Vísir - 03.04.1962, Blaðsíða 4

4
VISIR
Þriðjwdagitrinn - 3.
■;:V. ■

SS.SK!

..
Laust fyrir sJ. helgi átti ég
viðtal við brezkan orgelstnið
sem kom hingað til lands til
þess að skoða íslenzkar kirkjur.
Hann er sonur stofnanda
kunnrar orgelverksmiðiu í
Northampton á Englandi. Org-
elsmiður þessi er Jack Eric
Davies, fulltrúi Alfred E. Davies
and Son Ltd. í Northampton.
Hjá honum var staddur, er ég
talaði við hann Bjarni Pálm-
arsson, ísólfssonar, en þá feðga
og starf þarf vart að kynna
fyrir lesendum Vísis. Svöruðu
þeir ýmsum fyrirspurnum mín-
um Mr. Davies og Bjarni.
— Ég kom hingað til þess að
kynna mér skilyrði hér, sagði
Mr. Davies, og hefi ég skoðað
kirkjur í Keflavík, Stokkseyri,
Borgarnesi, í Saurbæ á Hval-
fjarðarströnd og Bessastöðum.
Verksmiðjan okkarhefur selt og
selur orgel til landa við hin ó-
líkustu loftslagsskilyrði og það
er mjög mikilvægt, að hafa
kynnt sér slík skilyrði áður en
orgelsmíði er hafin, hljóðburð-
arskilyrði o. s. frv. — Við höf-
LesLtm qg
lærum — rtý
Þetta er mynd af 70 radda orgeimu, smiöaö i verksmiöju Alfred JJavies and son 1020.1
Brezkur orgelsmiður skoð-i
ar íslenzkar kirkjur
um selt mikið af orgelum til
Afríkulanda, þar sem mjög heitt
er og rakasamt. Höfuðmark
okkar er að framleiða þau org-
el sem hverjum henta og við
sem sanngjörnustu verði. Orgel
verksmiðja okkar er ekki í röð
hinna stærri. Hún var stofnuð
af föður mínum 1930. Hann er
nú 76 ára en starfsfjörið óbilað.
Hann hefur ferðast með I þágu
verksmiðjunnar. Hjá okkur er
ekki fjöldaframleiðsla. Starfs-
lið okkar er um 30 manns.
— Hvernig leizt yður á ís-
lenzku kirkjurnar?
— Mér fannst til um þær,
einkum kirkjuna í Saurbæ á
Hvalfjarðarströnd, og tel hinar
ekki standast samanburð við
hana frá húsagerðarsjónarmiði,
en Bessastaðakirkja er sérstæð
í sinni röð.
— Mér skilst að smíði kirkju
orgela sé sérgrein ykkar?
— Já, það eru kirkjuorgel
sem við höfum selt svo tugum
skipti til Afríkulanda, Þýzka-
lands og svo heima á Bret-
landi. Ég minntist á mismun
andi skilyrði — en kröfur eru
vitanlega mjög mismunandi, o%
kemur þar margt til greina ann
að en loftslagsskilyrði. — Það
er til dæmis mikið bil á milli
þess sem menn gera kröfur til
eða óska eftir í þessum efnum
á Frakklandi og í Þýzkalandi,
jafnvel þótt um menn sömu
trúar sé að ræða — kröfurnar
hjá okkur Bretum og óskirnar
eru þarna einhversstaðar mitt á
milli.
Viðhald ekki sem skyldi.
Það kom fram í viðtalinu við
þá Mr. Davies 'og Bjarna hve
viðhald orgela er mikilvægt —
og'að það er ekki eins og vera
ætti í kirkjum hér. Einkun
ræddu þeir ofhitun kirkna og
mishitun, sem gæti haft háska-
legar afleiðingar.
70 radda orgel.
— Hvert er annars stærsta
orgel, sem þið hafið smíðað,
Mr. Davies?
— Það er 70 radda orgel,
sem hér er mynd af. Það er í
húsi, sem er í einstaklingseign
á Bretlandi.
Bjarni skaut því inn í, til
samanburðar, að á Akureyri
staðakirkju, Háskólakapellunni
og Eyrarbakkakirkju, sögðu
þeir mér, öll frá Walker í Lon-
dþn.
Þeir óska að leiðrétta þann
misskilning, að Mr. Davies hafi
verið boðinn að koma hingað
til viðgerðar £ nýja pípuorgel-
inu ' Akraneskirkju, sem er
þýzkt. Bjarni fór til athugunar
á orgelinu, en Davies var með
honum í þeirri ferð og skoðaði
kirkjuna í Saurbæ á Hvalfjarð-
arströnd og í Borgarnesi í ferð;
Northampton.
1 iok viðtalsins spurði ég Mr.
Pálmarssyni ánægjulega sam-
verustund.
A. Th.
O b i'S rs j
Hjá forlagi Ríkisútgáfu _ náms-
bóka er nýkomin út kennsíub'ók í
lestri, sem nefnd er Lesum og.Jær-
um. Höfundar eru þeir Ásgeir’Guð-
mundsson yfirkennari og Páll
Guðmundsson skólastjóri. Bók
þessi er ætluð 7 og 8 ára börnum.
Lesum og lærum er prýdd fjölda
mynda, sem næstum allar eru lit-
prentaðar en teikningar gerðar af
Halldóri Péturssyni listmálara.
Samtímis lestrarbókinni kemut
út vinnubók. Hefur ekki áður ver-
£ ið gefin út slík vinnubók með les-
bókum útgáfunnar. í formáisorð-
um bókarinnar segja höfundar m.
a. um þessa vinnubók:
\
„Sú nýbreytni hefur verið tekin
upp að gefa út vinnubók samhliða
lestrarbókinni. Tilgangur er m.a.
að fá börnin til að vinna úr lestrar
verkefninu og auðvelda kennaran-
um að fylgjast með þvi, hvort börn
in hafa skilið það. Einnig fá börnin
mikla æfingu í skrift og meðferð
lita, enda er ætlazt til ,að þau liti
allar myndir bókarinnar.“
Lestrarbókin ásamt vinnubók er
96 bls. að stærð með 60 litmyndum
auk fjölda annarra mynda.
Setningu bókanna annaðist A1J
þýðuprentsmiðjan h.f. en prentun
Offsetprentsmiðjan Litbrá h.f.
væri stærsta orgel landsins, 45
radda.
Stærsta orgel heims.
Ég skaut þá að þeim spurn-
ingu um hvert væri stærsta
orgel heims, og fékk þau svör
að það væri í Atlantic City —
en í því eru 33.700 pípur, 7
nótnaborð og fótspil, og er
þetta 520 radda orgel með 1500
registertökkum.
Ensk orgel í ísl. kirkjum.
Ensk orgel eru hér í Bessa-
Davies nokkurra spurninga um
heimabæ hans.
— Það er ekki svo mikið að
segja, þetta er enskur iðnaðar-
bær, aðallega smáiðnaður ým-
iskonar, og leðurvöruiðnaður
sérlega mikill. Borgin er nokkru
stærri en Reykjavík, íbúar um
100.000. — Northampton er
nokkru fyrir sunnan Coventry,
sem varð hart úti f loftárásun-
um 1 síðari heimsstyrjöld. En
Northampton slapp við þær
að mestu, sagði hann.
Ég þakka honum og Bjarna
Pípumar í orgelinu í dómkirkjunni í Lagos í Nigeriu. Á
myndinni er Davis eldri og Siduamie prins frá Nigeriu.
i