Breiðablik - 01.11.1907, Blaðsíða 2

82
BREIÐABLIK
þeir tómar sjónhverfing'ar,ef smug-
an, sem þeir horfa út um, er frá-
munalega þröng.
Gyðingar voru í fornöld óum-
ræðilega þröngsýn þjóð, þrátt fyr-
ir það, að þeir voru trúhneigðir
menn. Þeir áttu bágt með að
gjöra sér í hugarlund, að sá guð,
sem þeir trúðu á,skifti sér nokkuð
af högum annarra þjóða eða léti
þeim nokkurn kærleika í té. Svo
lítil var smugan, sem þeir horfðu
út um yfir lífið og tilveruna.
Spámenn risu upp hver á fætur
öðrum og vildu kenna þeim að
horfa út um gluggann. En þeir
voru oftast hrjáðir og hraktir og
fengu smánarlegan dauða að laun-
um. Mannkynsfrelsarinn kom og
sýndi fram á, að guð væri faðir
allra manna og færi aldrei í mann-
greinarálit. Allir menn væri því
bræður, synir sama föður, enda
myndiþeir komafráaustri ogvestri,
norðri og suðri og setjast að borð-
um í ríki himnanna með forfeðr-
um Gyðinga, er þeir stærðu sig
svo mjög af. En fyrir þessa dýr-
legu víðsýni var hann krossfestur.
Lærisveinum sínum gat hann
ekki sagt alt, sem hann vildi. Þeir
voru ekki færir um að veita því
viðtöku. En hann hét þeím full-
tingi anda síns. Smám saman
skyldi þeir leiddir í allan sannleika.
Saga mannanna sýnir, hvernig
þetta er smám saman að gjörast.
Fullkomnara skilning eru menn
stöðugt að fá á sannleikanum.
Ótal margt skilja menn eflaust nú,
sem lærisveinunum hafði ekki skil-
ist. En hve framförin er óumræði-
lega hægfara! Mennirnir eru svo
tregir að yfirgefa smuguna, þótt
verið sé að sýna þeim gegn
um gluggann.
Samt sem áður er ekkert að ör-
vænta. Andi sannleiksins, andi
mannkynsfrelsarans, guð sjálfur,
er með íallri leit mannanna. Hann
leiðir þá frá einni sjónarhæð til
annarrar, -— ósjaldan án þess þeir
viti eða kannist við, hver það er,
sem heldur í hönd þeim. Hann
er í rannsóknum vísindanna og
heilabrotum heimspekinganna.
Hann er í listum og skáldskap.
Hann er í frelsisbaráttu þjóðanna.
Og um fram alt er hann þar sem
siðfræði og trúfræði er annars veg-
ar til að gjöra mennina víðsýnni í
þeim efnum og auðugri að þekk-
ingu hinnar æðstu speki.
Hvarvetna eru mennirnir að
nema ný lönd. Og þeirri land-
námstíð er ætlað að halda áfram
jafn-lengi tilveru þeirra. Hleypi-
dómar og blind fastheldni við
gömul sjónarmið varpa þokum og
torfærum á leið þeirra og tefja fyr-
ir. Síngirni og úlfúð er fjötur
um fót þeirra. Margir þykjast
eiga allan sannleikann og álíta
goðgá að seilast lengra. Bræður
verða þeir einir þá, sem sitja við
sömu smuguna. Hinir, sem horfa
út um rúðuna, eða hafa verið svo
djarfir að opna gluggann — óvinir
sannleikans, glötunarinnar börn.
En hvað um það! Sannleiks-