Vísir - 23.10.1961, Qupperneq 9

Mánúdagur 23. október 1961
V í S 1 R
til gúðs á skömmum tíma.
fremur en minnkað frelsi í
viðskiptum, en að því viljum
við stefna. Við álítum höft neyð
arúrræði.
Við teljum rétt að efnt sé til
samráðs við verkalýðssamtökin
með það fyrir augum, að fram-
kvæmd kaupgjaldsstefnunnar
gæti orðið miðuð við jafnvægis-
búskap og sem stöðugast verð-
lag. Okkar stefna er ekki sú, að
kaupgald sé lögbundið. Við
teljum að launþegasamtökin
hér verði að sjá hvað þeim og
þjóðinni er fyrir beztu í kaup-
gjalds og atvinnumálum á sama
hátt og gerist í okkar nágranna-
löndum. Við vitum, að að því
hlýtur að koma, að verkalýðs-
hreyfingin hér starfi sem hags-
munasamtök, en ekki sem upp-
lausnartæki stjórnarandstöð-
unnar á hverjum tíma undir á-
hrifum kommúnista.“
Þetta er annar tónn en við
höfum heyrt úr sömu átt nú
frá stjórnarandstöðunni og
sama manni!
Myndi það ekki vera eitt
meginböl stjórnmálaþroskans
hér á landi, er sömu menn
dæma sambærileg atvik með
gagnólíkum hætti, eftir því,
hvort þeir eru í ríkisstjórn, eða
í stjórnarandstöðu.
Þegar litið er um farinn veg,
má okkur Sjálfstæðisfólki vera
ljóst að framundan er örlaga-
þrungin barátta. Við þurfum að
snúa bökum saman til varnar
þeirri viðreisn, sem lagður var
grundvöllur að. Það er ekki
enn of seint að takast megi far-
sællega — en þá verður að
mæta sérhverri tilraun til ó-
hæfu og skemmdarverka með
óbilandi samstöðu og festu
svo að .alþýða manna glat-
ist ekki ávextir þeirra aðgerða,
sem einar megnuðu að rétta við
úr fárhagslegu öngþveiti.
Og ef einhver skyldi efast —
þá má minnast fyrri úrræða
eða úrræðaleysis vinstri stjórn-
arinnar og spyrja jafnframt nú-
verandi stjórnarandstöðu:
Hver eru ykkar ráð? Á þau
er aldrei minnzt!
Þá lék ráðherrann næst að
ýmsum þeirra mála, sem stjórn-
in hefur átt við að glíma og til
meðferðar eru eða þarfnast úr-
lausnar.
Um skattamálin og launa-
málin sagði ráðherrann:
„Tekjuskattur hefir verið
felldur niður á almennum
launatekjum, auk annarra um-
bóta á skattskyldu einstaklinga
Og útsvarslöggjöfin í veiga-
miklum atriðum leiðrétt og
samræmd um gjörvallt landið.
Því er stöðugt haldið fram af
stjórnarandstöðunni, að breyt-
ingarnar á skattalöggjöfinni
séu einskis virði fyrir hina lág-
launuðu, en hafi aðeins orðið
þeim að gagni, sem hærri tekj-
ur hafa. Það er þó ekki véfengt
að með breytingu tekjuskatts-
laganna hafi tekjuskattur
verið afnuminn af almennum
launatekjum, og auðvitað hef-
ur það sína mikilvægu þýðingu
fyrir almenning. En þá er því
haldið fram, að skattur þeirra,
sem hafi hærri tekjur, lækki
meira að krónutölu og sé þessi
breyting því aðallega slíkum til
hagsbóta. Eg vil leyfa mér að
víkja nokkuð að þessu atriði,
en ég gerði mjög eindregið
grein fyrir skoðun minni hér-
aðlútandi undir meðferð máls-
ins á Alþingi og vil árétta það
sem ég sagði þá, sem var í meg-
inatriðum eftirfarandi:
Eg álít, að það sé rétt stefna
og nauðsynlegt að breyta til
frá því sem verið hefur, að
draga úr hinum óhóflegu
skattaálögum bæði tekjuskatti
og útsvari á hærri tekjum, og
tel það hina mestu meinsemd,
sem verið hefur í okkar þjóð-
félagi, hvernig stefnt hefur
verið í þessum efnum á undan-
förnum árum. Eg benti á, að ef
menn hefðu álitlegar tekjur
90—100 þúsund krónur, þá
væri þeim gert að greiða all-
háa upphæð í tekjuskatt, og
útsvar, en þegar kæmi fram
yfir slíkt tekjumark, þá verk-
aði löggjöfin í þá átt, að gjöra
mjög lítilsvirði þá nýju tekju-
öflun, sem til viðbótar kæmi.
