Vísir - 19.05.1962, Blaðsíða 4

4
VISIR
Laugardagur 19. maí 1962.
*
Skóla-
se/
— Ég hygg að ég sé í hópi
þeirra íslendinga sem hvað
lengst hafa fengizt við bama-
kennslu í landinu Ég hef kennt
óslitið um hálfan fimmta tug
ára, og þar af var ég nær 40 ár
skólastjóri við barnaskólann á
Blönduósi.
Frá þessu skýrði Steingrím-
ur Davíðsson, fyrrv. skólastjóri
á Blönduósi, er Vísir átti nýlega
tal við hann, þar sem fræðslu-
mál bar fyrst og fremst á góma.
— Ég hef alltaf haft ánægju
af því að kenna, bætti Stein-
grímur við, og samkomulag mitt
við nemendurna hefur frá önd-
verðu verið hið ánægjulegasta.
Það bendir nokkuð til þess að
þeim líki ekki mjög illa við mig.
— Þú hefur byrjað snemma
að kenna?
— Ekki þætti það nú á dög-
um. Ég var búinn uð ná fullum
þroska og kominn yfir tvitugt
þegar ég fór í Kennaraskólann.
Ég lauk prófi 1915, en einum
vetri sleppti ég úr til þess að
vinna mér inn pening til að
greiða með námsskuldir. Það
var veturinn 1913 —14 og þá
kenndi ég norður í Vindhælis-
hreppi.
— Byrjaðirðu að kenna strax
að námi loknu?
— Já, fyrstu tvo veturna
norður í Skagafirði, en frá 1917
til 1920 norður í Vindhælis-
hreppi. Það ár tók ég við skóla
stjórn á Blönduósi og gegndi
þvl í 39 ár.
— Hvað geturðu ímyndað
þér að þú hafir kennt mörgum
krökkum samtals um ævina?
— Það hef ég aldrei talið
saman. Hitt man ég að fyrsta
veturinn sem ég kenndi þar
voru nemendurnir 24. Var þá
einn um kennsluna í nokkra vet
ur, síðan bættist við aðstoðar-
kennari og nú eru þeir orðnir
fjórir ,en nemendafjöldinn síð-
asta veturinn, sem ég var á
Blönduósi var samtals 112. Til
gamans skal ég líka geta þess
að af þeim 540 íbúum sem voru
á Blönduósi vorið sem ég flutt-
ist þaðan höfðu 240 þeirra geng
ið í skóla til mln.
— Voru það eingöngu börn
frá Blönduósi, sem gengu til
þín í skóla?
— Nei, líka af næstu bæjum
beggja megin árinnar, aðallega
krakkar, sem áttu stutt að fara
og höfðu tök á að fara heim til
sín á kvöldin.
— Var það ekki hættulegt í
vondum veðrum?
— Það kom aldrei að sök,
enda fóru krakkarnir ekki heim
anað frá sér í vondum veðrum,
og ef veðurútlitið var ískyggi-
legt or8ið um það bil sem
kennslu var hætt, þá voru þau
kyrrsett og látin gista á Blöndu-
ósi.
Eftir að unglingaskóli var
stofnaður í framhaldi af barna-
skólanáminu varð sú breyting á
að í þeirri deild voru nemend-
urnir jafnmargir eða jafnvel
fleiri úr sveitunum, víðsvegar
að úr sýslunni .heldur en frá
Blönduósi, og að sjálfsögðu
urðu flestir þeirra að búa á
Blönduósi um skólatímann.
— En svo við vikjum að
starfinu sjálfu, var ekki mikill
munur á allri kennslutilhögun
þá og nú?
— Það verður ekki annað
sagt. Skilyrði til kennslu hafa
stórlega batnað, bæði hvað húsa
kynni og skólaáhöld snertir. Á
Blönduósi urðum við að búa
við mjög lélegt húsnæði til árs-
ins 1945 að þar var byggt á-
gætis skólahús. Áður höfðum
við aðeins tvær illa útbúnar
stofur í gömlu húsræksni, sem
naumast varð hitað upp ef kalt
var í veðri og hvasst. Það kom
ekki ósjaldan fyrir að við urð-
um að fella niður kennslu af
þessum sökum og bíða unz dró
úr frosti og veður batnaði. Á-
höld öll voru að sama skapi _fá-
breytileg og ófullkomin, þ.á.m.
gömu’ og úrelt skólaborð og
bekkir. Ég fékk því þó til veg-
ar komið að ný borð og stólar
var keypt til skólans nokkrum
árum áður en nýja skólahúsið
var byggt.
— Finnst þér að unnt sé að
bæta kennslufyrirkomulagið á
einn eða annan hátt frá þvf sem
það er nú?
