Tölvumál - 01.09.1986, Blaðsíða 14

starfsfólki á skrifstofum stöðugt farið fjölgandi.
Væri aukningin nokkru meiri en næmi fjölgun vinnandi
fólks i landinu. Greinarhöfundur dró þá rökföstu
ályktun af þessari þróun að skrifstofufólk þyrfti
ekki i bráðina að óttast um atvinnuöryggi sitt vegna
tölvuvæðingarinnar. Niðurstöður Roachs renna nú
stoðum undir það.
Þrátt fyrir að tölvuvæðingin hafi komið illa við
ákveðnar starfsstéttir hefur hún til mótvægis skapað
ny verkefni meðal annarra starfsgreina. Þessi þróun
hefur án efa verið hliðstæð hér i Evrópu og
vestanhafs, þó að ekki liggi fyrir um það tölur. Hér
á landi dylst mönnum varla að þær miklu fjárhæðir,
sem fjárfest hefur verið i tölvum og tölvukerfum hafa
ekki skilað arði i samræmi við tilkostnað.
Ástæður fyrir lélegum árangri
Menn greinir nokkuð á um ástæður þess hversu litill
árangur hefur náðst með tölvuvæðingunni. Þó eru
flestir stjórnendur á einu máli um að tölvunotkun sé
óhjákvæmileg hjá þeim fyrirtækjtim, sem stefni að
góðum rekstrarárangri.
Ein af þeim ástæðum, sem menn telja að vinni gegn
framleiðniaukningu, er að óarðbær vinna á skrifstofum
hefur aukist. Með óarðbærri vinnu er meðal annars
átt við ymis konar skyrslugerð, sem opinberir aðilar
hafa lagt á herðar fyrirtækja. Þá má nefna vinnu,
sem beinlinis er tilkomin sökum tölvutækninnar.
Ýmsir hagfræðingar benda á fyrirbæri, sem þeir nefna
x-óvirkni (x-inefficiency). Harvey Liebenstein
hagfræðingur skilgreinir x-óvirkni sem þann skort á
virkni (efficiency), sem kemur fram þegar fyrirtækjum
tekst ekki að nyta sér að gagni þau tæki og mannskap,
sem þau hafa til rekstrarins. X-óvirkni gætir að
einhverju marki i flestum fyrirtækjum. Þegar
stjórnendur eru ekki nægilega virkir hefur það oftast
einnig áhrif á undirmenn þeirra. Þá gætir x-óvirkni
um allt fyrirtækið.
Enn einn þáttur, sem dregur úr afrakstri tölvu-
væðingar er léleg nyting tölvanna sjálfra. Mjög
margar einmenningstölvur standa til dæmis ónotaðar
mestan hluta vinnudagsins. Kannanir benda til að
þessi tæki séu til jafnaðar i notkun hálfan annan
14