Alþýðublaðið - 27.11.1963, Blaðsíða 7

ísfirðingar fagna
nýja Ðjúpbátnum
r yRIR nokkru bauð stjórn Djúp-
bátsins hf. fréttamönnum og öðr-
um gestum að skoða nýja • Djúp-
bátinn, Fagranesið, en það kom
til landsins sl. sunnudag.
Siglt var með gestina út á Djúp-
íð og á meðan á þeirri siglingu
stóð voru ríkulegar veitingar á
borð bornar og margar ræður
fluttar.
Framkvæmdastjóri félagsins
Matthías Bjarnason, alþingismað-
ur, bauð gesti velkomna og gaf
þeim upplýsingar um þetta glæsi-
lega skip.
Fagranes er teiknað af Hjálmari
Bárðarsyni, skipaskoðunarstjóra,
og var hann tæknilegur ráðunaut-
ur félagsins í sambandi við bygg-
ingu þess.
Skipið er byggt í Ankerlökken
Verft A/S, Florö í Noregi, og var
byggingarsamningurinn undirrit-
aður 12. okt. 1962 og samkv. hon-
um átti að afhenda skipið um mán-
aðamótin okt.-nóv. sl. og dróst af-
hendingin aðeins 8 daga fram yfir
tilætlaðan tíma.
Skipið er 143 brúttólestir að
stærð; lengd þess er 25.8 m.,
breidd 6.60 m. og dýpt 3.20 m. Að-
alvél er 500 ha. Lister Blackstone;
ljósavél er 62 ha., Skipið er búið
öllum fullkomnustu siglingar- og
öryggistækjum.
Sími er um allt skipið, svo og
hátalarakerfi. Kælikerfi er í lest-
inni vegna mjólkurflutninganna.
Vistarverur skipverja eru frammi
Tónleikar
ALÞJÓÐLEGUR blær var
I yfir konsertlífi höfuðborgar-
| innar í síðastliðinni viku; rúss-
| neskur hetjupianisti, ítölsk
| strengjasveit og alþjóðlegur
I fiðlusnillingur Ricardo Odno-
§ posoff, sem lék með sinfóníu-
| hljómsveitinni á tvennum tón-
| leikum, fimmtud. og laugar-
I dag. Efnisskráin var að tveim
1 þriðju hin sama á báðum tón-
I leikunum. Á þeim fyrri lék
I Odnoposoff fiðlukonsert eftir
I Tschaikowsky, en á þeim síð-
| ari fiðiukonsert nr. 1 eftir
= Prokofieff.
C
Konsert fyrir hljómsveit
= eftir Jón Nordal var fyrsta
I verkefnið á þessum tónleik-
I um. Verk þetta samdi Jón ár-
| ið 1949, þá er hann nam tón-
| smíðar hjá Jóni Þórarinssyni
| í Tónlistarskólanum í Reykja-
I vík. Konsertinn er einkar
I smekklega unninn og þykist
i ég vita að gagnrýnið eyra
I lærimeistarans, hafi átt stór-
I an þátt í því. Verk þetta, sem
f var 100% „nútímaverk” fyrir
Í 14 árum, er merkileg heimild
i um tónsmíðastefnur þær sem
hvað hæst bar á eftir stríð, og
í því bregður fyrir leiftrum
frá Bartok, , Stravinski og
Hindemith. Þróunin í tón-
smíðum hefur vægast sagt
ver ör seinasta áratuginn og
munu margir álíta þessa áð-
urnefndu höfuðsmenn 2Ó. ald-
ar tónlistar heldur gamaldags
í dag, þó verður að undan-
crp/r^

rrp
skilja seinustu verk Strav-
inskis. Flutningur konserts-
ins virtist takast með ágætum.
Túlkun Odnoposoffs á
Tschaikowsky konsertinum
var einstaklega tilþrifamikil
og duldist víst engum að hér
var á ferðinni stórbrotinn lista
maður.' Hlutverk hljómsveitar
í þessum konsert er ekki
vandalaust og stafar það af
tíðum rubato tónsetningum og
krefst þetta atriði mikillar ná-
kvæmni af stjórnandanum. —
Einleikarinn verður að ráða
tempóunum og stjórnandi þal*
af leiðandi að fylgja honum.
Á þessu vildi því miður verða
misbrestur í hröðu köflunum
og þó sérstaklega í þeim síð-
asta. Canzonettan var mjög
fallega ílutt af öllum aðilum,
— en býgging brúarinnar yfir
í seinasta kaflann var held*
ur ótraust.
D-molI sinfónían eftir César
Frank er óvallt mikið leikin, þó
hún sé fremur þreytandi á að
hlýða. Hljómsveitin og stjórn-
andi gerðu hér marga góða
hluti og vil ég sérstaklega
geta útvarða málmblásturs-
deildanna, þeir voru venju
fremur nákvæmir a ð þessu
sinni. O’Duinn hefur á margan
hátt sannað að hann hefur
margt sér til ógætis, en eins
og títt er um ungá menn,
hættir honum ósjaldan til að
yfirdrífa smáatriði og vildi því
bregða fyrir i Franck sinfóní-
unni.
