Vísir - 15.09.1961, Qupperneq 9

Eöstudagur 15. september 1961
VÍSIR
i
VIK1NGAFERÐIR TIL
VESTURHEIMS.
Rœtt við Trygyva J.
Oleson prófessor.
Hér er staddur þessa
dagana dr. Tryggvi J.
Oleson prófessor í sagn-
fræði við Manitobahá-
skóla í Kanada og með
honum kona hans Elva
og börn þeirra tvö, á
leiS til Englands.
Margir íslendingar kann-
ast við Tryggva prófessor
sem rithöfund, því að hann
er höfundur tveggja síðustu
bindanna af Sögu íslendinga
í Vesturheimi, er út komu
hjá Bókaútgáfu Menningar-
sjóðs fyrir nokkrum árum.
Enda þótt hann tali íslenzku
eins og innfæddur, hefir
hann alið allan sinn aldur í
Vesurheimi og reyndar faðir
hans líka, Guðni Oleson
(ættarnafnið er til orðið úr
föðurnafninu Eyjólfsson).
Guðni var líka kunnur fyrir
ritstörf, skrifaði marga ára-
tugi greinar í vestur-íslenzku
blöðin og kaflar eru líka eft-
ir hann í sögu Vestur-íslend-
inga. Tryggvi er sérfræðing-
ur í miðaldasögu, sem hann
hefir kennt við Manitoba-
háskóla nokkur ár, en þar
áður kenndi hann við háskól-
ann í Vancouver i British
flutti seinna til Argyle.
Pabbi, Guðni Júlíus, var
yngsta barn hans af síðara
hjónabandi. Hann varð fyrst
bóndi í Hólabyggð, fluttist
svo til Glenboro og bjó þar
til dauðadags. Þar á mamma
konuna heim í átthaga henn-
ar í Eyjafirði. Og eg skal
segja þér það, að börnin okk-
ar kunna að meta ísland
sem vert er. Tómas sonur
okkar, 15 ára, sagði í gær-
kvöldi, að af öllum þeim
borgum, sem hann hefir
heimsótt, þykir honum eng-
in jafn skemmtileg og
Reykjavík, nema þá máske
heimaborgin hans, Winni-
peg. Hann sagðist jafnvel
vilja setjast hér að, ef hann
gæti fengið vinnu hérna,
það sagði hann nú, drengur-
Oleson fjölskyldan: Tómas, Tryggvi, Signý og Elva.
heima enn, Guðrún Tómas-
^dóttir Jónssonar frá Hólum
í Hjaltadal. Kona mín, Elva
Hulda Eyford, var dóttir
Gríms Sigmundssonar Ey-
ford, sem kom vestur 1893
og dó í Winnipeg 1938; hann
var fpá Ytri-Reistará í Eyja-
firði. Hann stundaði framan
af kennslu vestra lengst af
inn. Svo var Signý dóttir
okkar, sem er bara 8 ára,
ósköp hrifin af kindunum
sem hún sá, þegar við fórum
austur fyrir fjall í gær með
Gils Guðmundssyni fram-
kvæmdastjóra Menningar-1
sjóðs. Við erum, í fáum orð-
um sagt stórhrifin af íslandi
og finnst ekki ofsögum sagt
af gestrisni fólksins.
— Hvert er
til Englands,
spyrja?
erindi ykkar
ef eg má
Columbia og hann kenndi
klassisk fræði við Jóns
Bjarnasonar skóla tvö síð-
ustu árin, sem hann starfaði
í Winnipeg, og þá var séra
Runólfur Marteinsson skóla-
stjóri og kenndi íslenzku.
Vísir hitti prófessor
Tryggva stundarkorn að máli
í gær að Hótel Borg þar sem
hann býr þessa fáu daga,
sem hann dvelst hér að þessu
sinni.
— Hvaðan eruð þið hjón
ættuð af íslandi?
— Eg er ættaður af Aust-
urlandi og úr Skagafirði, en
kona mín úr Eyjafirði. Afi
hét Eyjólfur Jónsson fæddur
í Skriðdal í Suður-Múlasýslu
1833, fluttist vestur um haf
1878 og nam land í Vóines-
byggð í Nýja íslandi, en
störf við Járnbrautarfélagið,
skrifaði margar ritgerðir í
blöð og tímarit. Móðir Elvu,
Sveinbjörg Pétursdóttir, var
frá Kálfafellsstað í Suður-
sveit. Elva tók B.A.-próf frá
Manitobaháskóla. Við kynnt.
um$t, þegar við kenndum
bæði í Jóns Bjarnasonar skól-
anum í Winnipeg.
