Vísir - 13.01.1960, Blaðsíða 3

-vl«60.
V 4 SIR
Balzac.-va'r-íranskt - stórskáld degi. Það kemur á daginn að.
og sttmdaði mjög kvennaíar.
Ástargevintýrr hrans voru mörg,
og tók hann það stundum afar
sárt, er temu varð á bak að sjá
kærum ástmeyjum. Einkum
varð hann mjög harmþrunginn,
er hertogaynjan af Castries
brást honum. En Balzac átti eft-
ir að ná-sér á strik í ástamál-
unum þótt þessi hertogaynja
brygðist honum.
Balzac var þrjátíu og tveggja
ára gamall er hann dag nokk-
urn fékk bréf frá Ukrainu. Var
það undirritáð þannig: „Une
étrangere“. Þegar hér var komið
sögu mannkynsins var Ijós-
myndataka ekki uppfundin. —
Balzac og þessi óþekkta frú
skrifuðust á um skeið. Þau
gerðu sér hugmynd um útlit
hvors annars, og fóru í því til-
liti eftir anda þeim, sein í bréf-
unum var að finna.
Að lokum . samþykkti f rúin
það, að þau hittust í Neuchatel.
hún er svo andrík að engin
frönsk dama myndi reynast
henni snjallari, Hún er mjög
fróð og hefur ferðast meira en
flestar eða allar aðrar konur.
Hauska greifafrú tilbiður snill-
inginn franska, því hún elsk-
ar snilldina. Balzac gengur
henni algerlega á hönd og verð-
ur þræll hennar.
Er þau skilja gefur hún hon-
um hring, sem hann ber sem
verndargrip alla ævi. Hann fer
til Parísar og tekur til starfa
B
A
Átti að fá að sjá
sólina koma upp.
Hún hafði fyrir nokkru skrif-
að Balzac,- hvert'væri hið raun-
verulega nafn hennar Hún var
greifafrú og hét Hauska. Hún
var gift ríkum, pólskum stór-|að nýju. Hann væntir mikils af
jarðéiganda, sem var miklu eldri framtíðinni og hann dreymir
en hún. | um sælu þá er þau, Hauska og
Hún var þrítug og taldist í hann, muni geta notið í fram-
hópi háaðalsins í Póllandi. Hún tíðmni. í bréfum sínum kallai
var fjarskyldur ættingi drottn-'hann hana pólstjörnuna. En
ingar Frakka, sem gíft var Lúð-j sjálfan sig nefnir hann Honor-
víg fimmtánda. Var drottning- eski.
in af pólskum ættum. — Þetta
átti við Balzac.
Hann sagði sjálfur frá því,
hvernig honum hefði liðið á
leiðinni til Sviss. Hann líkir
sér við mamn, sem gengið hafi
1 myrkri, en eigi innan skamms
í vændum að sjá sólina koma
Greifinn bauð
Balzac heim.
Hann varð hi’æddur um, að
eitt af síðustu bréfunum til
hennar hefði komizt í hendur
eiginmannsins. Hann tekur þá
upp. Sár hans eftir vinslitinj Það ráð’. að skrifa gr«fanum‘-
við Castries eru ekki gróin, og
Hr. greifi,“ segir hann. „Þegar
skuldirnar kvelja hann. Hann!éS dvaldi hinn ógieymanlega
er þreyttur og þmkaður þykir tíma 1 Neuchatel_ og kynntist
sem hann sé veikur. Hann hafði! yðul °g hinni dásamlegu fiu
beðið ríkrar stúlku, Mademoi- yðal’ lét gieifaflum Þa os '
selle Trumally og fengið hrygg-
brot. Og nú eygir hann mögu-
leika til bjorgunar.
Með rauða rós
á brjóstinu.
Hauska greifafrú átti
sína í ljós dag nokkurn, að hún
hefði gaman af því að sjá hvern-
ig ástarbréf frá mér væru.
