Alþýðublaðið - 16.02.1963, Side 13

Kommúnistar fylla
fangelsin / írak
Bagdag og London, 15. íebrúar.
NTB-Reuter.
Sveitir úr her og lögreglu settu
mörg hverfi í Bagdad I herkví í
dag, er þaer leituðu að andstæff-
ingum nýju stjórnarinnar í írak.
Þær hafa skotiff marga kommún-
ista á flótta. Miklar vopnabirgffir
fundust í sambandi viff umfangs-
mikla húsleit, svo og gögn, sem
sanna munu, aff kommúnistar hafi
haft í hyggju aff steypa stjórn
Kassems hershöfffingja af eigin
raminleik.
Taliff er, aff um 2,500 til 7,000
kommúnistar hafi veriff handtekn>
ir. Margir kommúnistar, sem
háttsettir voru í hernum, verffa
líklega dregnir fyrir herdómstóla
og vofir dauffarefsing yfir þeim.
Vestrænir stjórnarerindrekar f
Bagdad telja, aff nýja stjórnin
hafi þegar haft samband viff upp-
reisnarmenn Kúrda í því skyni a®
finna lausn á vandamálum Kúrda
meff samningaviffræffum. Kúrdar
gerffu uppreisn gegn Kassem fyr-
ir tveim árum og náffu stórum
svæffum á sitt vald I Norffur-írak
eftir margra mánaffa bardaga.
ALÞYÐUBLAÐIÐ - 16. febrúar 1963 13
“'amhald af 3. síOu.
í Reykjavik. Þaff er full þörf
fyrir þrjá biskupa hér á þessu
landi, og þar eff biskupsstól-
arnir fornu voru á Hólum og í
Skálholti, finnst mér æskilegt,
aff sú hefff væri haldin.
Helztu vankantana á því að
flytja (biskupin nyfir íslandi
að Skálholti, tel ég þá, að þar
mundi honum veitast erfiffara
aff starfa sem yfirmaffur alír-
ar íslenzku þjóðkirkjunnar, og
affstaffa presta utan af landi
mundi einnig vera erfiðari. —
Allra leiffir liggja nú til
Reykjavíkur, og þar er opin
leiff aff hitta biskup aff máli.
H: #
Sr. Gunnar Árnason, ritstjóri
Kirkjuritsins, svaraffi spurning-
unni á þessa leið:
Eg hef alltaf veriff þeirrar
skoðunar, aff æskilegt væri aff
endurreisa hina fornu biskups-
stóla. Eins og nú er komiff,
virffist sjálfgefiff, enda ósk
þjóffarinnar, aff hafa biskup-
ana þrjá, og sé biskupinn í
höfuffborginni primus inter
pares. Kostnaffarauki viff aff
setja biskupa í Skálholt og í
Ilóla er ekki teljandi. Vígslu-
biskupunum eru þegar ætluff
allt að því biskupslaun og þar
aff auki má fækka próföstum
stórlega, ef þessi skipun kemst
á.
Hvorki Skálholt né Hólar
verða ENDURREISTIR án
biskupa.
* * *
Sr. Jakob Jónsson, formaffur
Prestafélags íslands, svaraðí
spumingunni á þessa leiff:
Eg er algjörlega mótfallinn
því aff flytja biskup íslands til
Skálholts. Þaff verffur ekki gert
nema meff því — annaff hvort
aff svipta biskup ýmsum þeim
störfum, sem hann verffur aff
hafa á hendi og fela þau full-
trúum í stjómarráðinu, — sem
þá einnig þyrftu sín Jaun, —
effa þá aff Skálholt yrffi aldrei
annaff og meira en nokkurs
konar sumarbústaffur effa hjá-
leiga biskupsins.
Synodus (prestaþing) setti á
sínum tíma þriggja manna
nefnd til þess aff semja frum-
varp um biskupa á íslandi.
Prófessor Magnús Jónsson
var formaffur þessarar nefndar,
en ank hans voru í nefndinni
Signrffur Stefánsson, nú vígslu
bisknp og undirritaffur (sr.
Jakob Jónsson). Viff sömdum
aff lokum mjög rækilegt fmm-
vam, sem viff lögffum fyrir þá-
verandi biskup, herra Ásmund
Guðmundsson.
Samkvæmt þessu frumvarpi
áttu aff vera þrír fullgildir
biskupar á íslandi, og sætu
þeir í Reykjavík, í Skálholti
og á Iíólum, — nema ef Norff-
lendingar kysu sjálfir, aff bisk-
upinn sæti fyrst um sinn á
Akureyri, — þá réð'u þeir því.
Viff gerðum áætlanir um
ýmsar breytingar á takmörkum
biskupsdæmanna. Samkvæmt
því átti biskupsdæmi Reykja-
víkurbiskupsins aff vera minnst
yfirferffar, en náttúrlega mjög
fjölmennt. Þaff var Suffvestur
hluti Iandsins.
Enn cr mín skoffun sú, aff
þessi skipan EIGI aff vera á
málunum — og þannig verffi
þaff.
