Óðinn - 01.07.1923, Page 39

Ó Ð’I N N
87

. . . Hann var kurteis maður með afbrigðum, tróð
sjer hvergi fram, talaði vel og sanngjarnlega um alla
og hrósaði mönnum oft fyrir það sem honum þótti
þeir vel gera. Slíkt aflar auðvitað vinsælda, en þó er
það ótalið, sem ekki var minst um vert: drengskapur
hans í öllum greinum. . . . En hvernig voru nú hönd-
urnar? Því er fljótsvarað, það ljek alt í höndunum
þeim . . .«
Þeir, sem kynst hafa Stefáni Eiríkssyni eitthvað dá-
lítið, munu kannast við, að þetta sje rjettur dómur.
Svona hefur hann líka komið okkur fyrir, sem verið
höfum lærisveinar hans, eða kynst honum á verk-
stæðinu, úti eða inni, ekki smeikur við að taka upp í
sig, þegar honum þótti það við eiga, en þó aldrei
orðhákur eða öfundstunga — sívinnandi og sívakandi,
síkvikur og síkátur. [/.
\L
Vilhjálmur E>. Gíslason
magister.
Eftir hann er nýkomin út bók, sem heitir: „íslensk
endurreisn". Tímamótin í menningu 18. og 19. aldar-
innar«. — I bókinni er tekið til rannsóknar tímabilið
frá framkomu Eggerts Olafssonar og fram yfir starfs-
tíma Fjölnismannanna. Hefur tiltölulega lítið verið
ritað áður um þetta merkilega tímabil í sögu íslensku
þjóðarinnar, síst í samhengi, svo að ritið, sem hjer
kemur fram, er brautryðjandi á þessu sviði. Það er
allstór bók, um 500 bls. — Því er skift í 44 kafla.
Til þess að gefa mönnum nokkra hugmynd um inni-
haldið, skulu hjer sagðar fyrirsagnir kaflanna:
1. Verkefnið, 2. íslensk endurreisn, 3. Erlendar
undirstöður, 4. Líf og listir, 5. Tímamörk, 6. Dómar
sögunnar, 7. Rit og rannsóknir, 8. Skiftar skoðanir,
9. Upplýsingin, 10. Franska byltingin, 11. Útbreiðsla
upplýsingarinnar, 12. Aldarbragur aðdragandans, 13.
Bændasynir og biskupssynir, 14. Lærdómslistafjelagið,
15. Landsuppfræðingarfjelagið, 16. Lærðir menn, 17.
Alþýðumenning, 18. Ármann á alþingi, 19. Rómantík,
20. Stjórnmál, 21. Alþingi, 22. Kringum hundadaga-
konginn, 23. Bændur og búhagir, 24. Verslun, 25.
Náttúrufræði og náttúruljóð, 26. Skólamál. 27. Guð,
dygðin og ódauðleikinn, 28. »Upprisa trúarinnar*, 29.
Trúarþel og trúarljóð, 30. »Hátign guðs og alheims-
áformið«, 31. Endurreisn íslenskunnar, 32. »Landsins
fornu kvæði«, 33. Fornfræði, 34. Erlend áhrif, 35.
Listasmekkur og ljóðrænt form, 36. Rímur og rímna-
deilur, 37. Söngmentir, 38. Upplýsingin og Fjölnir, 39.
Andi aldamótaáranna, 40. Fjölnir og Fjelagsritin, 41.
Blaðamenskan, 42. Leiðtogar tímabilsins, 43. Tímamót
menningarinnar, 44. Niðurlag.
í bók þessari er í fyrsta sinn lýst ritverkum margra
manna frá þessu tímabili, þau gagnrýnd og dreginn
fram aðalkjarni þeirra, og má sjerstaklega nefna þar
til rit Eggerts Olafssonar varalögmanns, Hannesar
Vilhjálmur Þ. Qíslason.
Finnssonar biskups og Magnúsar Stephensen konfer-
ensráðs, og nýju ljósi er varpað þar yfir mörg atriði
í menningarsögu og bókmentum þessara tíma.
Vilhjálmur Þ. Gíslason er fæddur í Reykjavík 16.
september 1897. Foreldrar hans eru Þorsteinn Gísla-
son ritstjóri og Þórunn Pálsdóttir kona hans. Vil-
hjálmur varð stúdent 1917, stundaði síðan norræn
fræði við háskólann í Reykjavík og lauk meistaraprófi
í þeim, með bókmentasögu sem aðalnámsgrein, 17.
tebrúar 1923. Voru þeir tveir, sem þá gengu hjer
undir norrænupróf, Pjetur Sigurðsson, úr Reykjavík,
og Vilhjálmur, og eru þeir fyrstu mennirnir, sem tekið
hafa próf í þeirri fræðigrein hjer við háskólann.
Vilhjálmur hefur tekið mikinn þátt í stúdentalífinu
hjer í Reykjavík á undanförnum árum, verið formaður
bæði í Stúdentafjelagi Háskólans, Stúdentafjelagi