Alþýðublaðið - 05.12.1962, Page 7

KRÚSTJOV, forsætisráðherra
deilir nú við „650 milljónir AI-
bana“, eins og komizt var að
orði á flokltsþingum kommún-
ista í Búlgaríu og Ungverja-
Iandi nýlega. Svo virðist sem
pólitísk afleiðing Kúbu-deil-
unnar muni verða sú, að Krúst-
jov neyðist til þess, að endur-
skoða allar aðferðir sínar og
leiðir í heimsmálunum.
Slík endurskoðun getur haft
úrslitaþýðingu fyrir sambúð
austurs og vesturs í framtíðinni
En þó þykir ýmsum nokkuð'
langt gengið, þegar látin er I
ljós von um virka samvinnu í
framtíðinni við „þau lönd Evr-
ópu, sem í svip eru
kommúnistaríki — þar með tal-
in Sovétríkin", — eins og Home
lávarður, utanríkisráðherra
Breta, komst að orði nýlega.
Ógnunin, sem Krústjov staf-
ar af Mao í Kína og Albönum
verður þó síSur en svo til þess,
að hann slaki á tökunum í
flokknum eða í leppríkjunum í
Austur-Evrópu, heldur þvert á
móti.
Á fundi miðstjómar kommún-
istaflokksins um efnahagsáætl-
anir nýlega, var ákveðið að efla
til muna völd flokksins. Og
eftir flokksþingin í Austur-Evr-
ópu nýlega, getur enginn verið
í vafa um, að forystumenn Sov-
étríkjanna eru nú að herða
tök sín á stjórnum leppríkj-
anna.
Glöggt dæmi um þetta, em
rifrildin á flokksþingi búlg-
arskra kommúnista, fyrir nokkr
um vikum, en þar lauk valda-
baráttu „albanska" og „sov-
ézka“ arms flokksins, með því,
að þáverandi forsætisráðherra
var „lireinsaður". Kinverski
fulltrúinn var ómyrkur í máli
á þinginu.
Jafnframt þessu stendur yf-
ir djúptæk, en ekki eins á-
hrifamikil endurskoðun í
Austur-Evrépu.
Hún einskorðast ekki við
deilur valdhafanna í Moskvu
og Peking, heldur er hún lið'*
ur í umræðum þcim, er fylgdu
í kjöifar hins mikla þings Krúst-
jovs til útrýmingar stalínism-
anum fyrir ári.
Hér er um að ræða afstöðu
kommúnista til grundvallar
vandamála þjóðfélagsins:
flokks og ríkis, skoðanakúgun-
ar og bortgararéttinda, hug-
myndafræði og framleiðslu.
Og í ljós hefur komið, að Iausn
irnar á þessum vandamálunt
eru ekki einhliða, heldur að
Moskvuholl leppríki hafa nú
ýmsar „þjóðfélagsskoðanir".
Klofningurinn kemur greini-
legast í ljós í tveimur flokks-
stefnuskrám, sem undanfarna
mánuði hafa verið mjög um-
deildar í Búdapest, þar sem
haldinn var flokksfundur ný-
lega, og í Prag, þar sem halda
á flokksþing I byrjun mánaðar-
ins.
Á báðum stöðum er um að
ræða ályktanir af fordæmingu
Krústjovs á stalínismanum og
á báðum stöðum er um að ræða
baráttu gegn andstöðu innan
flokksins.
NOVOTNY
Kadar hefur tekizt að frarn-
fylgja „frjálslyndri“ stefnu-
skrá í Ungverjalandi og bæla
niður gamla stalínista í Rakosi-
armi flokksins en hins vegar hef
ur Tékkinn Novotny hreinsað til
í „frjálslyndari“ armi flokksins,
fangelsað foringja hans, Barak,
innanríkisráðherra og neytt
flokkinn til þess að samþykkja
stefnuskrá, sem þýðir skref aft
ur á bak til svartasta tíma stal-
ínismans. En Novotny hefur
ekki tekizt að forðast harðar
deilur innan flokksins,
Andstæðurnar milli hinna
tveggja stjórna gætu ekki ver-
ið meiri.
Kadar, sem varð slátrari upp-
reisnarinnar í Ungverjalandi
1956 og böðull foringja hennar,
Nagys, hefur rekið flesta þá,
sem aðstoðuðu hann við að
brjóta byltinguna á bak aftur
og reynir nú að framfylgja
stefnu Nagys heitins.
í löngum ritdeilum við íhalds-
sama starfsmenn flokksins hef-
ur hann haldið uppi áróðri fyr-
ir nýja vígorðinu „Sá sem er
ekki á móti okkur, er með oftk-
ur“. í reynd þýðir þetta sam-
vinnu við menn, sem ekki eru
kommúnistar og nokkuð frjáls-
Iyndari stefna í andlcgum mál-
um og menningarlífi.
