Vísir - 06.03.1959, Qupperneq 9

Föstudaginn 0. marz 1959
VIS IB
. - -V': . . irná
ættleiðingunni gengið laga-
lega. í sumum löndum eru látn-
ir líða nokkrir mánuðir, jafn-
vel eitt ár, frá því að barnið
fer til kjörforeldra sinna og
S ganga er, eins og áður er lýst,
na í fólgin í margþættri rannsókn,
! leiðbeiningum og aðstoð.
Framh. af 4. úðu: ; skapar. En ég held, að þetta sé ^ótt a^r sammála um,
„gildandi reglur um greiðslu andstætt siðgæðisvitund al- seskilegt sé, að barnið fari
fjölskyldubóta geti orðið mönn- mennings hér á landi. Á milli sem lyrst til kjörforeldra sinna,
um hvöt til að taka að sér kjöi'- kjörforeldra og kjörbarns mynd t>art Það ekki að þýða það, að
barn, sem ætla má, að ekki ,st, ef allt er með felldu, sömu endanlega sé þá um leið frá
hefði verið tekið annars." Og ef eða svipuð tengsl og siðferðileg
það er þessi hagnaðarvon, sem I afstaða og milli foreldris og
ríður baggamuninn, sera nærri barns, og í þeim felst m. a. sá
liggur við að halda að stundum | hugsunarháttur, að kynmök
sé, þótt torvelt sé að korna hér j milli þeirra séu andstæð góðu
við sönnunum, er miklu lengra, siðferði. Þetta ákvæði laganna Þar til ættleiðingin er endan-
gengið en til hefur verið ætlazt; býður beinlínis þeirri hættu leSa staðfest lagalega. Er þetta
af löggjafanum, sbr. 8. gr. lag- heim, að kjörforeldri taki að sér ®erl 1 beggja þágu, bæði móð-
kjörbarn í ósiðlegum tilgangi urinnar °S kjörforeldranna.
eða öðrum tilgangi en þeim að Veitist þeim með þessu móti
annast uppeldi þess og ganga m Þess að skoða huga smn,
því í föður eða móður stað. Að Þannig, að tryggt sé, að hvor-
mínu viti þarf ákvæði að vera uSur aðilinn taki þessa mikil-,
um það í ættleiðingarlögunum,1 væSu
að kjörforeldri og kjörbarni sé|
bannað að eigast, nema þá með
sérstöku leyfi, ef ættleiðingin
anna.
Öll þessi gagnrýni Guðrnund-
ar vii'ðist mér íhugunarverð,
enda er hann málum þessum
mjög kunnugur.
Viðbótaratriði.
Ýmsu mætti þó hér við bæta
ákvörðun
ekki nærri því allarmæðurgeta
tekið ákvörðun um að gefa barn
sitt ófætt, a. m. k. er ekki unnt
að treysta ávallt ákvörðun
móður þá, því að fæðing barns-
ins, þegar hún sér það,
fer að gefa því brjóst og sinna
því, getur gerbreytt tilfinning-
um hennar gagnvart barninu.
Ómannúðlegt virðist og rangt,
að telja slíka ákvörðun bind-
andi. Móðurhvötin er ein hin
sterkasta og frumrænasta allra
mannlegra hvata, og þess vegna
virðist mér, að einhver ákvæði
þurfi að vera í ættleiðingarlög-
unum, sem stuðli að því að
tryggja það, að móðir afsali sér
ekki rétti sínum yfir barni sínu
fyrir fullt og allt í stundarör-
væntingu, I umkomúleysi og
fljótræði. | fljótræði og sé ekki lokkuð né
tæld tii þess, heldur geri hún
þetta að vel yfirlögðu ráði, er,
’hún hefur gert sér grein fyrir
afleiðingum þessarar ákvörðun-
ar sinnar. Ekkert er vikið í lög-
unúm að þessari hlið málsins,
sem er þó sannarlega mikilvæg..
Sýnist mér einkum nauðsyn-
leg:. >að tekið sé fram í lögur.-
um iivaða háttur skuli hafður
á að afla fullnaðarsamþykkis.
móður eða foreldris barnsins til
ættleiðingar þess.
Niðurstaða.
Niðurstaða mín er því sú, að
tímabært sé að endurskoða ætt-
leiðingarlögin og koma jafn-
framt í betra horf aðstoð og
leiðbeiningum við þá aðila, sem.
ættleiðingin varðar persónu-
Frh. á bls. 10.
og vil ég takmarka mál mitt hefur farið fram áður en kjör-
við örfá atriði, er mér þykja barnið er 21 árs. í sumum lönd-
einkum athugunarverð að því um> f- d. í Frakklandi, er kjör-
er tekur til ættleiðingarlaganna j bömum sömu kjörforeldra
og framkvæmdar þeirra. Ég vib bannað að eigast, sömuleiðis
taka.fram, að ég tel ótvíræðan; börnum kjörforeldra og kjör-
kost á lögunum, að samkv. ís.jbörnum þeirra, nema sérstakt
og 16. gr. þeii'ra má féHa niðurj leyfi komi til. Er þetta rökstutt
ættleiðingu með dómi sakirj með. Því að afstaða þessara
ýmissa stórfelldra annmarka barna hverra til annarra sé
ættleiðanda eða kjörbarns.
