Vísir - 14.01.1959, Blaðsíða 12

Ekkert blað er ódýrara í áskrift en Vísir.
Látið hann færa yður fréttir off annað
lestrarefni heim — án fyrirhafnar af
yðar hálfu.
Sími 1-16-60.
Munið, að þei. sem gerast áskrifendur
Vísis eftir 10. hvers mánaðar, fá blaðið
ókeypis til mánaðamóta.
Sími 1-16-60.
Miðvikudaginn 14. janúar 1959
Befgiska Kongo fær
sjáHstjórnarréttindi.
uS íulÍM sjjiátí*
ste&ði stifj ímí stiejL
Á ráðkerrafundi, sem liald-
Snn var í gær í Briissel, var
ákve'ðið, að veita Belgiska
K oago- sjálfstjárnarréttindi, og
sniða að algeru sjálfstæði
landsins stig af stigi.
Kcsningar til þings eiga fram
að fara á næsta ári og er gert
ráð fyrir þingi í tveim deildum.
Dökkir menn eiga að fá full
réttindi á öllum sviðum.
átaka og vandræða. Daily Tele-
graph bendir á, að þróunin
hafi einnig átt að verða stig af
stigi í Ghana, en hvert stefni
þar nú? í átt til einræðis, segir
blaðið, en stjórnarandstæðing-
ar hafa verið ofsóttir og settir
í fangelsi. Manchester Guárdian
og Times ræða hina afrísku
þjóðernisstefnu og framtíð álf-
unnar. Þróunin sá mislangt.
yrði kosningarrétturism jafnari,
Á ííea lijjörcia*stti uej htssi^
. ía liskasBt
Etliie'æAuir nns Eiiáli^ á
$>Í8Í<leiBffaffcE;sgsfaindi s gæi*.
I gærkvöldi var fiuulur haldinn hlutfallskosningum, hafi þau 5—
um kjördæmaskipunina í Sjálf- ■ 6 þingmenn, nema Rvík 12—15.
stæöisluísinu, fyrir forgöngu Uppbótarsætum úthlutað til jöfn
Stúdentafél. Reyk.javikui'. Var unar svo að þingmenn yrðu 60.
fundurinn fjölsóttur, liverl sæli Ekki væri þó til fulls gengið frá
sn.a muni það valda erfiðleik-
mm, að belgiska stjórnin hafi
vanrækt að mennta nægilega
marga innborna menn til
embættisstarfa. Auk þess geti
verið hætta á, að þjóðernis-
ki'öfurnar verði svo öflugar, að
menn láti sér ekki nægja hæg-
fara þróun, og það geti leitt til
I brezkum blöðum í morgun' komið, en lengst þar sem far-
er þessari ákvörðun vel tekið, sællega hafi verið stjórnað af
en sum blaðanna telja, að æski- hvítum mönnum, og í sumum
legt hefði verið að ákvörðun í löndum álfunnar inuni hvítir
þessa átt hefði verið tekin fyrr,1 menn og blakkir búa áfram, en
í öðrum verði nær allir blakkir.
Það sem valdi áhyggjum sé, að
barátta er hafin fyrir þjóðern-
isstefnu allrar álfunnar með
þeim hætti, að hún kynni að
verða notuð óréttlátlega til að
ná markinu, en vandamálum
öllum beri að sinna með ró.
Augljóslega sé ýmsar Afríku-
þjóðir enn fjarri því, að hafa
menntun, þroska og þjálfun, til
þess að stjórna sér að öllu
leyti sjálfar.
7000 Serkjum sleppt úr haldi.
Franska ríkisstjórnin nýja
kom saman á fund í gær og
var þar ákveðið, að sleppa úr
haldi 7000 Serkjum, sem verið
hafa að undanförnu í fanga-
búðum í Frakklandi og Alsír.
Þeim hafði verið gefið það eitt
að sök, að hafa stutt uppreist-
armenn eða látið í ljós samúð
við baráttu þeirra. — Lífláts-
dómum öllum yfir Serkjum
hefur veríð breytt í ævilanga
betrunarhússvinnu.
Nýr bankastjóri við
Landsbankann.
Ráðinn hefur vérið nýr banJca
stjóri að Landsbankanum um
óákveðinn tíma.
Þegar Emil Jónsson hafði
myndað ríkisstjórn, ritaði hann
bankaráði Landsbankans og ósk
Bði eftir því, að dr. Jóhannes
Nordal, forstöðumaður hag-
fræðideildar bankans, yrði ráð-
inn 1 sinn stað, meðan hann
gegndi embætti forsætisráð-
lierra. Var dr. Jóhannes síðan
ráðinn á fundi bankaráðs í lok
E.l. viku.
skipað, og umræður fjörugar.
