Alþýðublaðið - 16.09.1962, Blaðsíða 7

TÚGAL
Framh. af 4. siðu
muni taka töluverðan tíma að
þjálfa nýliðana frá herbúðunum
í Kongó, og þeir gera sér jafnvel
ekki vonir um sigur, þrátt fyrir
þennan væntanlega liðsauka. En
þeir eru þolinmóðir og segja, að
tíminn sé þeirra bezti vinur.
,,Við getum komið miklum vand-
ræðum af stað unz stjórnmála-
mennirnir komast að samkomu-
lagi“, segir Kalundungo ofursti.
Portúgalir munu hafa rúmlega
20 þús. menn gegn skæruliðum
uppreisnarmanna, og aðallega er
barizt á litlu svæði nálægt landa-
mærum Kongó. Hermenn upp-
reisnarmanna hafa íæstir notið
herþjálfunar og aðeins fáir þeirra
hafa sómasamleg vopn, en þau
koma aðallega frá Tunis.
★ „KETTIR í KOLANÁMU '.
Danskur blaðamaður, sem ný-
lega var á ferð í Angola, segir,
að tunglskinið sé bezti banda-
maður Portúgala. í myrkrinu
eru uppreisnarmennirnir ósýni-
legir eins og svartir kettir í kola-
námu. En i tunglskininu er nógu
bjart til þess, að hægt sé að
semja um vopnahlé við nóttina.
Blaðamaðurinn dvaldist í bæn-
um Carmona, sem er „kaffihöf-
uðstaður" Norður-Angola. -Áð.
næturlagi er það allt ljósum
FAUM
prýtt, svo að auðveldara sé'að
fylgjast með ferðum óboðinna
gesta.
Á götum Carmona úir og grúir
af hermönnum. En í fyrra var
enginn hermaður þar, er upp-
reisnarmenn gerðu árás á bæ-
inn. Árásin kom eins og þruma
úr heiðskíru lofti, og þegar upp-
reisnarmenn tóku rafmagnið úr
sambandi, greip um sig mikil
skelfing meðal bæjarbúa.
★ ÁRÁS HRUNDIÐ.
En bæjarbúar sóttu út á göt-
urnar með þau fáu yopn, er þeim
tókst að safna saman í flýtinum,
og ráku uppreisnarmenn á flótta.
Aðeins 26 manns biðu bana í
hinum Jiörðu átökum og þannig
var komið í veg fyrir fjöldamorð.
í Carmona, sem er höfuðstaður
„Kongó-héráðs“, búa um 30 þús.
manns. Árið 1950 var aðeins ein
gata í bænum og um .50—60 hús
og voru það yfirleitt lélegir bragg
ar. Carmona er helzti kaffiút-
flutningsbær landsins og .þar eru.
nú fallegar breiðgötur með pálma
vrjám.
AUt er með ró og spekt á
nokkrum virðulegum vínstúkum
bæjarins, enda eru Portúgalir
þeir, er í bænum búa, einnig ró-
legir og virðulegir. Stolt bæjar-
búa var til skamms tima ný ov
glæsileg útisundlaug, en þegar
hermennirnir gerðu „innrás“ i
bæinn lögðu þeir hald á hana.
★ EINMANA PORTÚGALAR.
Umræddur blaðamaður leggur
á það áherzlu, að portúgölsku
yfirvöldin hafi á engan hátt reynt
að hefta ferðir hans og enginn
hafi skipt sér af því við hvern
hann talaði eða um hvað. Stað-
reyndirnar hefðu talað sínu máli
og engin hætta hefði verið á
að villast af upplýsingum þeim,
er yfirvöldin létu honum í té.
Á ferðum sínum um Kongó-
hérað komst hann að raun um,
að landbúnaðarframleiðslan í
Norður-Angola væri hafin á ný.
Óeirðir í fyrra urðu þess vald-
andi, að kaffiframleiðslan fór
forgörðum, og Portúgalir draga
engan dul á það, að fjárlögin
mundu ekki þola annað slíkt
áfall.
