Alþýðublaðið - 21.11.1962, Blaðsíða 8

AÐAL BÓKSÖLUTIMI ári-
ins er hafinn og bækurnar koma
hver af annarri í bókabúðirn-
ar. Um þetta leyti í fyrra ræddi
Alþýðublaðið við Arnbjörn
KriStinsson, prentsmiðjustjóra
og bókaútgefanda um bækur og
útgáfustarf, en hann var þá ný
kominn heim af mikilli bóka-
sýningu, sem haldin var í Þýzka-
landi. Nú vildi blaðið forvitnast
um nýjungar og horfur um út-
gáfu bóka, en Arnbjörn er ný
kominn heim frá Bandaríkjun
um.
— Við hittum svo á, að hanu
var önnum kafinn og vinnu-
klæddur, þvi hann stjórnar ekki
aðeins hinu tvöfalda fyrirtæki
sínu, prentsmiðjunni og bóka-
útgáfunni heldur vinnur hann í
prentsmiðjunni þegar hann get-
ur komið því við.
— Hvað er nú helzt tíðanda i
bókaútgáfunni?
STAÐIÐ í STAÐ
í ÁRATUG.
„Mér kemur það helzt til hug
ar“, segir Arnbjörn, að hér á
landi hefur bókaútgáfa staðið
í stað í hálfan annan áratug. Ég
efast um, að fólk hafi gert sér
þetta ljóst, en staðreynd er þetta
samt sem áður. Bókatitlar eru
í útgáfu jafnmargir nú og þeir
voru árið 1946, eða um 350. Þeir
skiptast þannig: Frumsamdar ís-
lenzkar bækur: 150, þýddar bæk
ur 130, barna- og unglingabæk
ur 70. Af þessum barna og ungl-
ingabókum voru 15 íslenzkar
og 55 þýddar af erlendum mál
um.
Á síðastliðnu ári voru þessar
tölur þannig: Frumsamdar ís-
lenzkar bækur 150, þýddar bæk-
ur 100, barna- og unglingabæk-
ur 100, þar af voru 20 frum-
samdar, en 80 þýddar. — Þá
sýnir það einnig stöðnunina í
bókaútgáfunni, að upplög bók-
anna hafa síðasta áratuginn
minnkað þrátt fyrir það að þjóð
inni hafi fjölgað mikið. Fyrir
10 árum var það algegnt að góð
sölubók var gefin út í 2700 ein-
tökum, en nú er góð sölubók
varla gefin út £ stærra upplagi
en 2200 þó að þar séu nokkrar
undantekningar."
— Hvaða skýringu gefur þú
á þessari öfugþróun?
ERLENDAR BÆKUR
VERÐLAUNAÐAR
„Nærtækasta skýringin er
sú, að löggjafinn hefur í raun
og veru verðlaunað ínnflutning
erlendra bóka og tímarita á
kostnað innlendrar útgáfii
semi. En ég skal aðeins :
þrjú meginatriði: 1. Upp
inu 1950 varð gífurleg aul
á tímarita- og smáritaú
hér. 2. Dagblöðin hafa á
síðustu árum batnað mji
efni og útliti og birta nú í
ara mæli efni, sem áður v
eins að finna í bókum. 3.
aðalatriðið, að innflutn
erlendra bóka og tímarita
verið gífurlegur, og notið 1
sérréttinda, að vera toll
samtímis því sem allt ef
bókagerðar hefur verið
tollað. Með þessu er ver
verðlauna erlendar bæk
kostnað innlendrar bókaið
Þetta eru tvímælalaust j
ástæðurnar fyrir þeirri stt
sem orðið hefur.“
ATHYGLISVFRÐ þi
VESTAN HAFS
— Þú ert nýkominn frá )
ríkjunum?
„Já, — og ég kynnti
nokkuð ameríska bókaú
Þar er þróunin á annan v
hér. Á árinu 1961 voru i
út 11% fleiri bókatitlar ei
áður, en á síðasta áratug
útgáfustarfsemin aukist
hvorki meira né mini
114%.
Viðtal v/ð Arnhjörn Kristinsson
prentsmiðjustjóra og bókaútgefanda
SÚ staðreynd er alkunn, að
mat- og neyzluvörur í Sovétríkj-
unum eru margfalt dýrari en í
löndum, þar sem verzlunin er
frjáls. Landbúnaðurinn staðnar,
en þungaiðnaðurinn vex hraðar að
tiltölu en í hinum gömlu „kapital-
isku löndum“ og með hagræðingu
þjóðarteknanna í stórfelldari
mæli en áður hefur þekkzt hefur
sovétstjórnin náð athyglisverðum
árangri á sviði hergagna- og eld-
flaugasmíði.
