Alþýðublaðið - 23.07.1965, Blaðsíða 8

ENGINN vísindamaður hefur látið
sér detta í hug, að Mariner IV.
. myndi afhjúpa einhver „menning-
arfyrirbrigði“ á Mars, og menn
leggja heldur ekki mikinn trúnað
á, að slíkt verði gert í náinni fram-
tíð. Hins vegar eru umræður um
■menningu á öðrum hnöttum löngu
• -komnar af teiknimyndasviðinu og
nser skynsamlegum skoðunum.
En það er heldur enginn vís-
' iindamaður, sem getur afsannað
Iþað að menning ríki á öðrum
'^hnöttum innan vetrarbrautarinn-
ar, sem okkar „gamla, góða sól“ og
' stjörnukerfi eru hluti af. Talið er,
iað innan vetrarbrautarinnar séu
í kringum 100.000 milljónir sól-
kerfa og hver veit nema sá daqur
\renni upp áður en langt um líður,
|að við förum að hafa við þau eitt-
' ',hvert samband.
' i
i
HYORT það er tímans og áreynsl-
unnar virði að stofna til slíks sam-
bands, hefur verið rætt fram og
aftur af framúrskarandi stjömu-
fræðingum og öðrum vísinda-
mönnum. Þetta kemur meðal ann-
ars fram í nýútkominni bók, sem
nefnist „Við erum ekki ein“ (We
are not alone) eftir vísindarit-
stjóra stórblaðsins New York
Times, Walter gullivan. Þar gefur
hann greinargótt yfirlit um það,
hverjar eru skoðanir nokkurra
heimskunnra stjarnfræðinga og vís
indafrömuða á þessum efnum, en
spurninguna liðar hann í þrennt.
1. Hversu miklir möguleikar eru
á að koma á slíku sambandi?
2. Hver áhrif myndi það hafa á
jarðlífið, ef slíkt samband næðist?
3. Hvernig eigum við að ná til
þessara „annarra menninga?"
Ákvarðandi fyrir möguleika á
sambandi er það, í hve ríkum mæli
„öðrum menningum” — ef nokkr-
ar eru — hefur miðað áfram á
miðlunarbrautinni: hvort þær ráða
yfir samgangna- og flutningatækni
á borð við okkar. Á ráðstefnu í
Green Bank-rannsóknastöðinni í
Bandaríkjunum, þar sem allmargir
Nóbelsverðlaunahafar voru meðal
þátttakenda, var vakin athygli á
þvi, að fyrst núna sé Jörðin kom-
in á það menningarstig, að hún
geti leitað sambands við aðra
hnetti og haft möguleika til að ná
því. En jafnframt því, sem við
höfum náð þessu stigi tækninnar,
hefur okkur einnig tekizt að
koma okkur upp gjöreyðingar-
vopnum, sem stofna þessari sömu
tækni í voða, og þar með mögu-
leikum á hvers kyns fjarskipta-
samböndum. Svo kemur annað til
álita: Samkvæmt alheimslegum út-
reikningum samsvara 1000 ár
nokkrum sekúndum, og líði menn-
ing undir lok á skemmri tíma en
1000 árum, eru engir möguleikar
að ná sambandi við hana sjálfa,
heldur í mesta lagi menjar henn-
ar.
Á ráðstefnunni komust menn þó
að þeirri niðurstöðu, að tækist
tækninni að komast I gegnum 1000
ára tímabil án þess að líða undir
lok, þá gæti farið svo, að vits-
munalíf á öðrum hnöttum lifði að
minnsfa kosti 100 milljón ár.
Gangil maður út frá því, að hin
venjulega menning lifi af fyrstu
100 árin, myndu fjarlægðirnar
milli „menninganna“ í vetrarbraut
okkar vera á milli 10 og nokkur
hundruð Ijósára. (Eitt Ijósár er sá
kílómetrafjöldi, sem ljósið fer á
einu ári).
Næst mj'ndu „menningárnar”
vera hver annarri um miðbik Vetr-
arbrautarinnar, þar sem er aðeins
eitt ljósár á milli hvers sólkerfis,
en í okkar hluta sólkerfisins eru
ca. níu Ijósár á milli sólkerfanna.
Þess vegna heldur Englendingur-
inn C. M. Cade því fram, að það
séu meiri líkindi til, að hægt sé
að finna net fjarskiptandi „menn-
inga“ í miðri Vetrarbrautinni en
á „útkjálkum” hennar, þar sem
jörðin heldur sig meðal annars.