Hinir einmana Portúgalar á
plantekrunum eru gestrisnir og
gleðjast vfir heimsóknum. Á
sumum plantekrunum mátti enn
sjá ummerki eftir uppreisnar-
mennina. Fólkið á þessum plant-
ekrum býr á bak við gaddavírs-
girðingar og þar eru byssur lagð-
ar á borð ósamt göfflum og skeið-
um.
★ ..VINNUSVEtTIR".
Suður-Angolamenn af Bailun-
do-stofni vinna á plantekrum
ÝJA
EINA grannþjóð okkar, s..r.'
hefur átt í meiri erfiðleikum
með verðlags- og peningamál
en við, eru Finnar. Hjá þeim
hefur verið að heita má stöðug
verðbólga og hefur gildi finnska
marksins farið sífellt minnk-
andi, en kaupgjald og verðlag
dansað hinn illraemda hring-
dans upp á við ár eftir ár.
Nú ætla Finnar að grípa í
taumana. Þeir hafa ákveðið að
taka upp nýtt mark, jafngUt
100 gömlum mörkum, um
næstu áramót. Breytist gildi
marksins gagnvart íslenzkri
krónu úr 13 aurum í 13 krónúr,
eða yel það. Verður markið þá
verðmesta mynt Norðurlanda,
sama og 1,60 sænskar, 2,15
danskar og 2,20 norskar kr.
Jafnframt þessari breytingu
gera Finnar margvíslegar ráð-
stafanir til að halda verðgildi
marksins og skapa meiri festu
í allt efnahagslíf sitt. Er þegar
mikið um þessi mál rætt og
ýmis konar aðgerðir að koma
til framkvæmda, sem stuðla að
þessu markmiði.
Þessar fréttir hljóta að vekja
upp hugmynd um nýja, íslenzka
krónu, sem hefur verið á sveimi
um langt árabil. Fyrir nokkr-
um vikum skrifaði glöggur Al-
þýðuflokksmaður nafnlausa
grein liér í blaðinu, þar sem
hann tók þetta mál upp og
spurði, hvort ekki væri tíma-
bært, að athuga það í alvöru.
Ef til þess væri gripið að
auka verðgildi íslenzku krón-
unnar, mundi sennilega valinn
sá kostur að 1 ný króna komi
í stað 10 gamalla. Þetta er
þó ekki einfalt mál, því hér eru
peningaviðskipti flókin og mjög
mikið um skuldir, sem að sjálf-
sögðu yrði einnig að færa niðor.
Samtimis yrði að gera víðtækar
ráðstafanir til að tryggja, að
hið nýja verðgUdi héldist, en
krónan tæki ekki þegar að
hrapa aftur. Því fylgja vissu-
lega margir kostir að festa verð
maeti gjaldmiðilsins, gera ís-
lenzku krónuna verðmeiri en
sænska, norska og danska, og
auka traust peninganna innan-
lands og uian.
í þessu sambandi verða menn
að gera sér ljóst, að slík ráð-
stofun er að flestu leyti óskyld
gengisiækkunum, yfirfærslu-
gjöldum, uppbótum eiða öðru
þru, sem hér hefur verið gert
M að halda atvinnuvegunum
gangandi undanfarin ár. Það
er allt annar handleggur, og
verður að taka upp nýja krónu
a sem föstustum gruhni til að
von sé um að varðveita hana
sem lengst.
Mér er ekki kunnugt um,
hvort þessi möguleiki hefur
ver.ð alvarlega athugaður hjá
yfirvöldum í seinni tíð, en
bankar og hagfræðingar hljóta
fyrir löngu að Iiafa gert sér
grein fyrir, hvort þetta er fram-
kvæmanlegt og hvernig fram-
kvæmdin yrði. Fregnirnar frá
Finnlandi hljóta að vekja um- !
ræður um málið, og væri vissu- ’
lega fróðlegt að heyra um það ;
álit sérfræðinga.
Efnahagsmálin, hin öra hækk !
un verðlags og launa, eru al- '
menningi mikið áhyggjumál.
Spyrja menn hvert stefni og
hvort draga muni til nýrra stór
tíðinda í efnahagsmálunum.
