Vísir - 04.06.1962, Blaðsíða 9

Mánudagur 4. júní 1962.
VISIR
yVAAAAAAA/VWVNAAAAAAAA/WVVWVV^ NAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAO
Macmillan og Ðe
Gaulle skoða spilin
í þessari grein ræðir S. E. Mangeot, frétta-
ritari Vísis í London, um De Gaulle og stefnu
hans í Evrópumálum, Frakkland sem kjarn-
orkuveldi — og afstöðu hans til Bandaríkj-
anna — og að þeir De Gaulle og Macmillan
muni athuga gaumgæfilega þau spil, sem þeir
hafa á hendi, en einmitt nú stendur fyrir
dyrum Parísarfundur þeirra.
Bretum hefur ávallt veitzt
erfitt að skilja De Gaulle
Frakklandsforseta. Þetta stafar
að nokkru leyti af persónulegri
framkomu hans og að nokkru
leyti af því, að það hefur kom-
izt hefð á það í brezkum blöð-
um, að lýsa honum sem manni
gagnteknum af eigin mikilleik
og virðingu sem leiðtoga, ekki
aðeins sjálfkjömum leiðtoga
frönsku þjóðarinnar, heldur og
stjómmálaleiðtoga á heims-
mæiikvarða. Og eitt hans höf-
uðmark sé að vera viðurkennd-
ur sem slíkur leiðtogi og stjóm-
málamaður. Og þetta hefur ver-
ið endurtekið svo oft í brezk-
um blöðum, að menn em búnir
að bíta sig í, að þetta sé sú
eina rétta Iýsing á De Gaulle
forseta.
Og ofan á þetta allt er hon-
um lýst sem þráum manni og
stirðum, og komi þrákelkni
hans ekki sízt fram f því, að
setja sig upp á móti þeim skoð-
unum, sem meiri hluti þjóðanna
í Norður-Atlantshafsbandalag-
inu aðhyllast — einkanlega ef
um er að ræða skoðanir, sem
Bandaríkjamenn eða Bretar
hafa borið fram.
Það er því engin furða, þegar
hugleiddar eru slíkar lýsingar
á forsetanum, ávallt fram born-
um £ „hefðbundnum stíl“, ef
svo mætti segja, að mönnum
veitist stundum dálítið erfitt að
átta sig á stefnu hans. Og þetta
hefur ekki sízt komið fram, er
hann nýverið ræddi heimsmálin
á fjölmennum fundi með frétta-
mönnum í París.
í inngangsræðu, sem De
Gaulle flutti um stefnu frönsku
stjórnarinnar nú, þ.e. að Frakk-
land verði kjarnorkuveldi, í
beinni andstöðu við stefnu
kjarnorkuveldanna miklu, sem
eru andvíg því, að fleiri þjóðir
fái kjarnorkuvopri en nú ráða
yfir þeim ,lýsti hann yfir þvl,
að stefna Frakklands byggðist
á „hógværð og hagkvæmni", en
brezkir blaðalesendur hafa orð-
ið fyrir öðrum áhrifum en þeim
af skrifum um De Gaulley að
hógværð og hagkvæmni teljist
til hans höfuðkosta.
Nú mun það sannast sagna,
að sá hópur blaðalesenda á
Bretlandi, sem lesið hefur heild-
arfrásögn um fundinn, sé næsta
lítill, en þeir, sem það gerðu,
munu hafa veitt því athygli, að
hjá De Gaulle kom margt fram
sem er í samræmi við afstöðu
brezks almennings til köldu
styrjaldarinnar. Til dæmis það,
sem ósjálfrátt gætir hjá flest-
um, að forðast sem mest að
gera sig háðan stefnu, sem fyr-
irskipuð er af Bandaríkjamönn-
um eða Rússum. Menn vilja
með öðrum orðum, að Vestur-
Evrópa marki sjálfstætt og á
eigin spýtur afstöðu sína og
stefnu. Og það má benda á, að
þjóðirnar í Vestur-Evrópu
kunni að vera öllu hugmynda-
ríkari og líklegri til réttrar upp-
byggingar I viðhorfi sínu til
hinnar vanþróuðu landa en fyrr
nefndar stórþjóðir.
En I fyrirsögnum blaðanna
var aðeins lögð áherzla á það,
að De Gaulle hefði ekkert sagt
til hvatningar í þá átt, að fagna
brezku þjóðinni sem félaga til
þess að vinna að þessum hug-
sjónum og umbótamálum.
Hið eina, sem hann sagði
varðandi aðild Bretlands að
Efnahagsbandalagi Evrópu bar
vitni neikvæðum hugleiðingum,
að ef til aðildar þeirra kæmi,
myndi hann vissulega neita að
fallast á þær pólitísku stofnan-
ir, sem frumkvöðlar sambands-
ríkis fyrirkomulags vilja koma
á, eða æðri stofnunum ein-
stakra ríkja, og vilja gjarnan
fá De Gaulle til að fallast á.
Kennedy forseti virðist telja
það mikilvægast, að því er
heimsmálin varðar, að ná sam-
komulagi við ráðstjórnina um
Berlín og jafnvel afvopnunar-
málin. De Gaulle telur þetta
ekki vera bráða nauðsyn, held-
ur að sameina Vestur-Evrópu,
þar til hún er nægilega sterk,
efnahagslega, stjórnmálalega.
og að því er tekur til landvarna
Hann hugsar sér sameinaða
Vestur-Evrópu nægilega sterka
til áhrifamikils jafnvægis milli
risa-stórveldanna tveggja —
Bandaríkjanna og Sovétríkj-
anna.