Þetta var gaman af hennar
hendi. En ég skrifaði eldheitt
ástarbréf til greifafrúarinnar
til þess að láta hana ganga úr
sam'l skugga um, hvernig ástarbréf
kvæmt umtali, að sitja ákveð-. mín væru Ég skal geta þesSi að
inn dag og tíma á bekk við fékk ofanígjöf hjá greifa-
vatnið með rauða rós á brjóst-) frúnni fyrir þetta......“
inuog einaaf skáldsögum hans^ & greifinn fékk bréfið hló
1 hendinm. | hann og tók skýringu Balzacs
Það var vor. Og þarna kom fyrir góða Qg gilda vörUj að því
hinn frægi rithöfundur. Hún gr ség varð Hann þauð Balzac
starir. Hann er lágur og gild- gíðar að heimsækja þau> hann
vaxinn. Andlitið er unglings- Qg frúna> þæði j Genf og Vín.
legt, hárið svart og fellur í Bréfaskriftir þessar milli Bal-
samanklesstum flyksum niður
á kragann, sem auk þess er al-
þakiiin flösu.
En augun heilla. Hin brúnu
zac og Hauska greifafrúar stóðu
yfir í seytján ár. Þegar greifa-
frúin dvaldist heima á stór-
, býlinu í Ukrainu hafði hún á-
augu skaldsins loga og bera kveðinn mann m þess að taka
birtu eins og um eldfjall væri . mófi þréfunum fra Balzac.
að ræða. Þau dáleiða; þau sigra j
alla mótspyrnu.
Og hann? Hvað sér hann? Skuldirnar vaxa.
Frammi fyrir honum er grann- j Balzac er farinn að vænta
vaxin, dökkhærð og föl kona í þess að hans bíði hamingja í
hvítri dragt. Andlitið, sem er framtiðinni. Hann safnar list-
munum og scaldgæfum hús-
gögnum í ríkismannsheimili.
Það er dýrt. Hann vinnur mikið
eins og áður, og hressir sig á
kaffi í óvenjulega ríkum mæli.
En skuldirnar?- Þær aukast.
fremur lítið, er ekki óviðjafn-
anlega frítt. En augun eru stór,
dökk og dreymandi.
Hún var ölliun
andríkari.
Þót.t maður greifafrúarinnar Gerir ekkert. Draumurinn um
kæmi með henni til Neuchatel,
fá þau Balzac og frúin tækifæri
til þess -aðirMltast á. irverjum
að láta mála mikið málverk -af!
ástkonu sinni. Máarinn yill fá;
obrgunina þegar í stað- en Bal-!
zac hefur hana ekki. Madame
Hauska varð að lána Balzac
peningana. Hann segir í bréfi til
hennar: „Þér ásakið mig fyrir
þögnina. En sannleikurinn er
sá, að erfiðieikarnir eru að
beygja mig. Ég hef ekki pen-j
inga til þess að greiða burðar-j
gjald undir bréf, hvað þá meira.!
Suma daga get ég ekki keypt
annan mat en brauð á stræt-
um úti.“
„Eru allar heldri konur með „L’nglLngspihur“
sama markinu brenndar?“ spyf kvenkyns.
hann.
„Já,“. svarar hún, —j „une
grande dame (tigin kona) er
eins,- hvort sem hún er frönsk,
þýzk eða pólsk“.
Á ferð til Ítalíu árið 1837
hafðihann í fylgd með sér ungl-
ingspilt, er hann kallaði Jean.
En síðar kom á daginn, að hér
var um aðalsdömu að ræða,
En eftir þessum dómi fór nefnilega Caroline Marbrantz
, 1 greifadottur. En Balzac tokst
hann ekki. Hun vill vita um
að leyna þvi a ferðinni að
allt, sem hann hefst að, hverja
hann umgengst, einkum þegar
um konur er að ræða.
hann stundum. Hún fær nafn-

L 7 A C
hina væntanlegu hamingju
heldur honum uppi. Hann send-
ir málara til Póllands til þess
Hún var
gagnrýnandinn.