Eg benti á það dæmi til saman-
burðar, að hjón með tvö börn
hefðu annars vegar 200 þúsund
krónu tekjur en önnur hjón
með tvö börn 100 þúsund krónu
tekjur. Þarna væri mismunur
tekjuöflunarinnar 100 þúsund
krónur. Þegar báðir aðilar
væru hinsvegar búnir að greiða
skatta sína, tekjuskatt og út-
svar, þá væri mismunurinn að-
eins 38 þúsund. Ef hjón með
tvö börn, sem hefðu 200 þús-
und krónu tekjur væru borin
saman við hjón með 90 þúsund
krónu tekjur, þá væri mismun-
urinn á brúttó tekjunum 110
þúsund krónur, en þegar báðir
aðilar eru búnir að greiða
skatta og útsvar, þá var mis-
munurinn ekki orðinn nema
44 þús. krónur. Slík „nývilúer-
ing“ eða jöfnun á tekjum
manna er að mínum dómi mjög
skaðleg þjóðfélaginu. Við bú-
um við sömu meinsemdina á
hinni opinberu launagjöggjöf
okkar íslendinga. Það hefur
verið gengið alltof langt í þá
átt að jafna launin. Á undan-
förnum árum hefur alltaf sótt
í það horf, að þeir lægra laun-
uðu nálguðust meir og meir
þá hærra launuðu og að ef ein-
hverjar almennar launabreyt-
ingar hafa verið gerðar, hafa
iðulega þeir, sem komnir voru
yfir visst tekjumark, verið
settir hjá. Það hefur þótt vin-
sælt hjá tungumjúkum stjórn-
málamönnum að þykjast með
þessu vera að vernda lítilmagn-
ann en leggja byrðarnar á breið
ari bökin. En í þessu felst
blekking, eins og menn munu
sjá, ef þeir þora að horfast í
augu við raunveruleikann og
leggja frá sér lýðskrumið. —
Þetta hefur beinlínis leitt til
þess, að þeir sem eru í æðstu
og ábyrgðarmestu stöðum og
mestur vinnuþungi liggur á og
þurfa t.d. oft að vinna eftir-
vinnu en fá aldrei neitt greitt
fyrir hana sérstaklega, eru í
raun og veru orðnir launalægri,
heldur en þeir sem eru undir-
menn þeirra og í lægri launa-
flokkum. Þetta hefur í æ ríkara,
mæli leitt til þess, að það hef-
ur orðið nær ógjörningur að
fá hæfa og góða menn, til þess
að gegna hinum ábyrgðarmeiri
trúnaðarstöðum. Þetta er sama
meinsemdin, sem áður gætti í
skattalöggjöfinni. Þetta á ekki
aðeins við í hinu opinbera lífi,
heldur annars staðar og slíkt
leiðir ekki til velfarnaðar. —
Þetta verður til þess að eyða
verðmætum í þjóðfélaginu og
draga úr eðlilegri þróun, og
dregur einnig á eftir sér marg-
ar miður skemmtilegar afleið-
ingar.
