Vísir - 16.01.1959, Blaðsíða 3

Fostudaginn 16. janúar 1959
FRAMFARIR OG TÆKNI
Margvísleg iiagnýtin
ÍÍBiSi EMÞÉMÖ tiii hÍtiíS
hú$9 hissjjfiB viðímki &.ÍL
Menn eraa síSelIí að esnð.a Eiaeia meira.
í Arizona í Bandaríkjunum hefur verið reist stórhýsi, sem er
hitað með sdlarorku. Framleiddir hafa verið grammófónar,
iuktir, úr og margskonar öiinur tæki, sem ganga fyrir sólar-
orku. Sólarorkuafhlöður eru komnar á markaðinn.
Útvarpsgrammofónn knúinn sólarorku.
Liósmyndir teknar og
tllbÉiar á iiínutii.
Polaroid-véiin Seikur sáa*
að þe,ssu.
Venjul. ljósmynd er eins og Ljósnæma filman er á plast-
kunnugt er oftast tekin á filmu, spólu. Hún er látin að neðan-
sem síðan þarf að framkalla verðu í vélina, en pappírinn,
áður en liægt er að setja hana sem er upprúllaður, að ofan.
á pappír. Allt þetta tekur Á pappírinn eru sett hylki
með vissu millibili, en í þeim
er sérstakur framkallari. Þeg-
ar búið er að taka myndina á
að toga í filmuna og kemur
endi hennar niíur úr vélinni,
Rúlla rceð
ól jcsnæirum
pa pp i r.
Hylkí með '
framkall-
Stálkefli
Her kenur
niyndin
Hér er myna
in lýst.
fram.
Rúl
1josnæmum
papplr.
líma og kosíar nokkurt fé.
Hvað munduð þér segja ef <
þér kæmuð inn í samkomuhús
og tekin væri mynd af yður
um leið og þér kæmuð inn í
fordyrið, en um leið og þér
væruð farinn úr yfirhöfninni
væri rétt að yður fullbúin
mynd, þurr og glansandi eins
og bezt gerist?
Nú er til myndavél, sem
gerir þetta allt á svipstundu.
Það er Polaroid Land Camera.
H*ún tekur, framkallar og set-
ur myndina á pappír á einni
mínútu.
• Þetta er amerísk uppfinn-
ing. í aðalatriðunum er vélin
eins og aðrar myndatökuvél- i
ar. Nýjasta gerðin er Pathfin-
der 110 A. — Myndstærð
814 >11 cm. F. 127 mm, ljós- p0Iaroid myndavél að innan.
op 1:4.7. linsa Rodenstock ys- Xeikning þessi sýnir í stórum
arex, 4 glerja, lokari Prontor dráttum hvernig ljósnæmi
S.V.S. Lokarahraði lsek pappírinn og óljósnæmi papp-
1/400 sék. lírinn koma frá tveim stöðum
Myndavélin er nokkuð stór, áður en framköllunin hefst.
útdregin. Hún er með fjar-1
lagðarmæli, sjálftakara X og koma filman og pappírinn þá
M stillingu- fyrir blossaljós og saman. Efst í vélinni eru tvö
með ljósgildisstillingu. , stálkefli, sem faha slétt sam-
Mönnum er eflaust forvitni an. Filman dregst á milli þess-
á að vita hvernig hægt er að ara kefla, en við það þrýstist
hafa myndina tilbúna á einni framkallarinn út úr hylkinu og
mínútu.. Auðvitað verður að dreifist jafnt á milli Ijósnæmu
nota sérstakar filmur til þess. filmunnar og pappírsins. Þeg-
Filman er þannig útbúin að ar búið er að draga filmuna
hún er 1 tvennu lagi. Annar hæfilega langt út stöðvast hún.
hluti hennar er pappírsræma,1 Síðan á að bíða einai mínúíu
sem á er Ijósnæmt eíni og er og kemur þá fram svart-hvít
næmleikinn frá 100 A.S.A. mynd. Þegar búið er að taka
upp í 400 A.S.A. Auk þess eru myndina úr vélinni þarf að-
tii sérstakar filmur til sýn-! eins að slétta hana og' bera á
inga í skuggamyndavél og er hana sérstakt efni sem fylgir.
næmleiki þeirra 1000 A.S.A.
Hinn hluti filmunnar er pappír,
sem ekki er ljósnaemur.
Eins og gefur að skilja skil-
ar myndavél þessi engri filmu,
sem hægt er að kópíera eftir,
Þessi undarlega bygging, sem
sést hér á myndinni, er í bænum
Phoenix í Arizona. Mesta athygli
vekur þakið. Þar er að sjá óvana
lega gerð rimla eða bretta í lík-
ingu við rimlana í sólglugga-
tjöldum. Þetta er ekki verk-
smiðja heldur íbúðarhús. Riml-
arnir á þakinu eru til þess ætlað-
ir að safna sólarhitanum. Þetta
er að vísu tilraunahús, en hefur
gefizt vel.
Koparplötu1’ í þakmu.
Rimlarnir eru klæddir kopar-
plötum á annarri hliðinni. Þeir
eru málaoir svartir og settir í
samband við koparrör, sem vatn
rennur í. Á hinni hliðinni eru
rimlaplöturnar klæddar alúminí-
um, en á milli þess og koparsins
er einangrunarefni úr trefjum-
Rimlaplöturnar eru hreyfanlegar
svo að ýmist má láta kopar-
klæddu hliðina eða alúminíum-
klæddu hliðina snúa að sólinni.
Eigi að hita húsið upp snýr
koparklædda hliðin út, eigi að
kæla það, snýr alúminíumhliðin
út. Yfir koparhúðinni er gegn-
sætt lag af sérstöku efni, sem
nefnist Mylar, og hefur þá eigin-
leika að drekka í sig hitageisla
sólarljóssins.
