju sinni.
Það er herfilegur misskiln-
ingur hjá ritstjóra Morgun
blaðsins, að jafnaðarmenn
hafi með þessu yfirgefið allan
ríkisrekstur. Þvert á móti hef-
ur þróun síðustu ára, til dæm
is í Vestur-Evrópu, verið til
vaxandi afskipta ríkisins
beint og óbeint af atvinnuhfi,
íhaldsmenn ráða nú Englandi
Þýzkalandi og Frakklandi, en
þeim dettur ekki í hug að
selja opinber fyrirtæki. Þeir
hafa sldlið þróun tímans og
gengið inn á meginstefnu vel-
ferðarríkis jafnaðarmanna,
hið blandaða hagkerfi með
fullkomnum tryggingum og
fullri atvinnu.
Bæði jafnaðarmenn og
íhaldsflokkar hafa endurskap
að þá steínu, sem þeir fylgdu
á 19. öld. En íhaldsmenn hafa
gert stórum meiri breytingar.
Þeir hafa tekið upp um 50%
af jafnaðarstefnunni í fram-
kvæmd. Að vísu eru þeir mis-
jafnlega ánægðir með þessa
staðreynd og trúa misjafnlega
á velferðarríkið undir niðri,
eins og bezt sézt af skrifum.
Morgunblaðsins. En þeir eru
nógu glöggir á hug almenn-
ings til að skilja, að þeir verða
að einangruðum smáflokki
sérhagsmunamanna, ef þeir
ekki styðja velferðarríkið og
með því verulegan ríkisrekst-
ur.
Vandið val
sendibifreiða
FORD TAUNUS sendibifreið fáið
þér að burðarmagni 1000 eða 1250 kg.
☆
Þér getið valið um tvær vélar
48 og 60 h.ö.
☆
Fjögurra gíra hljóðlaus gírkassi.
☆
Verð frá kr. 137.000,00.
☆
Geymslurými
177 rúm. fet.
(5 rúm. metra)
☆
Slétt gólf frá bílstjóra
og afturúr. Sérlega stór
afturhurð og val um
hliðarhurðir.
■ gbki j - UMBOÐIÐ
KR. KRISTJÁNSSON Hf!
Suðurlandsbraut 2 — Sími 35300
4 11- febr. 1962 — Alþýðublaðið