Framsögu höfðu alþingismenn-
irnir Jóhami Hafstein og Gísli
Guðmundsson.
Fundinn setti Eyjólfur K. Jóns
i son, formaður félagsins, og hafði
stjórn hans með höndum.
Jóhann Hafstein leiddi mörg
rök að því í ræðu sinni hve órétt.
lát núverandi kjördæmaskipun
væri, og hefði það m. a. kornið
fram í seinustu kosningum. Þá
ræddi hann undirbúning kjör-
dæmamálsins og tillögur til jöfn-
unar. M. a. hefði verið rætt um
einmenningskjördæmi, en menn
hefðu komist að þeirri niður-
stöðu, að þau hentuðu ekki hér.
Þá skýrði hann tillögur Sjálf-
stæðismanna, sem væru að meg-
instofni samhljóða tillögum Ai-
þýðuflok'ksins, þ. e. að landinu
væri skipt í 8 kjördæmi og kosið
samkomulagi þeirra flokka, sem
styðja þessar tillögur.
Gísli Guðmundsson kvað stoín
un og tilveru hvers ríkis hvíla á
sögulegum rökum, og þau og
þjóðareinkenni bæri að varðveita
sjálfstæðis þjóðarinnar vegna.
Lagðist hann eindregið gegn
breyttri kjördæmaskipan i strjál-
býlinu.
Ýmsir tóku til máls, m. a.
Magnús Jónsson, og mótmælti efstir og jafnir með vinn-
Skákmóti Norður-
íands Íokið.
Frá frétíaritara Vísis. —
Akureyri í gær.
Eggert Glifer, gestur á Skák-
þingi Norðurlands, fór með
sigu.r af hólmi í mótinu, lilaut
9 V> vinning.
I Af Norðlendingum urðu þeir
Þráinn Sigurðsson og Júlíus
Bogason efstir og jafnir með
TVz vinning hvor og verða þeir
að heyja úrslitabaráttu sín á
milli.
Fyrrverandi Skákmeistari
Norðurlands, Halldór Jónsson,
varð þriðji með 6Vá vinning.
í 1. flokki urðu Jón Hann-
esson og Magnús Ingólfsson
hann því að verið væri að ganga
á rétt dreifbýlisins með breyttri
kjördæmisskipan, —- það væri
„tilbúinn málaflutningúr", sem
Framsóknarmenn viðhefðu í
þessum umræðum, vegna þess að
málstaður þeirra væri slæmur.
Umræður voru hinar fjörug-
ustu og stóðu langt fram eftir
kvöldi. Meðal áheyrenda voru
margir alþingismenn.
Veigamiki! þáttaskil í
íslenzkum stjórnmálum.
Framsöguræða Bjarna Benedikts-
sonar á Varðarfundi í kvöld.
Á fundi landsmálafélagsins ins, hefur verið um það rætt
Varðar t Sjálfstœðishúsinu í
hvöld verður Bjarni Benedikts-
son ritstjóri frummœlandi og
rœðir um þáttaskil í íslenzkum
stjómmálum, sem nú séu að
hefjast og vœntanlegar kosning-
ar í sambandi við þau.
Með stjórnarmyndun Alþýðu-
flokksins fyrir síðustu áramót
og afstöðu Sjálfstæðisflokksins
til þeirrar stjórnar gerðust raun
verulega merkileg þáttaskil í
íslenzkri stjórnmálasögu, þar
sem gert er ráð fyrir veigamikl-
um breytingum á kjördæma-
skipaninni. Það er réttlætismál,
sem verður að leysa, til þess að
þjóðin fái sem jafnastan-rétt til
landsmálaafskipta.
Þótt ekki sé endanlega geng-
ið frá samkomulagi um kjör-
dæmaskipanina milli Alþýðu-
flokksins og Sjálfstæðisflokks-
að landinu verði skipt í 8 kjör-
dæmi og kosið hlutfallskosning-
um. Reykjavík fái þá 12—15
þingmenn, en kjördæmin utan
Reykjavíkur 5—6 þingmenn
hvert. Síðan verði uppbótar-
þingmönnum úthlutað til jafn-
aðar, þannig að þingmannatal-
an verði allt að 60.
Með þessari breyttu kjör-
dæmaskipan má búast við all-
breyttum hlutföllum milli flokk
anna á Alþingi og því er hér
um veigamikil þáttaskil í ís-
lenzkum stjórnmálum að ræða.
Það em þessi mál og vænt-
anlegar kosningar í vor, sem
Bjarni Benediktsson tekur til
meðferðar í framsöguræðu sinni
á Varðarfundinum í kvöld.