H,ann sendi henni handrit
sín. Hún les þau og gagnrýnir.
Það er * ósannað, að hún hafi
haft veruleg áhrif á skáldskap
hans. | Ein af athugasemdum j
hennar við kvenpersónu, semj
var í éinni af sögum hans, var
á þessa leið: „Þannig er heldri -
kona ekki.“
„Jean“ væri kvenmaður.
Theophile Gautier segir, að
hann hafi aldrei þekkt mann,
Hún er afbrýðisöm og ásakar j sem hafi getað dulið kynni sín
við konur eins vel og Balzac.
Það þýddi ekki að spyrja
hann um vinkonur hans. Hann
svaraði ekki og var eins og
lokuð bók í þessu tilliti.
Hann er að verða fjörutíu og
fimm ára og var orðinn slitinn,
þreyttur og heilsuveill. Hann
veikist oft og veikindin eru
langvinn. Læknarnir segja að
lifrin sé biluð. Telja þeir mikl-
ar kaffidrykkjur og það, að
Balzac sat svo mikið álútur við
skrifborðið í mörg ár, vera að-
alorsakirnar til sjúkdómsins í
lifrinni. Pólstjarnan er honum
alltaf jafn kær. Bláfátækur er
hann annað slagið. Eitt sinn er
hann fékk að heimsækja greifa-
hjónin í Vín átti hann ekki
peninga til að borga með hótelo
herbergi.
Andvaka af
spenningi.
Að lokum, er hann dvelur í
París, og sér engan veg út úr
ógöngunum, fær hann dag
nokkurn bréf frá henni. í því
stendur, að eftir sex vikur fái
hann fréttir, sem breyti lífi
hans og afkomu. Hann verður
andvaka af spenningi. Ætlar
draumurinn að rætast?
Það líða fjórir mánuðir þar
til honum er tilkynnt, að
Hauska greifi sé dáinn.
Svarbréf Balzacs er eitt af
fegurstu bréfum hans. Hann
reynir að lýsa hinum dáha fag-
urlega. En ást hans og vonir
skína alls staðar í gegn. Hann
biður um leyfi til þess að fá
að heimsækja hana þegar í
stað. En svarið er neitun. Því
hafði hann ekki átt von á. Hún
sagði nei, og bætti því við, að
framvegis muni hún einungis
lifa fyrir barn sitt, dótturina
Önnu.
Balzac féll af himnum ofan.
Skýýaborgir hans hrundu. Og
nú tekur við dimmasti kafli
ævi hans. Þau halda áfram að
skrifa hvort öðru. Einn daginn
gefur hún honum von. En næsta
dag tekur hún vonina frá hon-
um. Hún vill enga ákvörðun
taka. Hún ber ekki fullkomið
traust til hans, og bréf frá París
er hún fær, eru honum óvin-
veitt. Að lokum fær hann leyfi
til þess að heimsækja hana í
Pétursborg.
Hann vill
engu lofa.
Ferðin er löng og kostnaðar-
söm. Hann svíkur útgefendur
sína og neyðist til þess- að fá
lán hjá okurkörlum. Þ^á dvelja
saman þrjá mánuði. Annan dag-
inn hamingjusöm, hinn daginn
óglöð. Hún vill ekki lofa því, að
giftast honum. Að lokum skilja
þau. Ferðin til Parísar er löng._
Balzac leið illa. Sú ferð varð
honum óendanjeg.
Hann fer a?( vinpa af krafti.
;En nú er hehsan orðin léleg.
V
laus bréf frá París, sem segja
ófagrar sögur af Balzac. Mörg
bréfa hans eru löng varnarrit
gegn þessum ósóma.
En Balzac er enn ungur. Öll
þessi seytján ár, sem þau skrif-
ast á, er það ekki óeðlilegt þótt
hann hafi engast vinkonur tíma
og tíma, eða lent í smáævin-
týrum.
framh. af 3. síðu.