Þessi hagræðing þjóðarteknanna
þ. e. flutningur fjármagns milli
sviða framleiðslunnar, hefur orð-
ið þess valdandi að einstaka hag-
fræðingar líta á Sovétríkin sem
velferðarríki.
En í raun og veru eru Sovét-
ríkin mjög langt frá því að vera
neitt velferðarríki. Hagræðing
þjóðarteknanna felst ekki í því að
skattleggja þá ríku til að miðla
síðan hinum fátæku, heldur felst
hún í því að hinir fátæku eru
skattpíndir elnna harðast í þeim
tilgangi . að efla vald einræðis-
herranna.
Hin dæmigerðu velferðarríki
Stóra-Bretland og Norðurlanda
ríkin — hafa skapað hagkerfi, sem
kalla mætti dreifikerfi, en sam-
kvæmt því er þjóðartekjunum
dreyft eftir þörfum atvinnulífsins.
Sovétríkin undir stjórn Stalins
fundu upp áætlunarbúskap, sem í
framkvæmd hans á sér enga hlið-
stæðu í veraldarsögunni, hvað
snertir ruddalegt tillitsleysi gagn-
vart þörfum þjóðarinnar.
Frá sjónarhóli þjóðhagfræðinn-
ar, er hagkerfi Norðurlandanna
gjörólíkt hinu sovézka í grund-
vallaratriðum. Kommúnistaflokkur
Sovétríkjanna tekur ekkert tillit
til. félagslegra réttinda fólksins í
efnahagspólitík sinni. Undir for-
ystu Krjústovs hefur að vísu ver-
ið slakað nokkuð til í mörgum at-
rlðum, en ef á heild er litið má
segja, að hagkerfi Stalins sé enn
allsráðandi.
í haust hafa blöð og útvarp
birt merkilegar fréttir um fyrir-
hugaðar breytingar á hagkerfi
Sovétíkjanna. Tillögur um slíkar
breytingar voru bornar fram i
heilu lagi í Pravda þann níunda
september síðast liðinn. Það var
prófessor Jevsej G. Lieberman
frá Kharkov-háskólanum, sem
greinina skrifaði. Hann lagði til
að skipulaginu yrði breytt þannig, |
að í staðinn fyrir allt hið mikla
skrifstofubákn, sem þarf í Sovét
til að reka eitt fyrirtæki (þ. e. að-
alstjórn kommúnistflokksins og
síðan ótal skrifstofur, sem hvert
mál þarf að fara í gegnum til
afgreiðslu) ætti að koma takmörk-
uð sjálfstjórn fyrirtækjanna. Fyr-
irtækin ættu sjálf að fá að ráða,
hvernig þau skipulögðu starfsemi
sína í þeim tilgangi að auka hagn-
aðinn, hvernig fyrirtækið notaði
vinnukraft sinn og fjármuni tll að
bæta reksturinn.
Þessar áætlanir eru óneitanlega
bæði ósigur flokksins og hug-
myndafræði kommúnismans í
hagfræðilegum efnum. Einræði
flokksins í öllum hagmálum, sem
m.a. hefur 'komið fram í því, að
flokkurinn hefur úrslitávald í
málefnum einstakra fyrirtækja, er
í raun og veru leyst af hólmi með
éinræði talnanna. Hér um að fæða
byltingu miðað við núverandi á-
stand málaúna í Sovét.
Til að undirstrika hiriar nýju
áætlanir, birtist önnur -grein í
Pravda 25. október eftir frægan
rússneskan hagfræðing,- Axel I.
Berg, prófessor og meðlim vísinda-
akademíunnar. í þeirri grein legg
ur prófessorinn til, að kerfi það,
sem nú gildir um fastákveðna verð
lagningu verði lagt niður, þannig
að verð vörunnar sé í réttu sam-
ræmi við það, hvað kostar að
framleiða hana. Þessi tillaga pró-
fessorsins felur í sér að Sovét-
stjórnin hefur ekki verðlagt vör-
ur í samræmi við tilkostnað þeirra
■ 8 21. nóv. 1962 - ALÞÝÐUBLAÐIÐ