Ríkísstjórnin mun hafa rætt
mál þessi ítarlega á fundum
undanfarna daga. Hins vegar
eru aðeins 3—4 vikur, þar til
þing kemur saman, svo að telja
má víst, að þessi mál komi þar
til umræðu. Er augljóst, að
framundan er viðburðaríkt
þing, því mörg stórmál verða
fyrir það Iögð, dýrtíðarmúlin,
efnahagsbandalagið, fram-
kvæmdaáætlun, ný vegalög,
hafnarlög og fjölmörg önnur
mál. Ekki mun það drága úr
þingstörfum, að þetta verður
síðasta þing fyrir kosningar.
Bendir nú alít til, að Alþingi
muni í fyrsta sinn í 20 ár sitja
heilt kjörtímabil, og sama rík-
isstjórn verði allt kjörtímabil-
ið í fyrsta sinn í meira en 30
ár. Er þetta óneitanlega vottur
um nýja festu og ábyrgð í Is-
lenzkum stjórnmálum, hvað
sem öllu öðru líður.
tMWWWMWWWWtWWWWMtMWWWMW
WWWWWWWWWWVMV1ÆUWVW.WMV
þessum. Þeir eru í vinnusveitun-
um „Corpo de Trabalho“ (CT)
og eru stoltir af einkennisbún-
ingum sínum. ,,Ég hef aðeins
einn fána, og hann er portú-
galskur", sagði einn þeirra. Þess-
ir menn eru bæði vingjarnlegir
og glaðlegir.
Vegna neyðarástandsins eru
skattar mjög háir í Angola, en
ef halli verður á rekstri plant-
ekru greiðir ríkið hann.
Blaðamanninum var að sjálf-
sögðu sýndar beztu hliðar portú-
gölsku stjórnarinnar í Angola,
en þannig mun það vera víðast ^
hvar í heiminum, ekki sízt í
Rússlandi og Kína, segir hann. I
tæk grimmdarverk gegn hinum
innbornu Afríkubúum í/ skýrslu
til Sameinuðu þjóðanna.
Herlæknirinn gegndi áður her-
þjónustu í Maquela do Zobo í
Angola, en flúði í október 1961
til Kongó ásamt portúgölskum
undirliðþjálfa og hefur fengið
hæli í landinu. Ásakanir hans
beinast einkum gegn öryggis-
lögreglunni, nokkrum liðsfor-
ingjum í hemum og hinu „sér-
lega“ fótgönguliði, er bann sakar
um dráp á þúsundum afriskra
manna kvenna og bama.
Herlæknirinn segir m. a. é
skýrslunni: „Portúgalskir her-
menn, sem hafa engan stjórn-
málalegan þroska til að bera,,
voru hvattir til morðanna af
liðsforingjum sínum, útvarpinu,
blöðunum og borgurum. Sem
betur fer eru til undantekningar,
en hinir fáu Portúgalir, sem
áhrif hafa og andvígir eru þess-
um grimmilegu aðferðum, verða
að vera hlutlausir áhorfendur að
þessum ógurlegu grimmdarverk-
um, án þess að geta skorizt í
leikinn".
★ GRIMMDARVERK.
Pprtúgalskur herlæknir, Mario
Mouthino de Padua lautinant,
hefur nýlega bent á hinar slæmú
hliðar stjómarfarsins i nýlend-
unni og sakað portúgölsk yfir-
völd og óbreytta borgara um víð-
KÆTI yfir því að blöffin skuli vera byrjuff aff koma
út aftur? Kúluvarp í meistaraflokki nunna? Nel,
hvorugt. Hins vegar byrjuffu nunnurnar i klaustri
einu i Kanada aff taka alvarlega kenninguna: Heil-
briff sál í hraustum líkama, og var árangurinn leik-'
fimi og fyrirlestrar um líkamsrækt. Litla nunnan á I
myndinni sýnist vera aff æfa sig meff bolta.
Laugardalsvöllur
í dag kl. 4 leika
Fram-KR
til úrslita í Eeykjavíkurmótinu.
Framlengt verður ef með þarf.
A^ÝÐUMÐ -,,16. sejPt, 1362 '