Tölvumál - 01.02.1986, Blaðsíða 18

FRÁ ORÐANEFND
Ég hef stundum tekið upp mál sem bryddað hefur verið
upp á í SKÝRR fréttum. í seinasta tölublaði ræddi ég
um orðalag sem tengist því að heilsa tölvunni og
kveðja hana, en Lilja Ólafsdóttir gerði það að
umtalsefni í 25. tbl. SKÝRR frétta. í sama tölublaði
ræddi óttar Kjartansson þýðingar á orðunum printer og
cursor. Vil ég nú gera grein fyrir afstöðu
Orðanefndarinnar til þýðinga á þessum tveimur orðum.
Á síðastliðnu ári urðu nokkrar umræður um orðið
prentari sem heiti á tæki sem notað er til þess að
skrá á pappír útkomur úr tölvu. Tæki þetta heitir á
ensku printer og liggur því beint við að þýða það með
íslenska orðinu prentari. Þessi þýðing hefur verið á
kreiki eins lengi og ég man, en ég vann hjá
Reiknistofnun Háskólans þegar fyrsti "prentarinn" kom
þangað sumarið 1969. Nú eru þessi tæki með ýmsu móti
og margs konar tækni notuð, en ég held samt sem áður
að við komumst ekki hjá því að nota orðið prentari um
þau eins og gert hefur verið. Ég hefi aldrei orðið
vör við að þessum tækjum væri ruglað saman við menn
sem stunda prentverk og eru einnig kallaðir prent-
arar.
Ýmsar þýðingar hafa heyrst á orðinu cursor. í Tölvu-
orðasafninu voru gefnar þýðingarnar tritill og dep-
ill. Depill er e.t.v. ekki mjög heppilegt orð þar
sem það merkir punktur eða blettur og þeir geta verið
margir á skjánum. Orðið cursor þýðir eiginlega
'hlaupari' eða 'sendiboði'. Til er ágætt íslenskt
orð, rennari, sem þýðir líka 'sendiboði' og mætti
e.t.v. nota fyrir cursorf en hrædd er ég um að það
eigi erfitt uppdráttar. Fyrir nokkrum árum komst á
kreik orðið bendill sem þýðing á cursor og mun það
vera tilraun til þess að mynda gerandnafn af sögninni
að benda. Þetta var ákaflega óheppilegt en samkvæmt
Orðabók Menningarsjóðs er bendill í fyrsta lagi
'flækja; hárgöndull' og í öðru lagi 'mjó ræma, band;
borði, skáband'. Annað gerandnafn af sögninni að
benda myndi vera bendir. En þá kemur annað til
sögunnar. í tölvutækni er einnig til fyrirbæri sem á
ensku h^itir pointer og er gagnastak sem segir til um
staðsetningu annars gagnastaks. Eðlilegast væri að
pointer héti bendir á íslensku og var það lagt til í
18