1. í 1. gr. laganna er kveðið
svo á, að maður þurfi að hafa
náð 25 ára aldri til þess að hægt
sé að veitá honum leyfi að taka
að sér kijörbarn. Ef hjón ætt-
leiða barn, nægir, að annað
þeirra sé orðið 25 ára. Ég tel
rétt, að vafasamt sé að veita öllu
yngra manni en 25 ára leyfi til
ættleiðingar, enda er afar sjald
gæft, að yngri hjón æski þess.
En í lögunum er aðeins ákvæði
um aldurslágmark ættleiðanda,
en engin um aldurshámark
hans, en á því er ótvírætt miklu
meiri þörf. Ástæður til þess, að
varasamt er að fela öldruðu
fólki uppeldi barna — en kjör-
foreldrar sjá auðvitað um upp-
eldi kjörbarna sinna og ástæða
er til að ætla, að fæstir þeirra
hafi áður haft uppeldi barna með
höndum — eru þær, að í elli
þverr aðlögunarhæfi og aðrir
sálarkraftar, vanheilsa og sljó-
leiki sækja að og gera mörg
gamalmenni lítt hæf eða óhæf
til þess að bera ábyrgð á upp-
eldi barna og hafa það ein á
hendi. Ráða má og af erlendum
rannsóknum, að aldraðir kjör-
foreldrar, og þá einkum þeir,
eða eigi að vera —• svo til hin
sama og væru þau systkini.
3. Ég er þeirrar skoðunar, að
ættleiðingarleyfi eigi að jafnaði
aðeins að veita hjónum, en ein-
hleypingum ekki, nema sérstak-
lega standi á. Sérstaklega virð-
ist mér varhugavert, að ó-
kvæntum kárli sé Ieyft að æít-
leiða telpu og ógiftri konu sé
leyft að ættleiða pilt innan við
21 ái's aldur, því að í því getur
falizt siðferðileg hætta fyrir
barnið. Að þessu er ekkert vik-
ið í ættleiðingarlögunum.
S
’Jtir Ve
eruó
cmncu' óoaiu' -
BLAÐAMAÐUR
OG LANDKÖNNUÐUR
MYNDA5AGA UM
HENRY MDRTDN
STANLEY
3) Stanley vann sér svro mik-
inn frama og niikla tiltrú í
fyrstu utanlandsferð sinni, að
New York Herald scndi hann
til að leita að dr. Livingstoné,
sem var brezkur landkönnuður
4. Þá hallast ég að því, að rétt
sé að gera kjörforeldri að
skyldu að segja kjörbai’ni, að,°» trúboði. Hann hafði lagt lcið
það sé ekki þeirra eigið barn|sil,a inn f myrkvi^i Mið-Afríku,
og jafnvel að kynna kjörbarni Þa»gað' sem hvítur maður hafði um óyfirstiganlega erfiðleika,
hinn rétta uppruna þess, að svo áður stigið fæti. Það
miklu leyti, sem um hann er. liafði ekkert frétzt frá Living-
vitað, þegar það er komið til.sfone 1 fvö ár og flestir héldu
vits og ára. Þessi vitneskja að hann hefði £arist á ferðum,
varðar kjörbai'nið afar miklu,
þar sem því er bannað að
ganga í hjónaband með of nán-
um skyldmennum sínum. Virð-
ist mér, að nauðsynlegt sé og
rétt, að kjörbarn fái að vita um
réttan uppruna sinn, þegar það
er komið til þroska, og sé dóms-
sem ekki hafa áður aliö' upp. málaráðuneytinu skylt að láta
böi-n, reynist yfirleitt mlðúr því þessa vitneskju í té. Hvert
hæfir en kjörforeldrar á góð- kjörbarn þarf að hafa skih'íki
urn aldri. Samband ungra kjör- 1 um í'éttan uppruna sinn.
barna við aldraða kjörfóreldra
verður líkara sambandi barna
við afa og ömmu en við for-
eldra. Virðist mér hæfilegt, að
ekki sé eldri hjónum en fimmt-
ugum veitt leyfi til þess að ætt-
leiða nýfætt barn, og önnur ald-
ursmörk séu samræmd þessu, t.
d. sé eldri hjónum en sextug-
um ekki veitt leyfi til ættleið-
ingar yngra barns en 10 ára.
Þetta væri hin almenna regla,
en frá henni mætti þó víkja,
þegar sérstaldega stendur á,
eins og þegar afi og amma
barnsins eiga í hlut eða aðrir
nánir ættingjar, enda hafi þeir
alið upp börn áður.
