Óðinn - 01.07.1923, Page 2

50
ÓÐÍNN
sýslumanns Sveinssonar og flutti sumarið 1897 frum-
varp um breytingu á stjórnarfyrirkomulaginu á þann
hátt, að skipaður yrði sjerstakur ráðherra til þess að
fara með mál Islands, en áður hafði dómsmálaráð-
herrann danski farið með þau í hjáverkum. Var svo,
sem kunnugt er, mikið og lengi um þetta deilt, og
var stefna sú, sem dr. Valtýr hjelt fram, kend við
hann og kölluð valtýska. Jóhannes fylgdi dr. Valtý að
málum og varð brátt foringi þess flokks, sem mynd-
aðist á Austurlandi til stuðnings valtýsku stefnunni.
Voru þá tvö blöð á Seyðisfirði, »Auslri« Skafta heit-
ins Jósefssonar, sem fylgdi endurskoðunarstefnu Bene-
dikts heitins Sveinssonar, og »Bjarki«, stofnaður
haustið áður en Jóhannes kom til Seyðisfjarðar, og
var Þorsteinn skáld Erlingsson fyrst ritstjóri hans,
gamall vinur dr. Valtýs. En haustið 1899 kom nú-
verandi ritstjóri »Oðins« að blaðinu, varð nokkru síð-
ar ritstjóri þess og var það fram til þess er deilun-
um lauk með myndun hinnar innlendu stjórnar, en þá
lagðist blaðið niður. Voru deilurnar hvassar á þessum
árum milli seyðfirsku blaðanna, og á Austurlandi var
flokkabaráttan svo mögnuð, að vart mun hún hafa
verið ákafari í öðrum landshlutum. Þingkosningar
voru þá tíðar, og veitti ýmsum betur. Jóhannes bæj-
arfógeti gekk þá fast fram, eins og fyr segir, í fylk-
ingarbroddi Valtýinga. Hann varð þingmaður Norð-
mýlinga 1901, fjell við kosningar til aukaþings 1902,
en var aftur kosinn 1903. Sat hann á þingi fyrir
Norðmýlinga frá 1901 til 1913, að undanteknu auka-
þinginu 1902. En frá 1616 hefur hann verið þing-
maður Seyðfirðinga.
Eftir heimflutning stjórnarinnar var Jóhannes fyrst
í flokki stjórnarandstæðinga og var af hans hálfu
kosinn, ásamt þeim Skúla Thoroddsen og Stefáni
Stefánssyni skólameistara, í dansk íslensku millilanda-
nefndina 1907, sem átti áð gera nýtt skipulag á sam-
bandinu milli íslands og Danmerkur, og var Jóhannes
einn þeirra fáu fylgismanna millilandanefndarfrum-
varpsir.s, sem hjeldu þingsætum sínum við kosning-
arnar 1908. Eftir það var hann stuðningsmaður
Hannesar Hafsteins við allar þær tilraunir, sem hann
síðar gerði til þess að koma sambandsmálinu í höfn.
Hefur Jóhannes bæjarfógeti jafnan notið trausts og
álits meðal samþingismanna sinna. Hann er laginn á
að koma þeim málum fram, sem hann tekur að sjer,
fylginn sjer og fastur fyrir. Formaður fjárveitinga-
nefndar í efri deild hefur hann verið síðan 1916, og
forseti sameinaðs þings á árunum 1918—21. Hann
var kosinn í fullveldisnefndina 1918 og var formaður
hins íslenska hluta hennar, og eftir að samkomulag
var fengið um sambandsmálið, hefur hann átt sæti í
dansk-íslensku ráðgjafarnefndinni, sem skipuð var 1.
des. 1918 til þess að hafa eftirlit með framkvæmd
sambandslaganna, og kemur hún árlega saman, ýmist
í Kaupmannahöfn eða Reykjavík. Sumarið 1920 var
hann fulltrúi íslensku stjórnarinnar og alþingis við
hátíðahöldin í Danmörku, er Suður-Jótland samein-
aðist aftur danska konungsríkinu. Hann var einnig
nú á síðastliðnu sumri, ásamt Bjarna Jónssyni alþm.
frá Vogi, fulltrúi íslands á alþjóðaþingmannafundinum
í Kaupmannahöfn. 1907 varð hann riddari af danne-
brog og dannebrogsmaður 1918, en stórriddari af
fálkaorðunni 1921.
1. apríl 1918 varð Jóhannes bæjarfógeti í Reykja-
vík. Embættið er annamikið sökum sívaxandi málafjölda
og rjettarhalda. En Jóhannes er lagamaður góður, og
jafnan hafa dómar hans vel haldist.
Þau Jóhannes og Jósefína hafa eignast þrjú börn,
sem öll eru á lífi: Lárus kand. jur., 25 ára, Anna, 22
ara, og Elín, 14 ára.
Sl
Sveinn Björnsson sendiherra.
Eftir að sambandslögin gengu í gildi var svo ákveð-
ið af stjórnum íslands og Danmerkur, að sambands-
löndin skyldu skiftast á stjórnarfulltrúum. Danir urðu
fyrsta — og eru að svo komnu eina — ríkið, sem
hefur hjer sendiherra, og fyrsti og eini íslenski sendi-
herrann er í Danmörku.
Þegar afráðið var að stofna sendiherraembætti í
Kaupmannahöjn, varð undir eins mikið umtal um það
hjá almenningi, hver kjörinn mundi verða í þessa
stöðu. Það var mikið talað um sendiherraembættið og
sendiherrann væntanlega. Um nauðsyn embættisins
voru dálítið skiftar skoðanir, þó mikill meiri hluti
þjóðarinnar væri að vísu á því máli, að það væri
sjálfsagður hlutur. En þó heyrðust raddir um »tildur-
herra« og annað því líkt, og komu þær, þó merkilegt
megi virðast, fyrst fram í Kaupmannahöfn, frá íslend-
ingi þar, og voru síðan bergmálaðar hjer á landi.
Embættið var veitt. Eins og á stóð hefði mátt ætla, að
deilur hefðu spunnist um veitingu þess starfa, því oft
skeður slíkt um þau embætti sem minnu varða. En
hjer fór svo, að allir voru á eitt sáttir um, að kjörið
í þessa nýju stöðu hefði tekist vel. Allir voru ánægðir
með valið. Einmitt þetta lýsir, betur en mörg orð og