Seinni tónleikarnir voru
Framh. á 13. síðu
*iimiiiiiiiiiiiiiiiiiHiitiiiiiiiiwiiiiiiiiiiiiiiiiiiitifimiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiititiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiimittitiiiiiii
imitmimimmrmmimimmimmmmi
11111111111111
3
5
n/
í skipinu. þrír tveggja manna klef-
ar. Farþegasalur rúmar um 50
manns í sæti, auk þess er einn far-
þegaklefi búinn fimm hvílum. —
Borðsalur rúmar 12 manns í sæt-
um.
Eldliúsið er mjög fullkomið,
m. a. búið Rafha-rafmagnsvél. Inn
af því er kæliklefi sem er vista-
geymsla skipsins.
Skipið er sérstaklega traust
byggt. Hæll og kjölur sérstaklega
styrkt, bandabil aðeins 40 cm, og
þó aðeins 20 cm. bil fremst vegna
siglingar í ís. Skipið ber þess
glögg merki í hvívetna, að mjög
Goð hallast á stalli
HALLDÓR LAXNESS hefur
nær alla skóldævi sína verið ein-
stakt átrúnaðargoð íslenzkra
kommúnista. Þeir hafa tignað sér-
hvert orð hans í ræðu og riti sem
helgan dóm og talið jafnvel smá-
vægilegustu aðfinnslur í hans gárð
svívirðilegar árásir. Engan rithöf-
und hefur mátt leggja að líku
við þennan frábæra meistara.
Ungir vonbiðlar skáldgyðjunnar í
hópi kommúnista hafa meifa að
segja stælt göngulag, klæðaburð
og borðsiði nóbelsskáldsins, mál-
róm og lestrarmáta, hvað þá stíl
og frásagnarhátt. Vegsömunin hef-
ur verið einna líkust persónudýrk-
uninni í Rússlandi.
Skáldgáfa og ritsnilld Laxness
er slík og þvílík, að hann á við-
urkenningu sína og frægð vissu-
lega skilið. Þó gefur að skilja, að
bækur hans séu misjafnar og um-
deilanlegar. En þetta hafa kom-
múnistar aldrei mátt heyra á
minnzt margfalt lengri tíma en
Jakob vann fyrir Rakel forðum
daga austur í Miðjarðarhafsbotni.
Þeir hafa ekki séð blett eða
hrukku á skáldskap Laxness eða
Öðrum málflutningi hans minnsta
kosti í þrjátíu og fimm ár. Sumir
þeirra hafa naumast átt sér aðra
tómstundaiðju en dá hann og lof-
syngja.
Aðdáun í líkingu við þennan ó-
hemjuskap stafar áuðvitað ekki
af bókmenntalegu mati. Þetta er
trú. Og Halldór Laxness varð goð
á stalli hjá kommúnistum af þvi
að hann gekk ungur til liðs við
stefnu- þeirra og gerðist áhrifa-
ríkasti baráttumaður kommúnism-
ans á Islandi. Þeir hafa þegið
minna og þakkað fyrir^ig samt.
Alþjóð veit, að kommúnistar íelja
jafnan list samherja sína ótvíræða
og hafna yfir gagnrýni, þó að sú af-
staða sé augljós barnaskapur. Eng-
an þarf því að undra, þó að slíkur
söfnuður haf,i gcrt skáld á fcorð
við Laxness að átrúnaðargoði í
þakklætisskyni fýrir pólitíska sam-
fylgd og forustu.
En nú bregður allt í einu svo
við, að goðið hallast á stallinum
og virðist riða til falls. Hvað kem-
ur til? Hvaða stórviðri er hér á
ferðinni?
Kommúnistar rifja upp þær að-
finnslur, sem óður voru þeim eit-
ur í beinum eins og guðlast og
föðurlandssvik öðru fólki, og
kveða nú miklu fastar að orði en
svo, að rökstudd gagnrýni geti tal-
izt. Gunnar Benediktsson velst
síðan til þess að reiða vöndinn á
loft í Þjóðviljanum. Hann éfar
skáldgáfu og stílsnilld Laxness og
segir, að íslenzk alþýða sé lang-
þreytt á tilgerð hans og sérvizku.
Fer sannarlega ekki milli mála,
hvað Gunnar hefur í huga: ,Alþýð-
unni’ finnst tími til kominn að
snúa baki við Halldóri Laxness, ef
I HEYRANDA HLJÓÐI
eftir Helga Sæmundsson
Svarið við þessum spurningum
leikur varla á tveim tungum: Hall-
dór Laxness leyfir sér í nýútkom-
inni bók sinni, „Skáldatíma,” að
gagnrýna kommúnismann og
stjórnarfar hans, játar sem sann-
leik allt það, er hann taldi lygi í
hálfan fjórða áratug, og kveðst vit-
andi vits hafa þagað við öllu röngu.
Og þá er kommúnistum auðvitað
nóg boðið. Átrúnaðargoðið hefur
brugðizt þeim, óg þá er ekki að
sökum að spyrja. Halldór Laxness
verður á svipstundu umdeilan-
legur rithöfundur, ekki aðeftis
þessi nýja bók hans, heldur gcr-
vallt ævistarf nóbelsskáldsins. —
liann heldur ekki áfram að yera
kommiínismanum þægur og góður.