2. í 19 grein ættleiðingarlag
anna segir: „Ef kjörforeldri og
kjörbarn eigast, fellur ættleíð-
ing niður.“ Ekkert er því laga-
lega til fyrirstöðu, að kjörfor-
Ældri og kjörböm stofni til hjú-,
5. í 8. gr. laga um ættleiðingu
segir svo: „Dómsmálaráðuneyt-
ið sltal, áður en ákvöi'ðun um
ættleiðingaiieyfi er tekin, afla
sér sem gleggstrar vitncskju um
hagi væntanlegs kjörforeldris
og kjörbárns. Einnig skal leita
umsagnar sóknarprests og
barnaverndafnefndar."
sinum. Það i'ar í miðjum marz
að Stanley lagði af stað með
leiðangur sinn frá Bagamayo
á ausíurströnd Afríku.--------
Fátt segir Iiér af hinni löngu
og viðburðarríku för Stanleys.
Verður því að \isa til ferða-
bóka lians, sem eru einstakar í
sinni röð. Hann var í 236 daga
að brjótast 742 mílna vega-
lengd um frumskóga við næst-
en á 237 degi ferðarinnar hafði
hann upp á dr. Livingstone.
Stanley var þá þungt lialdinn
af malaríu og dr. Livingstone
var líka veikur. Ilin Iivers-
dagslcga kveðja Stanleys, þeg-
ar fundum þeirra loks bar sam-
an, verður lengi í minni höfíL
„Þér munuð vera dr. Living-
stone,“ sagði hann.-------—
Hið: mikla mannúðarsfarf og
afrek dr. Livingstorie var Stan-
Iey þegar ljóst. Livingstone
hafði einsamall barist við sjúk-
dóma og aðrar hættur myrk-
viðsins. Ilann ávítti Stanley
oftsinnis fyrir að eyða peníng-
um blaðsins til að grafa upp
eins ómerkilega sögu og sína.
Þeir urðu brátt vinir og Stan-
ley var ákveðinn í því að skýra
heiminum frá starfi hans.
4) Þegar Stanley skýrði frá henni höfðu einnig borizt bréf
því í Londojj að liann hefði frá honum, þar sem Living-
Um fundið Livingstone á lífi, en illa stone sagði frá fundum þeirra
þetta mikilvæga atriði sýnist haldinn og í nauðum stadclann, Stanleys.---------------------Stanley öðl
mér vera þörf á nánari ákvæð- var honum ekki trúað og sak-
um. Beint liggur við að fela aður um Ivgi og raup. Bret-
barnaverndarnefnd að annast arnir, sem scnt höfðu leiðangur
ávallt milligöngu um ættleið- til að leita Livingstone og ekki
ingu og afla sér vitneskjuumþá fundið hann, vildu ekki viður-
þi'já aðila, sem þar eiga hlut að kenna að amerískur blaðamað-
máli, sem sé móður eða foreldra ur hefði skotið þeim ref fyrir
J |
banisins, barnið sjálft og vænt- rass. En þcgar bréf barzt frá
anlega kjörforeldra. Getur Livingstonc, scm hann hafði
varla til mála komið, að ráðu- skrifað skömmu áðúr en liann
neytið, sem leyfið veitir, ann- dó, urðu Bretamir að viður-
ist sjálft þessa milligöngu, kenna, að Stanley hafði sagt
heldur feli hana einhverri trú-jsatt, enda staðfcsti fjölskylda
verðugri stofnun. Þessi milli- Livingstoncs að svo væri, því
aðist nú frægð, en minningin
um Livingstone og afrek Iians í
Afríku höfou þau áhrif á Stan-
lcy að hann sneri baki við
frægð og frama í menningar-
heiminum, en hélt í stað þcss
inn í regnskóga Afríku, sem
seyddi hann til sín með dular-
magni. Hann hafði ákveðið að
halda áfram starfi Livúngstoncs
við landkönnun og trúboð með-
al hinna herskáu frumbyggja
Afríku. Stanley var fyrsti hvíti
maðurinn til þess að sigla upp
Kongó-fljót og kanna land-
svæðin sem að því liggja.------
— Það var cinnig liann sem
fyrstur hvítra manna kom til
Ruwenzori-fjalla fyrir sunnan
Albertsvatn. Hæsti tindur
þessara fjalla, Stanleysfjall,
var nefndur eftir landkönnuð-
inum og sömuleiðis borgin.
Stanleyville. Alls fór Stanley
í þrjár könnunarferðir inn í
Mið-Afríku. Hann lenti í.
fjölda-mörgum mannraunum,
en að lokum gerði liitabeltis-
sótt, malaría út af við heilsu
hans, svo að hann varð að
hverfa frá Afríku til kaldara)
loftslags, J4