— Það var nú þannig, eins
og líklega er algengt um unga
menn sem leggja út á lífsbraut-
ina, að ég hafði ýmiskonar ráða
gerðir og fyrirætlanir á prjón-
unum, sem ég hugði að myndu
verða til gagns.
— Runnu þær fyrirætlanir
þínar út f sandinn ,eða hafa þær
orðið að veruleika.
— Eitthvað af þeim hef ég
reynt að hrinda í framkvæmd
og þá nýjung tel ég hvað merk-
asta þegar 0 hóf vinnubóka-
starfsemi í skólanum. Ég held
að við Aðalsteinn Sigmunds-
son höfum verið brautryðjend-
ur á því sviði, en hann byrjaði
með vinnubækur í skóla sínum
hér syðra um svipað leyti og
ég fyrir norðan. Sú nýlunda
vakti yfirleitt fögnuð meðal
barnanna, og ég held að hún
hafi orðið að meira liði í sam-
bandi við nám og sálarþroska
barnanna heldur en flestir hafa
rennt grun í.
— Nokkrar fleiri breytingar
sem þú hefur hrint í fram-
kvæmd eða vilt gera í barna-
fræðslunni?
— Við kennarar erum eigin-
lega bundnir í báða skó, fjötrað-
ir við það fyrirbæri sem nefn-
ist námsskrá. Við megum ekki
kvika frá henni nema að mjög
takmörkuðu leyti. En ég fyrir
mitt leyti hef alveg sérstæða
skoðun á barnafræðslunni í dag
og sú skoðun er talsvert önnur
heldur en sú sem almennt ríkir
f skólamálunum. Því er nú einu
sinni þannig háttað að lífið hef
ur breytzt, við horfum öðrum
augum á það í dag, en við gerð-
um í mínu ungdæmi. Það má
segja að þar sé um stökkbreyt-
ingu að ræða — svo ör er hún.
Kennslufyrirkomulagið í land-
inu hefur ekki fylgt eftir. Það
hefur úrelzt og er að staðna í
alltof ákveðnu og föstu formi.
Við eigum að hætta við lexíu-
og spurningaformið, það er
löngu úrelt, og taka upp líf-
rænna kennslufyrirkomulag,
form sem svarar til lífsviðhorfs
okkar eins og það er á hverjum
tíma.
Eg man það, að þegar ég
byrjaði að kenna sveigdu börnin
í sig þann fróðleik sem kenn-
arinn veitti þeim. Þetta var of-
ur eðlilegt í þeirri fábreytni sem
sveitakrakkar lifðu í á þeim
dögum. Þessi fræðsla var þeim
nýlunda — nýr heimur sem þau
voru að byrja að kynnast. Nú er
þetta gerbreytt orðið. Samtíma-
æskan veit orðið svo mikið af
því sem krökkum var áður lok-
uð bók, og í dag hafa þau engan
áhuga lengur á því sem þau
drukku í sig af óseðjandi áhuga
fyrir 30 — 40 árum. Nei, hér
verður breyting að ske og miklu
meiri áherzlu þarf að leggja á
uppeldisstarfsemi skólanna en
gert hefur verið til þessa. Eink-
um í kaupstöðum þarf skóla-
starfsemin að færast æ meir í
það horf að verða uppalandi,
eliki síður en fræðandi. Foreldr-
ar missa æ meir tökin á börnum
sínum í hringiðu' borgarlífsins,
og hvað er þá eðlilegra en að
skólarnir taki við. Mér finnst
það skylda þeirra. Það er sál-
arþroski barnsins sem skiptir
mestu máli, miklu meir en
nokkur fræðsla eða fróðleikur,
og þess vegna ber brýna nauð-
syn til að skólarnir hafi í vax-
andi mæli áhrif á upeldi æsk-
unnar og leyti í því efni sam-
starfs við heimilin.
Við heyrum oft og iðulega
talað um rótleysi æskunnar f
dag. Ég held að afskiptaleysi
og sinnuleysi skólanna eigi hér
verulega sök að máli, og þá
um leið að þeir leita ekki sam-
starfs við foreldra barnanna
sem skyldi.
— Hefurðu fleiri áhugamál á
döfinni í sambandi við fræðslu
og uppeldi æskunnar í landinu?
— Ekki get ég neitað því.
Eitt af áhugamálum mínum í
því efni, og ég hef áður borið
fram er stofnun skólaselja og
sumarbúða fyrir skólaæskuna í
landinu, þ. e. fyrir börn á barna-
skólaaldri.
— Hver er meining þín með
því?
— Ég hef fyrir löngu séð
fram á það og bent á það að
kaupstaðabörn þurfa að kynn-
ast sveitunum, sveitalífi og nátt
Framh. á bls. 13
Steingrímur Davíðsson