Eg harma, aff máliff skyldi
ekki veriff komiff á þann rek-
spöl, þegar Skálholtshátíffin
Hins vegar tel ég ekki, aff
þetta eigi aff falla inn í frum-
varpiff, sem nú er rætt á al-
þingi um afhendingu Skálholts
til kirkjuráðs, heldur verði
þetta aðeins framkvæmt meff
stjórnarbréfi, ef þaff þykir
fullgilt eða þá breyta gildandi
lögiun um vígslubiskupa.
Biskuparnir yrffu ckki kall-
affir vígslúbiskupar, heldur
Skálholtsbiskup og Hólabiskup.
* * *
Prófessor Jóhann Hannesson
svaraði spurningunni á þessa
leiff:
Þaff á ekki aff flytja biskup-
inn í Reykjavík til Skálholts.
Reykjavíkursöfnuffirnir mega
ekki missa sinn biskup, en þaff
á aff stefna aff því aff endur-
reisa bæffi Skálholt og Hóla.
Þegar ísland var gert aff einu
biskupsdæmi voru íslendingar
affeins 40 þúsundir. Nú eru
þeir meir cri fjónun sinnum
fleiri, og til þess aff biskup-
var (1956), aff biskupinn gæti
þá þegar sezt þar aff. En nú
verffur nýja dómkirkjan í Skál-
holti vígð í júlí í sumar, og í
ágúst nk. er 200 ára afmæli
Hóladómkirkju. Þá ætti aff
vera unnt að stíga fyrstu skref-
in í átt til þess, sem koma skal.
Núgildandi lög um vígslu-
biskupa eru eins dæmi í kirkju
sögunni, enda mun til þess hafa
veriff ætlazt af þeim, sem settu
þau lög áriff 1909, aff þar meff
væri stigiff fyrsta skrefiff til
, þess aff endurreisa biskupsstóla
í Skálholti og á Hólum.
Strax mætti fela þessum
biskupum störf, án þess aff
skipta biskupsdæminu til fulln-
ustu og störfuffu þeir þannig
fyrst um sinn sem affstoffar-
biskupar, — eins og algengt er
víffa innan kirkjunnar, til dæm-
is í anglikönsku kirkjunni. En
biskupinn £ Reykjavík yrð'i
eftir sem áffur biskup yfir ís-
landi, sem undirbyggi fram-
kvæmd þess, sem var ætlun
okkar þremenninganna í syn-
odusnefndinni.
Eg er sannfærffur um þaff,
aff þessi lausn á málunum nú i
sumar næffi almennings hylli,
en viss óróleika gætir hjá al-
menningi sökum þess, aff ekki
hefur veriff tekin föst og á-
kveðin stefna í þessu máli.
á ekki að ræna reykvísku söfn-
uffina höfuðprýði þeirra, held-
ur endurreisa hina fornu bisk-
upsstóla og skipta íslandi þann-
ig í þrjú biskupsdæmi.
* * *
Loks snéri blaffiff sér til eins
meffal leikra, Hákonar Guff-
mundssonar, hæstaréttarritara,
en hann er kirkjuþingmaður.
amir geti veitt þá biskups-
þjónustu, sem aff þeim er skylt
aff veita söfnuffum sínum, —
þurfa þeir aff minnsta kosti aff
vera þrír. Biskupsstarfiff á
ekki aff vera eintóm skrifstofu-
vinna.
Innan kirkjunnar er ekki til
siffs, aff einn biskup sé yfir öffr-
um, en í Norcgi til dæmis, þar
sem eru níu biskupar, er ein-
um biskupanna faliff aff kalla
saman biskupsfundi.
Þegar Norðlendingar vorn
sviptir biskupsstólnum, þótti
þeim, sem þeir hefffu veriff
rændir sinni höfuffprýffi, — þaff
Hann svaraði spurningunni á
þessa leiff:
— Samkvæmt tillögu, sem ég
flutti á kirkjuþinginu í haust,
tel ég rétt, aff biskupar séu 3,
einn í Reykjavík, einn í Skál-
holti og einn í Norfflendinga-
fjórffungi, annaff hvort á Hól-
um effa á Akureyri. Bæffi kirkju
málaráffherra og biskup virt-
ust þá andvígir þessari tii-
lögu.
Aff mínu áliti eiga biskuparn-
ir aff vera jafnir aff völdum og
tign, cn Reykjavíkurbiskup-
inn verffi primus inter pares
(fyrstur meffal jafningja).
Jafnframt mætti taka til at-
hugunar, hvort ef til vill væri
þá unnt aff fækka prófasts-
dæmum effa gera einhverja
hagræðingu í því efni.
Eg vil taka þaff fram, að þetta
er minn vilji, — ekki hvaff sízt
vegna Skálholtsstaffar, en ég
tel, aff endurreisn staðarins sé
nátengd endurreisn biskups-
stóls í Skálholti.
Sjö er heilög tala, og
því fleiri ekki spurðir ál‘
sinni.
oru