Þegar sóLir nýtur ekki.
Vatnið í leiðslukerfinu hitnar,
þegar sólin skín á koparplöturn-
ar og rennur í geymi, sem tekur
7500 lítra. Upphitað vatnið í
geyminum má svo nota til að
hita upp húsið að næturlagi og
þegar sólar gætir ekki. Vatnið er
leitt til rörakerfis, sem liggur í
kringum loftdælur. Loftinu er
dælt um hitunarkerfi, sem liggur
um húsið. Láti maður straum-
rásína ganga öfuga leið kælir
hún húsið.
Öll gólf í húsinu er tvöföld
með holrúmi á milli. Um holrúm
þetta fer loftið, upphitað eða
kælt, eftir því sem óskað er, áð-
ur en það fer inn í herbergin.
Þessi sameining geisla. og loft-
hitunar er talin vera mjög þægi-
!g°\
Sólarhlöðlir fyrir
viðtæki og úr.
SÖláforkan verður sífellt meira
notuð í daglegu lífi og virðast
möguleikarnir ótakmarkaðir. —
Farið er að búa til útvarpstæki,
sem ganga fyrir rafmagni, sem
heldur aðeins réttri (pósitív)
mynd, en auðvitað er hægt að
búa til fleiri myndir eftir
frummyndinn og stækka þær
líka.
Kostir vélarinnar eru fyrst
og fremst þeir, að hún skilar
svo að segja strax fullbúinni
mynd og hægt er að taka nýja
mynd strax aftur.
fengið er frá sólrafhlöðum.. Einn
ig úr og margs konar mæli- og
athugunartæki og- jafnvel er far-
ið að nota þær í símakerfinu. Þá
má minna á, að útvarpsstöðin í
Vanguard eldflauginni fékk orku
sína frá sólinni.
Það var Bell simafélagið, sem
fyrst bjó til sólrafhlöðu þegar
þeir komust að raun um að krist
allaöir kísill gat breytt sólar-
geislunum í rafmagn. Nú fást
ferðaútvarpsviðtæki með sólraf-
hlöðum.
General Time Corporation i
New York framleiðir úr, sem
gengur mánuðum saman fyrir
sólrafhlöðu án þe.ss að endurnýja
þurfi rafhleðsiuna. Nægir eins
dags sólskin til þess að fá næga
orku til elns mánaðar notkunar.
Handluktir og' sclarorka.
Ýmsar verksmiðjur eru farnar
að búa til handluktir, sem fá
orku frá sólarrafhlöðum. Ame-
ríska strandvarnargæzlan notar
sólrafhlöður i vitum, sem eru á
eyðistöðum og skógræktarstofn-
unin notar þær í talsstöðvarkerfi
sínu.
Talið er að eftir tiu ár verði
sólrafhlöður komnar í almenna
notkun um víða veröld.
Firmað Hoffman Electronics
ætlar að byggja hús, sem á að fá
alla orku til ljósa, sjónv'arps, og
allra heimilistækja frá sólraf-
hlöðu, sem sett verður á þak
hússins.
Vatnsskoríurinn að verða
eitt mesta vandamálið?
Vatnsnotkun heimsins er gífurleg.
Það cr kunnugt, að cilt
þeirra vandamála, sem þarf
að leysa áður en unnt verður
að senda menn með geimförum
til annarra hnatta eða í Iiriiig-
ferð út í rúmið, er að birgja þá
með nægu vatni til drykkjar og
annarra þarfa.
En þetta vandamál fer líka
brátt að ná til okkar, sem ekki
hyggjum á'slíkar langferðir. Ef
til vill eru Islendingar þó und-
anskildir í þessu efni, að
minnsta kosti í náinni fram-
tíð.
Talið er, að innan tuttugu
ára muni vatnsskorturinn
verða oiðið eitt mesta vanda-
mál sumra þjóða.
Ef ekki finnst bráðiega hent-
ug aðíerð til þess að vinna
ferskt vatn úr sjó er oss mik-
ill vandi á höndum.
j Að vísu er þegar farið að
^vinna ferskt vatn _úr sjó eða,
öðru söltu vatni og er talið að
um 60 til 70 milljón lítrar séu
unnir á þenna hátt daglega.
í Bandaríkjunum nemur
vatnsnotkunin þegar um 1250
milljörðum lítra daglega og er
búizt við, að hún muni tvö-
faldast á næstu 20 árum.
Ýmsar aðferðir eru notaðar,
þ. á m. að eima vatn, en þetta
er kostnaðarsamt. Yfirlcitt eru
þau tæki, sem þekkt eru, ekki
afkastamikil, og aðallega not-
uð í iðnaði, svo sem við olíu-
, vinnslu, en eins og kunnugt er,
^er mikil olíuvinnsla víða í
^ eyðimörkum, þar sem er svo að
segja alger vatnsskortur.
| Hinar stóru heimsborgir nota
ógrynnin öll af vatni og risa-
iðnaðurinn, sem mun enn
stækka gífurlega, þarf svo
mikið vatn, að fyrirsjáanlegt
er, að þörfinni verður ekki
1 fullnægt í framtíðinin, nema
, meo vinnnslu úr sjó.
Nýjasta aðferðin er sú að
; þrýsta vatninu inn í lofttómt
; rúm þar sem það gufar upp,
' en .frystiaðferðin kemur einn-
| ig til greina.
Kostnaðurinn við nýjustu
eimingaraðferðina er um einn
dollar á 4000 lítra og má
vænta þess að hann lækki nið-
ur I 70 cent Þetta er samt allt-
of hátt og mun ýms stóriðnað-
ur koma til með að glíma við
mikið vandamál þar sem
vatnsskorturinn er.