Ef hinni jarðnesku menningu
t.ekst að komast í samband við
menningu annarra hnatta, virðast
pólitískar afleiðingar þess liggja
i augum uppi. Um þetta segir
stjörnufræðingurinn von Hoerner,
að með slíku sambandi muni vaxa
mjög horfur okkar á að afstýra
eyðileggjandi styrjöld. Sambandið
muni veita okkur vitneskju um,
hvernig öðrum hefur tekist að
forðast þessi örlög, og af því ætt
um við að geta dregið lærdóma.
Einnig myndi þetta veita okkur
margháttaðar upplýsingar, sem að
öðrum kosti gætu kostað milljónir
ára í stað þúsunda. Einnig myndi
sambandið ýta undir viðleitni til
vinsamlegra samskipta í hverja
átt, sem er, þvi að ella glataðist
það, og því myndum við vart una.
Það virðast því vera veigamiklar
ástæður til þess að reynt sé að ná
sambandi við vitsmunalíf á öðrum
hnöttum. Með þessu hafa sérstak-
lega mælt frægir menn svo sem
stjarnfræðingurinn Frank D. Dra-
ke og Kinverjinn Su-Shu-Huang,
en hann hefur einkum lagt stund
á að kynna sér, hverjar stjarn-
gerðir hafi með sér fylgihnetti og
þar með möguleika á lífi.
Frank D. Drake telur vænlegast
til þess að ganga úr skugga um,
hvort líf sé alheimsfyrirbrigði, að
safna hljóðum úr geimnum á þús
und bylgjulengdum dreyfðum yf
ir allt bylgjusvæðið. Loftnet tækja
þessara skuli hafa a. m. k. 300
feta há. Verði rafemdaheili
svo látinn vinna úr þessum geim-
hljóðum og á þann hátt fundið út,
hvaðan þau komi, hvar þau séu
tíðust og hvort þau séu líkleg að
benda á líf.
Til þess að koma öllu þessu f
framkvæmd og flýta þannig fyrir
sambandi við menningu annarra
hnatta þarf að vonum talsvert
fjármagn en þó aðeins brotabrot
af þeim miklu fjórmunum, sem
nú er eytt til hvers kyns geimkönn
unar. Er stungið upp á, að einhver
góðviljaður milljóneri og mann-
vinur komi nú mannkyni til hjálp-
ar, kaupi sér syndakvittun og
leggi fram nægilegt fé til þess að
hefja megi framkvæmdir í þessu
stórmerka máli.
Klár raf-
eindaheili
Á heim sýningunni í New York
geta gestir fengið að spyrja raf
eindaheila um hvað sem er. Brezk
ur kaupsýslumaður vildi reyna
hæfileika vélarinnar og epurði
um hæfilegan skrifstofustjóra fyr
ír fyrirtæki sitt. Hann gaf þær
upplýsingar, að maðurinn þyrftl
að vera á sjötugsaldri og hafa
líka áhuga á cricket og stjórn
málum. Heilinn svaraði: Sir Alec
Douglas—Home.
| , SKÝRINGAR með uppdrætti. Svörtu strikin benda á:
; 1. Sjöstirnið. 2. Vetrarbrautin í Andrómedu. 3. Nyrði-himna-
baugur (Pdlstjarnan). 4. Vega. 5. Opbiucius. 6 Areturus. 7.
| Spica. 8. Litla-Magellansský. 9. Syðri-himnabaugur. 10. Stóra-
Magellansský. 11. Regulus. 12. Conopus. 13. Sirus. 14. Rigel-
! 15. — 16. Pollux og Castor. 17. Betelgueze. 18. Aldebaran.
Kort af vetrarbrautinni. Vetrarbrautin nær yfir 1000,000
ljósár og „sólin okkar“ liggur u.þ.b. 30.000 Ijósár frá mið-
biki þ. e. a. s. við erum staðsett í útjarðrinum. Myndin er tekin
frá Jörðu, svo að hún sýnir ekki Jörðina. Ef maður bryti mynd
ina saman í miðju, hitti maður á miðju vetrarbrautarinnar. Raun
verulega liggur þó miðbik vetrarbrautarinnar talsvert til hægri
við miðju myndarinnar.
Talið er, að á okkar vetrarbraut séu um 100.000 milljónir
sólkerfa með reikistjörnur. Gufur og gasþokur blandast sól-
kerfunum, svo að stjarnfræðingum okkar verður að ýmsu Ieyti
! örðugt um vik. Þau nöfn. sem gefin eru upp á kortinu eru næst
um öll heiti ýmissa stjarna, sem hafa sérstaka þýðingu fyrir
stjarnfræðinga. Sólin okkar snýst því nær hringlaga braut
umhverfis miðbik vetrarbrautarinnar með 240 kílómetra hraða
á sekúndu.
8 23. júlí .1965 - ALÞÝÐUBLAÐIÐ