Alþýðublaðið - 28.03.1962, Qupperneq 13

.
'* foii Ý *
ESjgjgpi
MinningarorB:
Jóhann B. Snæfeld
MADUR á margar og skemmti
legar minningar um gamla og
góða baráttufélaga. Einn þeirra
isérstæðustu létst í Sjómanna
heimilinu mánudagsmorguninn
19. þ. m. 95 ára gamall. Jóhann
B. Snæfeld sjómaður, grjótaklofn
ingsmaður og hagyrðingur. Jó-
hann B. Snæfeld fæddist að Hvoii
í Borgarfirði eystra 25. janúar
1866. Foreldrar hans voru Guð
rún Sigurðardóttir, dótturdóttir
Þorsteins tól, hins fræga völund-
ar, hagyrðings og galdramanns
Faðir hans var Benóný Guðlaugs
son bóndi og smiður, sem margar
sögur fóru af eystra. Sagði Jó
liann mér það einu sinni, að faðir
sinn hefði meðal annars smíðað
róðrarkall og látið hann róa á
móti sér, en orðið að brjóta liann
í vondu veðri og stórsjó svo að
Iiann réri ekki fleytuna í kaf, en
sama sagan er sögð a£ fleiri völ
undum fyrr meir, og ékki veit ég
sönnur á, en gæti átt við fleiri
en einn. Ennfremur sagði Jóhann
mér, að hann væri kominn út af
Boel dóttur Hans Wium sýslu
manns, en þar í ætt var kónga
fólk í Danmörku, — og hló Jó
hann mikinn er hann hafði lokið
við söguna af því.
Benóný, faðir Jóhanns létst
meðan drengurinn var enn barn
að aldri, og fluttist móðir hans
þá með hann vestur í Öræfi.
Hann fór að Skaftafelli og ólst
þar upp og þar var hann að
minnsta kosti viðloðandi þar til
hann var orðinn 26 ára gamall.
Hann var vinnumaður lengst af.
Árið 1892 kvæntist hann Jóhönnu
Pálsdóttur frá Hofsnesi og flutt
ist þó til Seyðisfjarðar, en þá var
þar mikið um að vera. Wathne
upp á sitt besta í síldinni og
fleiri matadórar. Frá Seyðisfirði
fóru þau hjónin til Mjóafjarðar
og þar var Konráð Vilhjálmsson
mestur og fleiri stórir og þar
reyndi Jóhann að komast upp.
Þau hjónin eignuðust tvo syni. t
Mjóafirði létst Jóhanna af barns
förum og dó barnið einnig'. Jó
hann dvaldi fyrir austan enn um
sinn, en tók þá það til þess ráðs
að flytja til Reykjavíkur og hing
að kom hann árið 1907 með báða
drengina. Hann kom drengjunum
fyrir, en fór sjálfur á skútur
og var á þeim á vetrarvertíðum
en fór austur á land á vorin eins
og fleiri Sunnlendingar og stund
aði róðra fyrir eigin reikning,
varð nokkurskonar útgerðarmað
ur. Síðar gerðist hann svo vakt
maður í íshúsinu Herðubreið á
vetrum en stundaði kaupavinnu á
sumrum, og þannig vann hann
tii ársins 1942 að hann „fór í
bæjargrjótið" eins og hann orð
aði það sjálfur. — Jóhanni hafði
leiðst einlífið og trúlofaðist þeg
ar hann var orðinn 66 ára, Ást
ríði Bjarnadóttur og eignuðust
þau tvær dætur, en hún átti tvö
börn fyrir. Gekk Jóhann börnum
hennar í föðurstað og unni þeim
eins og þau væru hans eigin börn
Árið 1946 varð Jóhann fyrir því
slysi að fótbrotna þegar hann var
á leið heim úr grjótinu, þá var
hann áttræður. Hann var fyrst
um sinn í sjúkrahúsi, en síðan
fór hann á Elliheimilið. Þaðan
fór hann til Páls sonar síns og
Guðrúnar konu hans, og var hjá
þeim í 5 ár, en þaðan fór hann
í Hrafnistu og var þar upp frá
því.
Þetta er hin ytri saga Jóhanns
'B. Snæfelds. En ef tækifæri
hefði verið til hefði verið hægt
að skrá um hann langa og merka
sögu.
Jóhann B. Snæfeld var rúm
lega meðalmaður á hæð, þrekvax
in og sterklegur, enda aflsmað-
ur. Hreyfingar hans voru snöggar
og kraftmiklar. Hann var, að
mér fannst, hvort tveggja í senn,
mikilúðlegur og fríður. En það,
sem mér fannst alltaf fyrst og
fremst marka svipmót hans, var
skap hans. Hann var svo hressi
legur og kátur, hló svo hátt og
innilega, sagði sögur iðandi í
skinninu, kvað Vísur sínar, mælti
þær fram að því er virtist um
hugsunarlítið við öll möguleg
tækifæri. Hann var ákaflyndur
og snjall í athöfnum, tilsvörum,
yfirleitt í allri gerð. Hann var
snyrtimenni — og hann var
sómamaður í hvívetna.
Ég gleymi honum aldrei þegar
hann snaraðist einu sinni inn um
dyrnar í Iðnó á kosningadaginn,
gráskeggjaður, með snjó á herð
unum, ég held að það liafi verið
daginn, sem Jón Baldvinsson var
kosinn í fyrsta sinn. Ég sat við
hliðina á Jóni og við vorum að
ræða saman. Þegar Jóhann kom
auga á Jón snaraðist hann að hon
um, og hláturinn dillaði í lionum
Hann rak hnefann í öxlina á Jóni
og hrópaði svo að allir litu upp:
„Og hér situr þú eins og klessa.
