BFÖ-blaðið - 01.04.1989, Blaðsíða 9

með vona ég að dragi smátt og smátt úr neyslu
á sterkum drykkjum. Þessari breytingu hefur
verið vel tekið, m.a. af samtökum bindindis-
manna og yfirvöldum heilbrigðismála.
Getum uið ekki orðið öðrum þjóðum fyrir-
mynd í bindindismálum?
Auðvitað er það hugsanlegt. Mér finnst þó,
og dæmi það af ferðalögum mínum víða um
heim, að neysla á áfengi í öðrum löndum, og
öðrum heimshlutum, er mjög bundin sið-
menningu og sögulegum hefðum. Þar á ég
bæði við mikil víndrykkjulönd í Suður-Evrópu
og lönd í Asíu þar sem allt áfengi er víða
bannað. Þess vegna held ég að það sé erfitt að
verða einhver fyrirmynd að þessu leyti. Hins
vegar getum við í áfengisvörnum og tóbaks-
vörnum reynt að beita aðferðum sem við hugs-
um upp sjálfir eða tökum upp frá öðrum. Það
er fullur vilji til þess bæði af hálfu fjármála-
ráðuneytisins og heilbrigðisyfirvalda.
Eru ekki meiri líkur áþuí að eftir okkur uerði
tekið í tóbaksuörnum?
Jú, ég held að það gegni öðru máli um
tóbakið. Víða í okkar heimshluta er viður-
kennt að tóbaksneysla geti leitt til alvarlegra
sjúkdóma og spilli líka andrúmsloftinu á
vinnustöðum og í heimahúsum, og að það sé
liður í daglegum mannréttindum að vera laus
við tóbaksreyk. Tóbaksneysla er sums staðar
bönnuð á vinnustöðum og í veitingahúsum,
sífellt stærri hluti farrýmis í flugvélum er
reyklaust svæði og æ fleiri hótel bjóða upp á
herbergi þar sem aldrei hefur verið reykt.
Munurinn er sá að ef menn neyta tóbaks á
annað borð þá neyta þeir þess oft á dag en
áfengis neyta menn sjaldan.
Samkuæmt lagabókstafnum er Áfengis- og
tóbaksuerlsun ríkisins rekin íþuí skyni að afla
ríkissjóði tekna. Áþað sjónarmið nokkuð leng-
ur rétt á sér sem eina rekstrarsjónarmiðið?
Nei, það er alveg hárrétt. En pólitísk
stefnumótun varðandi þessa vörutegund er á
ábyrgð stjórnvalda á hverjum tíma og þeirra
sem kjörnir eru til að móta þá afstöðu. Það
gætu komið hér stjórnvöld sem vildu ekki fá
svona tekjur og vildu afla þeirra með allt öðr-
um hætti. Þær ákvarðanir sem hér hafa verið
teknar hafa allar verið á þann veg að menn
vilja ekki gera áfengi að almennri vöru sem
kaupmenn selja, heldur sé þetta sérstök vara,
hættuleg vara, sem menn að vísu gera kröfu
til að fá að neyta vegna siðmenningar og sögu-
legrar hefðar.
En huað segir þú um það að bjóða jafnframt
upp á óáfeng uín í uínbúðum, eins og gert er til
dæmis í Suíþjóð?
Ég sé ekkert á móti því. Mér finnst sjálfsagt
að þeir sem fara í vínbúð til að kaupa áfeng
vín til heimilisnota geti á sama stað keypt
óáfeng vín. í þeim fáu veislum sem ég hef
haldið sem fjármálaráðherra hefur verið lögð
áhersla á að mönnum sé boðið hvort tveggja,
og einnig vatn.
Huer er afstaðaþín tilþess að opinberir aðil-
ar hætti að ueita áfengi og tóbak?
Auðvitað getur það komið til greina, en ég
hef ekki velt því svo nákvæmlega fyrir mér.
Þeir sem vilja efla bindindi og draga úr neyslu
áfengis verða þó að horfast í augu við það að
við lifum í þjóðfélagi þar sem menn krefjast
þess að einstaklingurinn hafi mikið frelsi. Það
er þversögnin milli frelsiskröfu annars vegar
„Mér finnst sjálfsagt að þeir sem fara í vínbúð til að
kaupa áfeng vín geti á sama stað keypt óáfeng vín,“
segir fjármálaráðherra.