Þær þjóðir, sem lengst eru á
veg 'kohm'ár'liafa farið allt öðru
vísi að. Það er alkunnugt, að
það er ákaflega mikili launa-
mismunur í Bandaríkjunum,
en það er þó sú þjóð, þar sem
almenn velmegun er einna
mest. Það er einnig viðurkennt,
að í Sovétríkjunum er senni-
lega meiri launamismunur en í
nokkrum hinna kapítalistisku
ríkja, og hefur það verið veiga-
mikill þáttur í efnahagslegri
uppbyggingu þeirra, einmitt að
greiða meira fyrir vel unnin
störf bæði með akkorðsfyrir-
komulagi og á annan hátt.
Þó að veruleg leiðrétting
hafi fengizt á þessari meinsemd
með breytingu tekjuskatts- og
útsvarslaganna í tíð núverandi
ríkisstjórnar, þá búum við enn
í þessu efni við slíka erfiðleika
í launamálum, að til vandræða :
horfir. Sérmenntað fólk unir
ekki hag sínum og leitar sér :
jafnvel atvinnu erlendis og :
nefni ég í þvi sambandi bæði
verkfræðinga og lækna, en mál :
ið er miklu víðtækara. Það er i
eitt veigamesta viðfangsefni að :
fá úr þessu bætt, en það verð- i
ur erfitt og gerist ekki i skjótri í
svipan og verður með engu !
móti framkvæmanlegt, ef nú :
er kippt stoðunum undan þeirri ]
efnahagslegu viðreisn og til- i
raun til þess að skapa jafnvægi í
í fjárhagsmálum okkar, sem j
núverandi ríkisstjórn og stuðn- i
ingsflokkar hennar hafa stefnt s
að og munu stefna að á næst- f
unni. 1
Eitt hefir þó áorkast í launa- r
málunum. Enda þó að augljóst i
■ væri, að ekki myndi þykja
i vinsælt í upphafi, var hið
t gamla vísutölukerfi afnumið
i þannig, að óheimilt hefur ver-
í ið síðan að miða kaupgjald við
! breytingar á vísitölunni. En
- reynzlan hafði í raun og veru
i sannað, að það vísitölukerfi,
i sem hér hafði ver.ið í gildi síð-
; an í byrjun heimsstyrjaldar-
; innar síðari, hafði síður en svo
orðið launþegum til neinna
. varanlegra bóta, en undirrót
: óeðlilegrar verðþenslu og ör-
yggisleysis i efnahagsmálum.
Um innflutnings- og gjald-
eyrismálin, sagði ráðherrann:
, „Lögleidd hefir verið algjör-
lega ný skipan innflutnings-
og gjaldeyrismála. Innflutn-
ingsskrifstofan var lögð niður,
en gjaldeyrisbönkunum falin
framkvæmd innflutnings- og
gjaldeyrismála og fjárfesting-
arhömlum aflétt. Raunverulega
hefur verið gefinn frjáls inn-
flutningur á allt að 90% heild-
arinnflutningsins. En það sem
e. t. v. er ennþá veigameira er
hitt, að hið nýja innflutnings-
og gjaldeyriskerfi er í alla
staði frjálslegra og auðveldara
í framkvæmd heldur en hið
gamla haftakerfi var. Þar hef-
ur í senn bæði verið sparað fé
ríkissjóðs í framkvæmdinni, en
hitt mun þó vera miklu veiga-
meira, allur sá sparnaður, sem
hið nýja kerfi hefur haft í för
með sér fyrir einstaklinga og
stofnanir, sem að innflutnings-
málunum hafa starfað. Það eru
óteljandi vinnustundir, sem
sþarast hafa við það að menn
hafa losnað við að sitja á bið-
stofum hinna opinberu úthlut-
unarstofnana og jafnvel að bíða
í stigum slíkra stofnana frá
því eldsnemma á morgnana. Er
enginn vafi á því, að hér hefur
verið unnið eitt mesta þrifa-
verk, enda almennt viður-
kennt.“
Ráðserrann rakti síðan marga
þætti viðreisnarinnar og
tengdra mála. Ræddi um geng-
isbreytinguna, almennu trygg-
ingaraar, fjárhagsmál og
bankamál. Síðan vék hann að :
lánamálum atvinnuveganna og ]
komst svo að orði:
„Á síðasta þingi var sett 1
mjög umfangsmikil og veiga- '
mikil löggjöf til stuðnings i
sjávarútvegi landsmanna, með i
opnun nýrra lánaflokka í 1
Stofnlánadeild sjávarútvegsins. !