— Er þetta fyrsta sinn,
sem þú heimsækir ísland?
— Nei, eg hefi komið hing-
að einu sinni áður, fyrir 5
árum, og varð svó hrifinn af
landi og fólkinu hér, að eg
gat ekki stillt mig um að
koma hér við í leiðinni og er
ákveðinn í að stanza hér aft-
ur að vori, þegar við höld-
um heim eftir vetursetu í
Englandi. Þá ætla eg að
dveljast lengur og fara með
— Þangað fer ég til að
rannsaka sögu Englendinga
á 11. öld, verð við það grúsk
í British Museum í London í
vetur. Þannig er mál með
vexti, að nú er að hefjast út-
gáfa sögu Kanada, sem verð-
ur í 16 bindum, og eg á að
skrifa 1. bindið, um fyrstu
ferðir víkinga vestur og
landnám hvítra manna í
Kanada. Eg hefi unnið að
þessu síðustu fimm árin.
— Eru margir prófesorar
af íslenzkum ættum starf-
andi við Manitobaháskóla
núna?
— Já, þeir eru líklega ná-
lægt 15, flestir í raunvís-
indum, læknis- og búnaðar-
fræðum og byggingarlist,
víst ekki aðrir í húmanísk-
um fræðum en við Haraldur
Bessason. Hans starf er
ágætt, stúdentatalan í ís-
lenzku fer vaxandi, og flest-
ir af íslenzkum ættum, en
þó líka af öðrum þjóðernum.
Þó er því ekki að neita, að
stöðugt fækkar þeim vestra,
sem tala íslenzku, og er að
vísu eðlilegt. En unga fólkið
vill þó gjarnan muna upp-
runa sinn og . ættarland.
Tímaritið „Icelandic Cana-
dian“, sem kemur út á
ensku og fjallar um íslenzk
málefni og fólk af íslenzku
bergi brotið, hefir náð mik-
illi útbreiðslu, einnig meðal
unga fólksins, og eiga þau
þakkir skildar, sem hafa rit
stýrt því, Lára Goodman
Salverson skáldkona, Hólm-
fríður Daníelson og síðustu
árin Walter Líndal dómari.
— Hvað er annars að segja
um sögu Vestur-íslendinga?
Er henni lokið frá þinni
hendi?
— Mér var ekki falið að
skrifa nema 4. og 5. bindi
sögunnar, en enn skortir á,
að öllum íslendingabyggðum
vestra hafi verið gerð skil.
T. d. ér Vatnabyggðin í
Saskatchewan eftir, og þar
voru íslendingar býsna fjöl-
mennir. Heldur hafa ekki
verið gerð nein skil.íslend-
ingabyggðunum vestur á
Kyrrahafsströnd. Frá þess-
um byggðarlögum má áreið-
anlega efna 1 tvö bindi til
viðbótar, og svo þarf að
koma nafnaskrá yfir ritið, ef
vel á að vera. Vonandi sér
Þjóðræknisfélagið um, að
þetta verk verði unnið áður
langt um líður. Nú er maður
kominn að sækja mig. Og þú
ert víst búinn að þurrausa
mig. Vertu blessaður og eg
vona að hitta þig aftur hér á
Fróni að sumri.
13. smábarnavöll-
urinn opnaður.
Nú hefir verið tekin upp
smábarnagæzla á leikvellinum
við Njálsgötu.
Hafa þess vegna verið gerð-
ar ýmsar breytingar á vellin-
um, t. d. sett girðing þvert yfir
völlinn ,svo að vellinum er nú
skipt í tvennt. Verður smá-
barnagæzlan á austurhluta vall
arins, en vesturhlutinn verður
opinn leikvöllur. Þá hefur leik-
tækjum verið fjölgað, og eru
þó nokkur leiktæki ókomin.
Eru nú smábarnagæzluvell-
irnir 13 talsins, auk tveggja
valla, sem eru starfræktir að-
eins á sumrin.
(Frá Leikvallarnefnd
Reykjavíkur).
Að leggja bílum rétt.
Þessi mynd var tekin suður lijá Miðbæjarbarnaskólanum í
fyrradag. Eins og bílnurn hefur verið lagt við gangstéttina,
má ekki leggja bílum. Þeir verða að skáskera akbrautina,
sem VW ekur eftir en slíkt er ekki leyfilegt, enda beinlínis
hættulegt.