„Skáldatími” er að einu leyti
í hópi merkustu bóka Halldórs
Laxness — hún hlýtur að teljast
stórathyglisvert lieimildarrit um
sálarlíf mannsins og miklu frem-
ur en skáldskap hans og ævifer-
il. Sannarlega eru það engar
fréttir, sem Laxness greinir hér af
kommúnismanum og stjórnarfar-
inu i Rússlandi, þó að hann sé ó-
myrkur í máli um þau efni. Hitt
er furðulegt, að hann skuli hafa
þagað yfir öllu þessu í þrjátíu og
fimm ár og haldið þá óratíð með-
göngutíma vonarinnar að úr rætt-
ist, en algert hneyksli, að Halldór
Laxness skyldi láta sér sæma jafn
lengi að segja hvítt svart og svart
hvítt. Athæfi hans er sýnu verra
barnaskap flestra íslenzkra kom-
múnista. Hann trúði ekki á það,
sem hann þóttist íilbiðja. Hvað
kom iionum þá til þess ýmist að
þegja við öllu röngu, sem hann
vissi, só og heyrði, eða segja sann-
leikann lygi?
Halldór Laxness fer ómildum
orðum um kommúnismann í
,,Skáldatíma,” en dæmir um leið
sjálfan sig harla óvægilega. Hins
vegar minnkar hann hvorki né
stækkar sem skáld af þessari bók.
Oft hefur stílsnilli hans verið feg-
urri, þó að víða fari hann á kost-
um. Fyrir kemur og, að hann mis-
minni um staðreyndir eða gleymi
þeirri nákvæmni, sem á að vera á
hans valdi. En „Skáldatími” mun
um langan aldur þykja merkileg
bók fyrir þá sök, hvernig Halldór
Laxness gerir þar upp við fortíð
i sína. Loksins hefur þessi mikli
: baráttumaður gert sér lítið fyrir
j og unnið sigur á sjálfum sér.
Lærdómurinn af þessari bók
I ætti að vera sá höfundi hennar og
lescndum, hversu varhugavert sé
að gera stjórnmál að trúarbrögð-
um. Sama gildir um bókmenntirn-
ar — og ekki síður. Heilbrigðri
dómgreind hlýtur að blösfcra, þeg-
ar miðlungsskáld eru lofsungin há-
stöfum af pólitískum samherjum
og bækur bláfátækar í andanum
látnar sæta stórtíðindum. Hitt er
þó cnn ósvífnara, þegar góðskáld-
um er synjað um sjálfsagða við-
Framh. ú 13. síðu
hefur til þess verið vandað, og em>
fremur, að öllu er smekklega og'
haganlega fyrirkomið með þad
fyrir augum, að það verði sem
I bezt fallið að gegna því marg-
þætta og veigamikla hlutverki f
samgöngumálum Vestfirðinga,
sem því er æílað.
Matthías Bjarnason taldi, atf
heildarverð skipsins með þeim bú»
aði og varahlutum, sem því fylgir,
komi.til með að kosta um 8.8 míllj-
ónir króna.
Ríkissjóður greiðir 50% af byg(?
ingarkostnaðinum.
Matthías flutti öllum þeim aðil-
um, sem unnið hafa að í'ramgar.gi
þessa mikla hagsmunamáls íbú-
anna við ísafjarðardjúp og iim,
norðanverða Vestfirði, þakkir fyi"
ir veiítan stuðning, sérstaklega
flutti hann ráðherrunum Emil Jóns»
syni, Ólafi Thors og Gunnart
Thoroddsen, þakkir fyrir ómetan-
lega fyrirgreiðslu og skilning I
máli þessu.
Að síðustu gat Matthías Bjarna
son þess, að áformað væri að f jölgr*
ferðum um Ðjúpið, og taka m. a.
upp yfir sumarmánuðina fastar*
hringferðir um Djúpið á sunnU-
dögum, og gefa þannig ferðamönn.
um kost á að sjá fegurð og fjöl-
breytileika byggðanna þar, undir
leiðsögn þaulkunnugra fararstjóra.
Ennfremur er ráðgert að fara hóp -
ferðir til eyðibyggðanna í Jökul-
íjörðum og á Ströndum, og m.V
fullvíst lelja, að margir muni taka.
sér far með þessu glæsilega skipi'
á komandi sumrum og koma á þess«
ar fögru slóðir.
Aðrir, sem til máls tóku, vcru:
Hjálmar Bárðarson, Bjarni Guð-
björnsson, forséti bæjarstjómar
ísafarðar, Páll Pólsson, bóndi *
Þúfum, form. stjórnar Djúpbáis-
ins, Einar Steindórsson, oddv ít>
Eyrarhrepps, Jónatan Einarsson,
oddviti Ilólshrepps og Kristjúr*
Jónsson frá Garðsstöðum. B.
ALÞÝDUBLAÐIÐ — 27. nóv. 1963 y