Þessi löggjöf hefur komið til <
framkvæmda á þessu ári með 1
þeim árangri, að sennilega allt :
að 400 millj. kr. af lausaskuld- 1
um útvegsins, sem hefur verið í
honum hinn mesti fjötur um 1
fót á undangengnum árum, þar :
sem hann átti lítinn kost fjár-
festingárlána til langs tíma, i
hefur verið breytt í löng lán {
með hagstæðari vöxtum. Sam-
hliða þessu hefur í raun og
i veru farið fram heildarendur-
S skoðun á reikningshaldi og
5 fjárhagsaðstöðu sjávarútvegs-
• ins og er það hið hagnýtasta
i verk til að byggja á í framtíð-
i inni og hafa aliar eignir út-
i vegsins verið metnar samhliða
, samræmdu mati, um gjörvallt
■ land. Sett voru á liðnu sumri
■ bráðabirgðalög, sem nú eru til
i meðferðar í Alþingi um hlið-
i stæða löggjöf til aðstoðar
; bændum. Lánamál iðnaðarins
hafa verið og eru í endurskoð-
um, en Iðnlánasjóður hefur
þegar verið stórum styrktur
með auknu framlagi á fjárlög-
um, sem nemur árlega 2 millj.
kr„ en Iðnlánasjóði hefur þess
utan verið útvegað erlent lán
á þessu ári, sem nemur um 21
millj. kr.
Lagt hefur verið fyrir þingið
frumvarp til laga um Iðnaðar-
málastofnun íslands og er þess
vænst, að það nái nú fram að
ganga á þessu þingi, en ýmra
umbóta er þörf og lagfæringa
á sviði iðnaðarins, sem á síð-
ar,i árum hefir á mörgum svið-
um náð fullkomlega sambæri-
legum þroska í einstökum
greinum á við erlendan iðnað
og sparað þannig mikinn gjald-
eyri með því að unnt hefur
verið að draga úr innflutningi
iðnaðarvara. En þessi atvinnu-
grein er einnig, þótt enn sé í
smáum stíl, að ná sér á strik
ó sviði útflutnings í samkeppni
við aðrar þjóðir, á grundvelli
þess jafnvægis, sem þegar hefir
skapazt fyrir efnahagsaðgerðir
núverandi ríkisstjórnar.“
Um sparifé og reglur Seðla-
bankans um vissa bindingu
þess, sagði ráðherran:
„Þá er vitnað í binding inn-
stæðna í Seðlabankanum, sem
sé landsmönnum hinn mesti
fjötur um fót. Tilgangur bind-
ingarinnar er tvíþættur. Ann-
ars vegar að gera Seðlabank-
anum kleift að beina spari-
fjáraukningunni þangað sem
hennar er mest þörf til útlána,
og þá fyrst og fremst til sjáv-
arútvegsins. Hinsvegar að hluti
sparifjáraukningarinnar fari til
þess að bæta gjaldeyrisstöðuna.
Árið 1960 nam heildarupp-
hæð bundinna innstæðna um
67 millj. kr„ en samtímis höfðu
útlán Seðlabankans til banka
og sparisjóða aukizt umi nokkru
hærri upphæð, eða 76 millj. kr.
Þessi útlánaaukning gekk fyrst
og fremst til þess að gera Út-
vegsbankanum kleift að mæta
aukinni útlánaþörf vegna afla-
brests á vetrarvertíð í Vest-
mannaeyjum, þar sem ella lá
við stöðvun í þessari aðal ver-
stöð landsins.
Um bindingu innlánsfjár í
Seðlabankanum má svo sem
geta þessa:
Framsóknarmenn telja þetta
Frb á 10. síðu