Alþýðublaðið - 08.10.1965, Blaðsíða 5

Suðurnesjavegur
Nokkuð hefur verið skrifað um
Ihinn nýja Suðurnesjaveg undanfar
ið, sérstaklega þó um fyrirhug-
aðan vegatoll. Svo virðist sem
flestir séu á sama máli um, að
ekki sé réttmætt að innheimta
toll af þeim sem um veginn fara
Eru það fyrst og fremst Suðurnesja
búar sem þannig skrifa, enda er>
vegurinn þeirra hagsmunamál,
svo og þjóðarinnar í heild í marg
þættum skilningi.
Flestir Suðurnesjamenn telja
að fráleitt sé að við greiðum vega
toll af hinum nýja vegi, þar sem
við séum árum saman búin að aka
& langversta vegi landsins, og því
beri ríkinu að bæta okkur margra
ára tjón með varanlegum vegi án
sérstaks tolls. Þessi skoðun kom
berlega fram í grein Ingvars Guð
mundssonar í Morgunblaðinu ný
lega.
Vissulega er það rétt, að tjón
á bifreiðum þeirra, sem Suður
nesjaveg hafa farið á liðnum ár
um er mikið og bagalegt, sérstak
lega vegna lagningar hans í upp
hafi, svo og lélegs viðhalds.
í þessum skrifum hefur einnig
verið bent á fjárfrekar vegafram
kvæmdir í öðrum landshlutum og
að hlutfallslega hafi þar verið
varið hærri peningaupphæð til
vegamála miðað við fólksfjölda
og umferð, en hér á Suðurnesj
um. Þetta er einnig rétt, en umferð
6 þeim vegum er svo lítil, að hún
myndi ekki gera meira en borga
vegatoll seftirlitið.
Þá liafa ýmsir hugleitt hvað
t.d. ýmsir bændur, sem búa á af
skekktum jörðum, en hafa fengið
lagða vegi og brvr og rafmagn
heim til sín greiða í vega- brú