Heldurðu að þú þurfir ekkert að
hafa fyrir því að koma þér á
þing fyrir okkur. Ef þú fellur
þá skaltu fá að komast í kynni
við þessa." Og hann sýndi Jóni
barkaða hnefana. En Jón spratt
á fætur og sagði: „Ég er sann
færður um að ég get lagt þig í
hryggspennu. Ég skora á þig.“
Svo kankuðust þeir eitthvað á.
Báðir urðu dálítið móðir. Svo
sagði Jóhann: „Svona. Þetta er
nóg. íhaldið vinnur ef við eyðum
tímanum svona. Ég er búinn að
vaða um alla Lindargötuna. Ég á
eftir Bjarnaborg. Komdu með
mér.“ Og svo fóru þeir saman.
Svona var Jóhann B. Snæfeld.
Hann var djarfur maður. ósér
'hlifinn, bardagamaður. Ég sá
hann oft sitjandi á grjótinu,
höggvandi grjótið. Ég man er
ég fór upp í grjótið til hans tveirn
ur dögum áður en hann varð 75
ára gamall. Þá kvað liann vísur
við grjóthöggið og það var hryss
ingur í veðrinu. Þegar hann kom
auga á mig, lagði hann frá sér
sleggjuna og fleininn, hætti að
kveða og skellihló. Hann hjó
grjótið í fínu göturnar. Hann
lagði undirstöðurnar að stræt
unum, hann gerði borgina byggi
lega. Hann sagði alltaf: „Það skal
takast." Þegar hann fór aftur að
eignast börn.og ala upp börn rúm
lega sjötugur að aldri, sagði liann
við mig: „Við erum átta í heimili
En það skal takast. Og það tekst“
Hann hélt fpllum sálarkröftum
fram í andlátið. Hann kvað nýjar
vísur fram á síðasta dag. Hann
var farinn að sjá illa. Einu sinni,
gekk ,ég fram hjá eUiheimilinu
og sá hann þar með staf á stétt
inni. Bifreiðarnar þutu framhjá
með miklum gný. Það var eins og
Jóhann legði við hlustir, hlustaði
eftir gnýnum. AUt í einu sló lianr
út með stafnum eins og hann
væri að hotta á hross, eins og
hann væri að dangla í bifreiðarn-
ar — og hlé, og ég kannaðist við
hláturinn.
Jóhann B. Snæfeld var maður
fyrri alda, en þó brann í brjósti
hans hugur og liugsjónir nútím
ans og framtíðarinnar. Hann hjó
grjót og vann og hann barðist
ifyrir nýjum hugsjónum, njýju
þjóðfélagi og lá sannarlega ekki
á liði sínu. Hann var alla tíð fá
tækur púlsmaður, en um leið
giaður og reifur brautryðjandi.
vsv
VAXANDi kaupgeta almennings í Vestur-Þýzkalamii dregur ae
ffeiri erlenda kaupsýslumenn á vorkaupstefnuna í Frankfurt- am-
Main meS varning sinn. Aukin samkeppni hefur einnig valdið því, aS
þar eru nú sýndar enn betri vörur en áður frá ffeiri löndum.
í ár er taliS, aS yfir 3000 sýnendur frá 31 fandi taki þátt í kaup-
stefnunni, og sýni þar varning, sem of langt yrði upp að telja.
Myndin sýnir stúlku eina sýna körfuborð, sem hægt er að taka
í sundur og nota á margvíslegan hátt. Borðfótinn má auðveldlega
nota sem innkaupatösku og borðplatan getur sýnilega þjónað þeim
tilgangi, að vera sólhlíf yfir höfði Evudætra.
WWWWWWWWWMWWMWWWMWWWWWMWWW
Kvikmyndir
★ NÝJA BÍÓ: — Töframaðurinn
í Bagdad. Amerískur vatns-
grautur byggður á sögum
Þúsund og einnar nætur.
HINAR frægu sögur „Þúsund og
ein nótt“ hafa mörgum verið
hin prýðilegasta dægradvöl, enda
skrifaðar af list og efnið spenn-
andi.
Ameríkumenn hafa gert þó
nokkuð af því að gera kvikmynd-
ir eftir sögunum — en heppnast
mjög misjafnlega. Enn ein mynd
þessarar tegundar er nú sýnd í
Nýja Bíói og ekki minnist ég
þess, að hafa séð lítiifjörlegri
mynd verða til úr svo stórfeng-
legu efni.
Ekki er þó fyrir að synja, að
innan um allan hroðann bregður
fyrir snjallri myndgerð og hugn-
anlegum leik, én heildin verður
ósköp aumleg.
Myndin virðist helzt eiga að
vera skopstæling á sögu þeirri,
sem hún byggist á, en skopið er
allt úr reipum, og væri ekki Dick
Shawn, í hlutverki töframanns-
ins, til þess að halda myndinni
uppi, væri lítið eftir.
Meira að segja gerist það, sem
algjörlega er forkastanlegt, í
mynd, sem ætla mætti að vekja
ætti liughrif Þúsund og einnar
nætur, að amerískt dægurlag
skýtur upp kollinum í austur-
lenzkum liásætissal.
Ohugnanlegt.
H.E.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ - 28. marz 1962 13