Frækorn - 15.02.1905, Page 9

FRÆKORN
29
ár að stóli, og tók nú að gefa út bæk-
ur til eflingar lútherskum sið og kristin-
dómi; gerðist hann þar svo stórvirk-
ur og afkastamikill, að heita má, að all-
ur kristindómur og guðs orð á Islandi
fram á þessa öld stafi nær eingöngu frá
honum,
Biblíuna þýddi hann alla og gaf út
(1584) með frábærri rausn og snildar-
frágangi. Það var stórvirki unnið á
stuttum tíma Og þar með unnin kristin-
dóminum mesta þörf.
»Eitt stórverk gafstu mér, guð, af náð
að gjöra með kröftunum ungu:
nú geymir að eilífu Isa-láð
þitt orð á lifandi tungu«
leggur séra Matthías Guðbrandi í munn.
Guðbrandur lýsti biblíuna mjög að
myndum og skar þær sjálfur, því að
hann var þjóðhagi. Sálmabók gaf hann
út (1580 og aftur 1919) til söngs við
messugjörð og húslestra og enn nótna-
bók með sáimum, sem vér köllum »grall-
ara«; kom sú bók út 19 sinnum (fyrst
1594, síðast 1779) og var aðal kirkju-
söngsbók á Islandi alla 17. og 18. öld
og síðan notuð fram á 19. öld. (Síð-
astur presta á Islandi, er haft hefir grall-
arann við messugjörð, mun hafa verið
séra Skúli Glslason á Breiðabólsstað, en
hann dó 1888.) Það yrði langt að telja,
ef þylja skyldi upp allar þær bækur, er
Guðbrandur biskup ritaði eða þýddi eða
lét rita og þýða og gefa út, en ekki er
það mörguin fátt í hundraðið.
Ouðbrandur biskup var um alla hluti
llangmestur lærdómsmaður allra samlendra
manna í þá daga.
í veraldlegum málum og landsmálum
tók hann mikinn þátt og var kappsam-
ur þar sem annarsstaðar, og lét ekki
hlut sinn fyr en í fulla hnefana, og komst
því í harðar deilur við ýmsa menn.
Mjög var hann þjóðrækinn maður og
studdiáallan hátt að sóma og gagniþjóðar-
innar. Hreinn og beinn var hann í orð-
um og hispurslaus íallri framkomu. Iðju-
maður var hann dætnalaus.
Hann andaðist að Hólum 20. júlí 1627.
Hafði hann þá verið 56 ár biskup, og
eru slíks engín dæmi önnur á Islandi.
Þá hafði hann fimm um áttrætt.
(Að mestu leyti eftir Sf. II, 6).
Bræöur konung'sins.
Konungur nokkur var einu sinni úti
á skemtigöngu. Mætti honum þá bein-
ingamaður, sem fór fram á, að kon-
ungur gæfi sér peninga.
En konungur gaf honum ekkert.
»Herra konungur«, sagðí beininga-
maðurinn, »þú hefir víst gleymt því,
að vér erum aliir bræður og eigum
að skifta öilu bróðuriega með oss.
»Pað er satt, sem þú segir«, sagði
hann, »allir eruni vér bræður.«
Og hann gaf honum guilpening.
Beiningamaðurinn tók við guiipen-
ingnum og sagði:
»Pað er nokkuð iítið, sem þú gef-
ur mér! Qetur það heitið að skiþa
bróðurlega? Pú átt meira en eina
miiiíón guiipeninga, og þó gefur þú
mér að eins einn.
»Satt er það«, sagði konungurinn;
»eg á meira en eina miilion gullpen-
inga, og samt hef eg að eins gefið
þér einn; en bræður mínir eru líka
eins margir og gullpeningarnir«.
Eftir Tolstoj.
Biblíugáta.
2. Hvenær var skorið úr þrætu með
því að horfa á mynd?