ITrúlofusiarhririgar
I Sendum gegn póstkröfn
Fljót afgrelðsla.
[ Guðm. Þorsteinsson
gullsmiður
Bankastræti 1S.
ar- og rafmagnstolla. Slíkar fram
kvæmdir hafa kostað almenning
í landinu stórfé, en aðeins skilað
þjóðarbúinu litlum arði í staðinn.
Hvað ættu íbúar Ólafsvíkur, Ólafs
fjarðar, Siglufjarðar og hin ýmsu
litlu kauptún út um landsbyggð
ina að greiða í vegatoll, ef íbúa
fjöldanum í viðkomandi byggða
lögum er deilt í heildarkostnað
inn við vegagerðirnar.
Dæmið reiknast einfaldlega á
þann hátt, að Suðurnesjamenn
kosta ríkið margfalt minna er
tekun til vegamála, en flest önn
ur byggðalög landsins. Auk þess
er rétt og skylt að geta þess, að
um 15—20% af þjóðarframleiðsl
unni verður til á Suðurnesjum
vegna mikillar útgerðar og fisk
vinnslu, en slík framleiðsla hef
ur að siálfsögðu í för með sép
mikla bifréiðaumferð.
Þá er einnig rétt að hafa í huga
að nær helmingur umferðarinn
ar á Suðurnesjavegi er vegna
varnan’iðsins, verktakafélaga og
slarfsemi flugfélaganna á Kefla
víkui’flugvelb'. Vegurinn geenir
því me;ra þjóðhagslegum tilgangi
en bygðarlagsins sérstaklega.
pT">iUrn« mp""q á vegnm bess-
ara aðila fara daglega um Suður
nesjaveginn. Þar sem þeir eru bú
settir > Fv>'k TCrinavoai og Hafnar
firði, svo og vegna sinna starfa.
Eiga at.vinnurekendur á þessum
stöðum að greiða þann aukakostn
að, sem tollurinn veldur starfs
fólki þess, eða á greiðslan að
renna beint úr vasa starfsmanns
ins siálfs?
Eiga útgerðarmenn sem flytja
fisk sinn frá Þorlákshöfn til Suð
urnesja eða kaupmenn, sem ná
í vörur sínar í Reykjavík að
taka á sig vegatoljinn, án þess að
það verði bætt upp á annan hátt?
Þannig mætt> lengi spyrja, því
ógjarnan vilium við Suðurnesia
menn að þessi ágæti vegur verði
til að bækka vöruverð og þjónustu
gjöld almennt.
Hjá öðrum þióðum, sem tekið
liafa upp vegatollskerfi er ávallt
annar vegur fyrir þá, sem ekki
kæra sig um að aka tollveginn.
Ég tel mig hafa hér með fært
þrjú mikilvæg rök fyrir því af
hverju Suðurnesiavegurinn eigi
eltki að vera tollaður, eða með
öðrum orðum, að Suðurnesjamenn
eigi ekki einir í okkar- þjóðfélagi
að greiða 2—3 sinnum hærri benz
ínskatt en aðrir þegnar þessa lands
Óneitanlega hefði verið vitur
legra hegar ákveðið var að legg.ia
þennan veg og vitað var um heild
arkostnað hans að viðkomandi ráð
herra hefði þá þegar rætt við í
búa þessara byggðarlaga um fyr
ir hugaðan yegatoll, en ekki eftir á
því slík vinnubrögð eru hvoru
tveggja í senn óskynsamleg og
ódrengileg.
Það er leitt til þess að vita ef
harðar deilur eiga eftir að rísa
upp í sambandi við þennan lang
þráða veg, sem er tvímælalaust sú
mesta og bezta framkvæmd, sem
unnin hefur verið fyrir Suður
nesjamenn.
Ég er mjög þakklátur. ríkisstjórn
inni fyrir að standa við öll loforð
sín í sambandi við framkvæmd
vegarins og ég vona að endalok
þessa málg verði okkur öllum
til farsældar.
Kristján Pétursson.
Ytri Njarðvík.
Stefán Júlíusson:
HENTÁ
AD UNDANFÖRNU hejur mik-
ið verið rætt og ritað um is-
lenzka kvikmyndagerð. Mestar
umræður liaja orðið um stuttar
kvikmyndir, sem jramleiddar
eru til upplýsinga, varðveizlu
sérstæðra þjóðlíjshátta og kynn
ingar á landinu, atvinnu og líji
þjóðarinnar. Einii najni haja
slíkar myndir verið kallaðar
jræðslukvikmyndir. — Gerð
langra, leikinna sagn akvik-
mynda er miklu viðameira verk-
ejni, og lítil von er til þess, að
íslendingar ráði við þess háttar
viðjangsejni í bráð nema til
komi samvinna við erlenda að-
ila með erlendan markað jyrir
augum.
Hitt er annað mál, að vel gæti
hér á landi þróast úr þessu gerð
góðra jræöslukvikmynda, sem
vajalaust gætu síðar meir brot-
ið sér leið á erlendan markað.
Gerð íslenzkra jræðslukvik-
mynda er þó miklu ineiri erjið-
leíkum bundin en jlestir gera
sér Ijóst. Framleiðsla kvik-
mynda er jeikilega dýr, og fer
þar allt saman: ejni, áhöld og
jullnaðarvinnsla. Enginn vaji
er á því, að ef vel á að stefna í
þessum efnum, verður að koma
á allskipulögðum og skynsam-
legum stuðningi hins opinbera
við þessa merku starfsemi.
Fámenni veldur því, að lítill
markaður er jyrir kvikmynda-
eintökhér á landi. Má það kall-
ast gott, ef framleiðandi getur
selt 5 eintök af kvikmynd sinni
innanlands. Gefur það auga
leið, að þetta hossar ekki hátt
í jramleiðslukostnað, og því er
hætt við að slík kvikmyndagerð
verði vængstýft tómstunda-
starf framvegis eins og hingað
til nema Alþingi og ríkisstjórn
geri sér Ijóst, að hér er um
mikilsverðan menningarþátt að
ræða.
Á undanjörnum árum hafa
allmargir ungir menn lagt fyrir
sig að nema kvikmyndagerð
erlendis, bæði töku kvikmynda,
ritun og stjórn. Avk þess hafa
nokkrir áhugamenn lagt þetta
fyrir sig með þeim árangri, að
vel hefur mátt við una og í ein-
staka tilfellum ágætlega. En
þessir menn eiga sér fárra kosta
völ. Stofnkostnaður við eina ör-
stutta kvikmynd skiptir tugum
þúsunda, þótt vinna og tæki séu
ekki reiJcnuð. Svo dýr er filma,
framköllun og endurgerð. Að
vísu já þeir cftirgjöf á inn-
flutningsgjöldum á filmum, en
tæki öll eru tolluð og sköttuð.
Standa þessir íslenzku frum-
herjar í kvikmyndalistinni mun
verr að vígi en erlendir stall-
bræður þeirra, sem bruna um
landið tugum saman og táka
myndir á filmur og tæki, sem
þeir flytja óhindrað með sér inn
í landið, og oft fá þeir marg-
víslega fyrirgreiðslu af luílfu
innlendra, opinberra aðila. ís-
lenzkir kvikmyndagerðarmenn
eru þó ekki fleiri en svo, að
tclja má þá á fingrum sér, og
væri ekki mikið í húfi, þótt
þeir fengju tæki sín á eins lágu
verði og unnt væri.
En mestu máli skiptir þó, að
skipulegur stuðningur hins op-
inbera við þessa nýju list- og
fræðslugrein komist á hið
fyrsta, svo að ungir mennta-
menn í greininni og efnilegir
áhugamenn fái sýnt, hvað i
þeim býr. íslenzka þjóðin hef-
ur ekki efni á að vanrækja þenn
an menningarþátt, og margt er
styrkt í þessu landi, sem minna
gildi hefur en innlend fræðslu-
kvikmyndagerð.

ppdrætti Háskóla fslands
Á mánudag verður dregið í 10. flokki.
2.500 vinningar að fjárbæð 4.820.000
krónur.
Á nnDrgun eru seinustu forvöð að endur-
nyja.
Happdrætti HiáskóEa fs!ands
10. flokkur.
2 á 200.000 kr. ..
2 á 100.000 — .
72 - 10.000 — .
260 - 5.000 — .
2.160 - 1.000 — .
Aukavinningar:
4 á 10.000 kr. ..
2.500
400.000 kr.
200.000 —
720.000 —
1.300 000 —
2.160 000 -
40.000 kr.
4.820 000 kr.
•iiitiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiii:iiiiiiiiiiiimiuuiiiiiiiumiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiii<iuii3iiaiiuiiimiiiiiiiiimm{iiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiir.iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiMiiiiiiii ............................................................
ALÞÝÐUBLAÐIÐ - 8. okt. 1965 5