Fundurinn hefst kl. 8.30 og
þarf ekki að efa, að Sjálfstæð-
isfóllí fjölmennir.
Öllum aftökum frestað
á Kúbu.
Skyndi- og jafnveS fjöldaaftökur mættu
vaxandi gremju og gagnrýni.
Tilkynnt er í Havana, að
öllum aftökum hafi verið
frestað. Tilkynning um þetta
var birt að afloknum fundi
þeirra Manuels Urrutia for-
seta og Fidels Castros yfirhers-
höfðingja.
Áður höfðu borist fregnir
um aftökur víða, oft skyndi-
aftökur, og jafnvel fjöldaaf-
tökur, eins og í Santiago. Vöktu
aftökurnar gremju manna og
hrylling í vestrænum löndum
og víðar, og var m. a. á það
bent, að ef ekki væri gripið í
taumana væri hætt við, að sak-
lausir menn væru teknir af
lífi. Innanríkisráðherrann birti
greinargerð og kvað „bylting-
arréttlæti mundu verða full-
nægt“. Svo hefur auðsjáanlega
farið, gagnrýnin varð svo
hávær samfara hættunni, að
ekki yrði hægt að hafa hemil
á öllu, að birt var tilkynning
sú sem að ofan getur.
í Bandaríkjunum var í blöð-
um lögð mikil áherzla á það
tvennt, að sjá bæri um, að all-
ir sem sakaðir væri um landráð
og sviksemi, fengju málsvara,
ella gæti svo farið að margir
ið í taumana. Sagt var í einni
fregn að í Santiago hefðu yfir
300 menn verið handteknir,
sumir teknir af lífi umsvifa-' haldið
laust, 17 nokkru síðar, en hina ■ hindra
ing hvor. I 2. flokki sigraði
Hjörleifur Halldórsson með
TVz vinning.
Hömlur á málþófi
í Washington.
Oldungadeild þjóðþings
Bandaríkjanna hefur sam-
þykkt með 72 atkv. gegn 22,
breyta þannig þingsköpum, að
skera megi niður umræður eft-
ir að þær hafa staðið ákveðinn
tíma.
Nægir nú einfaldur meiri
hluti þess að skera niður
umrseður, en áður þurfti til
%. — Margsinnis hefur verið
haldið uppi málþófi dögum
saman til þess að tefja fram-
ganga mála og stundum hefur
málþóf orðið málum til falls,
m. a. hafa Suðurríkjamenn titt
uppi málþófi til að
framgang laga sem
átti að taka af lífi í flokkum. I blökkumönnum er vernd í.
urðu að vaða eld.
Hjón björguóust naumlega úr brennandi húsi.
Um tólfleytið í gœrdag bár-
ust slökkviliðinu margar til-
kynningar um að eldur vœri
laus í íbúðarskála í Herskóla-
camp við Suðurlandsbraut.
Þegar slökkvibifreiðar komu
á staðinn bar reyk við himin
og eldtungur teygðu sig upp frá
skála Nr. 16, sem er frekar lít-
ill íbúðarskáli, samsettur úr
gömlum hermannaskála ásamt
dálítilli viðbyggingu.
V.-þýzka markið
frjáls gjaldmiðill.
Verzlun hefur verið gefin
frjáls að kalla með vesturþýzka
markið.
Hafa einnig verið afnumdar
hömlur um verzlun íbúa V.-Þ.
saklausir menn yrðu teknir af með mörk, en markið kemst
lífi. Auk þess yrði svo ógerlegt með þessu í flokk með banda-
að hafa hemil á þeim, sem væru rískum dollar, kanadiskum
í hefndarhug, ef ekki væri tek-1 dollar og svissneskum franka.
Eldhús íbúðarinnar er næst
fyrir innan inngang skálans, en
þar hafði húsmóðirin verið að
kveikja upp í olíukynntri elda-
vél. Tókst þá svo til, að kvikn-
aði í olíunni, og fékk hún við
ekkert ráðið, en hjónin sáu
þann kost vænstan að forða sér
út. Húsbóndinn, Gunnar Guð-
mundsson, var rúmliggjandi á
legubekk innan af eldaskálan-
um, og þurftu þau bæði að
vaða í gegn um eldinn til að
komast út. Þetta tókst framar
öllum vonum, og munu þau
hafa sloppið ómeidd.
Slökkviliðið var tiltölulega
fljótt að ráða niðurlögum elds-
ins, er það kom á staðinn, en
skemmdir munu hafa orðið tölu
verða bæði á innbúi hjónanna
svo og skálanum, sem ekki mun
íbúðarhæfur á eftir.