Breiðablik - 01.11.1906, Síða 15

BREIÐABLIK.
99
Vér búuiu í landi því, er allir menn eru
jafnir í og frjálsir. Vér þekkjum hinn
.sanna guö og; hann hefir kent oss,hvernig
vér eig'um að helga framferði vort, svo að
vér séum hreinir, og elskum hver annan
sem bræður, og hjálpum þeim, er bágt
eiga, en látum aldrei hatur né sérplægni
koma oss til að gera öðrum mein. Eig-
um vér því að vera guði vorum þakklátir
fyrir þetta, því nú brestur oss eigi þekk-
ingu til að geta lifað göfugra lífi en for-
feður vorir og fegurra lífi en skrælingjar
þeir, er enn eru í myrkri og villu stadd-
ir“.
Er hann hafði lokið máli sínu, gekk eg
út úr höllinni; og var eg mjög hugsi, því
sannarlegt undraland fanstmérþað hljóta
að vera, ef allir menn elskuðust þar sem
bræður væri. Þá mætti eg manni þeim,
er hafði setiö hjá mér í vagninum. Spurði
eg hann eftir átrúnaði fólksins, og komst
eg að því, að næstum hver einasti maður
í landi þessu trúði á guð einn réttlátan
og miskunnsaman, og taldi sig vilja
breyta eftir þeim fögru kenningum, er
öldungurinn gráhærði mintist á.
Rétt í þessu sáum við menn tvo horaða,
þreytulega og klædda tötrum. ,,Hvaða
menn eru þetta?“ spurði eg. ,,Þeir
vinna“, svaraði hann, ,,verk nokkurt sex
daga af hverjum sjö. Annaðhvort grafa
þeir í jörð niður, eða bera grjót og stein-
lím fyrir húsasmiði“. ,,Nízkur maður
og vinnuharður mun eiga þræla þessa“,
sagði eg. „Eigieruþað þrælar“, svar-
aði hann, ,,þeir eru frjálsir menn, og fá
laun sín goldin fyrir verk sitt“.
,,Laun þau munu vera af skornum
skamti“, sagði eg, ,,eða hví er þeim eigi
meira gefið fyrir vinnu sína?“ „Eigimá
húsbóndi þeirra launa þeim verkið betur,
því þá 'myndi hann ekkert fé á þeim
græða“. „Hefir húsbóndi þeirra sama
átrúnað sem aðrir menn í þessu landi?“
spurði eg. ,,Efalaust“, svaraði hann.
„Elskar hann þessa menn, sem væri þeir
bræður hans ?“ spurði eg. ,,Eigi veit eg
það“, mælti hann.
Rétt í þessu heyrðum við háreysti
nokkurt og gengum á hljóðið. Brátt sá-
umvið menntvo ergerðu hávaðann. Voru
þeir illa til reika og slöguðu til beggja
hliða sem skip í ofveðri, þegar seglin eru
rifin, kjölurinn brotinn, en stýrið laust.
Þeir rifust og geisuðu mjög, sóru við nafn
guðs síns og æptu hver að öðrum. Þá
komu þar tveir aðrir menn, mikíir vexti
og rammir að afli. Teymdu þeir hina
brott með sér. Eg spurði förunaut minn,
hverju þetta sætti. ),Eigi þarftu að
spyrja að þessu“, mælti hann, ,,Þar sem
slíkt verður oft á degi hverjum. Menn
þessir hafa drukkið of mikið af víni því,
sem selt er hér skamt frá, en hinir, er
tóku þá, eru siðgæzlumenn, sem fólkið
fæðir og klæðir. Eiga þeir að sjá um,að
ekkert ilt eða ósæmilegt sé aðhafst“.
,,Hvað gera þeir við þessa druknu
menn ? “ spurði eg. ,,Þeir setja þá í
fangelsi11. ,,All-fákænn er lýður þessi“,
sagði eg. ,,Ef það er sem þú segir,að slíkt
verði oft á degi hverjum. Hví setja þeir
ekki heldur mann þann í fangelsi er selur
þeim vínið ? Myndi þá borgin eigi þarfn-
ast eins margra siðgæzlumanna“. ,, Eigi
má það“, mælti hann, ,,því að hér eru
allir menn frjálsir, og mega vinna fyrir
brauði sínuáheiðarlegan hátt“. — ,,Myndi
maður sá selja bræðrum sínum vín, og
gera þá þá dauðadrukna ?“ spurði eg.
,,All-spurull ert þú“, mælti hann, ,,og
munt þú vera útlendingur. Eða hver er
átrúnaður þinn, og ert þú réttlátari en
vér?“ ,,Eigi veit eg það“, svaraði eg,
,,en eigi vil eg annað gera en það, sem
mér þykir bezt vera og réttast. Vinum
mínum vil eg tryggur vera, en harður ó-
vinum. Eg heiðra þá ódauðlegu guði og
færi þeim fórnir,lömb lýtalaus eða kvígur
þær,er aldrei hafa ok borið á hálsi sér; en
gylla læt eg horn þeirra áður“.
Áður eg fengi meira sagt, mælti hann
óþolinmóður: ,, Eigi þarft þú að gera