Samkvæmt þessu á að leysa
neyðarástand það í efnahags-
málum, sem sameiginlegt er
öllum ríkjum austan járntjalds,
með því að setja viðhorf í sam-
bandi við framleiðslumálin, of-
ar hugmyndafræðinni og með
því að fá sérfræðingum í hend-
ur stjórn efnahagsmála.
Tékkar hafa verið lausir við
byltingu og stjórn sú, er þeir
búa við er óbreytt frá því sem
hún var á tímum Stalins,
Menn þeir, sem sitja við völd
í Prag nú, eru enn þeir sömu
og þeir, sem settu á svið fræg-
ustu sýniréttarhöld austur-
blakkarinnar gegn Slansky ár-
ið 1952.
Einasta tilslökunin, sem gerð
hefur verið í „baráttunni gegn
stalínismanum“ er sú, að
stærsta Stalínminnismerki
heimsins var rifið niður, en
aftur á móti hefur hinum
iátna „Sovétzar" verið reist
álíka veglegt minnis-
merki í hinni nýju stefnuskrá
flokksins, sem þótt undarlegt
megi virðast hefur nálega ekk-
ert umtal vakið á Vesturlönd-
um.
Meginefni hennar eru aukin
völd flokksins í ríkinu og „hug
myndafræðilegt“ einræði, sem
er einstætt í kommúnistaheim-
inum, burtséð frá Albaníu og
lögregluríki Ulbrichts. Vígorð
tékkneskra kommúnista gæti
verið: „Þeir, sem ekki eru með
okkur, eru á móti okkur“.
Sökinni á hinu alvarlega á-
standi í efnahagsmálum —
sem er enn alvarlegra en ella,
vegna þess, að Tékkóslóvakía
er það land austan tjalds, scm
lengst er á veg komið á sviði
iðnaðar, — er ekki skellt í
hinar úreltu áætlunarkreddur,
heldur á „hagfræðistefnu" þ.
e. a. s. á forystu sérfræðinga
frá efnahagslegum sjónarmtð-
um.
Sigrazt á á Iandbúnaðaröng-
þvcitinu með áróðri, mótþróa
verkamanna með auknum aga,
og andlegt líf og menning á að
„orka í aðeins eina átt“.
Munurinn kemur enn glöggar
í ljós, ef afstaða til nokkurra
vandamála er borin saman, t.
d. afstaðan til þess, að velja
stúdenta eftir „stéttarstöðu"
foreldranna. Þetta hefur að
nokkru verið lagt niður í Búda-
pest, en í Prag er það beinlínis
skylda.
Einnig er sá munur mikils-
verður, hvernig umræðurnar
fara fram: í Ungverjalandi fara
þær fram í blöðum og nokkurn
veginn fyrir opnum tjöldum, í
. Tékkóslóvakíu með leynilegum
lögregluaðferðum, hreinsunum
og óhæfuverkum og stalínisk-
um málaferlum eins og gegn
Barak.
AUSTUR-ÞÝZKUR HERMAÐUR, sem flúði tU Vestur-Ber-
línar í fyrra mánuði, segir, að tíu þúsund landamæraverðir séu
á verði kommúnistamegin Berlínarmúrsins til þess að koma í
veg fyrir að fólk flýji vestur.
Hcrmaðurinn fyrrverandi segir, að verðirnir, sem vopnaðir
eru vélbyssum, séu á verði við múrinn alla tíma sólarhringsins.
Flóttamaðurinn er tvítugur að aldri og var áður hermaður
í einni landamærasveit kommúnista.
Hann kvaðst lengi hafa haft í hyggju að flýja til Vestur-Ber-
línar. Hann kvaðst hafa gerzt sjálfboðaliði í austur-þýzka al-
þýðuhernum eftir að kommúnistar reistu Berlinarmúrinn 13.
ágúst 1961.
Áður en hann fór þess á leit að fá að gegna störfum við múr
inn var bann í sitriðdrekt<hersveit. Áður en hann hóf múrs-
gæzlu hlaut hann sérstaka þjálfun í einn mánuð og „pólitíska
fræðslu".
Hann var við skyldustörf við múrinn í hálfan mánuð áður
en honum tókst að flýja.
Tilraun Kadars til frjálslynd •
ari stjórnarhátta verður að sjálf
sögðu ekki til þess, að lýðræði
koraist á.í Ungverjalandi. Enn
hefnr pólitískum föngum, sem
handteknir voru eftir uppreisn-
ina 1956 ekki verið veitt sakar
uppgjöf. (Hins vegar hefur það
verið gert í Tékkóslóvakíu, þav
sem engin uppreisn var!!) í
Ungverjalandi er einnig upp-
reisnin í Ungverjalandi kölluð
„gagnbyltingin".
Gera má ráð fyrir, að bæði
Kadar og Novotny, Gomulka
og Ulbricht njóti stuðnings
Krústjovs. En klofningurinn
kemur stefnu Sovétríkjanna í
bobba í framtíðinni. Rússar fá
hér við að glíma eins mikið
vandamál og deilan við Peking
hefur valdið.
ALÞYÐUBLAÐIÐ - 5. des. 1962 Y
í> H J