Hann viðurkennir ,að tilraun-
ir Kennedys til þess að beita
öllum sínum stjórnmálalegu
áhrifum til þess að ná viðun-
andi samkomul. við sovétstjórn
ina séu fyllilega lögmætar,
Macmillan
enda þótt hann sé ekki þeirrar
skoðunar persónulega, að nokk
ur breyting varðandi Þýzka-
landsmálin mundi verða til þess
að bæta ástandið frá því sem
það er nú.
En það, sem hann ekki vill
viðurkenna er, að Bandarikin
hafi nokkurn rétt til þess að
beita neitunarvaldi gegn þeirri
stefnu, að Frakkar afli sér
kjarnorkuvopna á eigin spýtur
og fylgi þeirri stefnu i þeim
málurii, sem hann hefur mark-
að, nema því aðeins að öli
kjarnorkuveldin séu reiðubúin
til þess að hætta kjarnorku-
vígbúnaði — og verði eftirlit
með þeirri afvopnun.
Virðist hann ala grunsemdir
um, að Bandaríkjastjórn muni
ætla sér að nota aðild Breta
að Efnahagsbandalagi Evrópu,
án þess þó að láta það uppi,
til þess að tefja eða draga úr
þeirri þróun, að Vestur-Evrópa
marki sína eigin stefnu og fylgi
henni.
Brezku blöðin virðast þeirrar
skoðunar, með fáum undantekn
ingum, að De Gaulle hafi tekið
þá ákvörðun að taka ekki í
mál, að Bretar fái fulla aðild
að Efnahagsbandalaginu. Ég
held þó, að það sé miklu lík-
legra, að hann biði átekta, unz
hann sér hver verður niður-
staðan af fundum hans og Mac-
millans nú í byrjun þessa mán-
aðar.
Hann mun vissulega reyna að
fá því framgengt, að Bretland
lofi því að veikja ekki eða reyni
að draga úr þeirri þróun sem
miðar að sameinaðri sterkri
Vestur-Evrópu, eða reyni að
breyta þeirri þróun í einhverja
dásemdar viðbótar-útgáfu eða
framlengingu Norður-Atlants-
hafsbandalagsins.
De Gaulle hefur ávallt litið
augum liins hyggna stjórnmála-
manns á raunverulegt vald. En
það hefur Macmillan líka gert
Og hershöfðinginn veit vel, að
mjög er lagt að forsætisráð-
herranum í hans eigin flokki
íhaldsfiokknum, að gera aðild
Bretlands að Efnaþagsbanda
laginu að hinu eina augljósa
trompspili í kosningum, sem
eitt geti hindrað, að hylli flokks
ins héldi áfram að minnka —
og aflað honum vinsælda á ný
En Macmillan veit líka, að hers-
höfðinginn, þótt hann eigi ekki
við kosningavandamál að stríða

Jacqueline du Pré á heima á efstu hæð í stóru húsi rétt hjá
Regent Park í London, og þessi mynd er tekin þar, þegar
Jacqueline var að æfa sig á Stradivarius-sellóið frá 1672,
sem nokkrir aðdáendur gáfu henni — en þeir vildu ekki
láta nafns síns getið.
16 ára selló-
snillingur
Því verður ekki á móti mælt,
að Englendingar gera margt frá
bærilega vel og ber þá máske
fyrst að nefna krikket á gras-
flötunum og nautasteikina
þeirra. Meira að segja hafa þeir
öðru hverju framleitt ýmislegt
músikkyns sem skarar fram úr,
ekki aðeins á enskan, heldur og
heimsmælikvarða. Tökum t.d.
lútusöngvana eftir John Dow-
land, ástasöngvana (madrigals)
frá 16. öld, Henry Purcell,
Glyndebourne óperan. En jafn-
vel ensksinnaðir menn geta
ekki haldið því fram, að Bretar
hafi framleitt marga góða selló-
leikara. En loks nú bendir allt
til þess, að þeir hafi eignazt
fágætan snilling á þessu sviði.
Og þessi sellósnillingur er
stúlka, Jacueline Du Pré að
WVWWWWWVWWW'
verður að horfast í augu við
vaxandi andspyrnu og fjand-
skap á þingi, og að stefna hans
um framtíð Vestur-Evrópu hef-
ur að verulegu leyti magnað
þann fjandskap.
Spurningin er, hvort Mac-
millan er svo mjög bundinn
stefnu Kennedys að leita sam-
komuiags við Moskvu um Ber-
lín eins fljótt og auðið er, að
allt samkomulag sé útilokað,
sem mundi létta af þeim báðum
(De Gaulle og Macmilian)
áhyggjum og erfiðieikum heima
fyrir.
Allir, sem lesið hafa endur-
minningar De Gaulle og muna
lýsingar hans á því hvernig
honum tókst að kreista fransk-
sovézkan sáttmála úr hnefa
Stalins, með því að hóta að
slíta samkomulagsumleitunum
heldur en að viðurkenna vísi
til kommúnistastjórnar í Pól-
landi, munu spyrja sjálfa sig
hvort hershöfðinginn muni ekki
blátt áfram neita að sýna hvaða
spil hann hefur á hendi varð-
andi aðild Breta að Efnahags-
bandalaginu, þar ti! honum er
ljósara hvaða spil Macmillan
hefur á hendi.
nafni, 16 ára gömul. Hún vakti
stórkostlega hrifningu á tón-
leikum fyrir troðfullu húsi i
Wigmore Hall í London í fyrra-
vor. Og það sem meira var —
meðal áheyrendanna voru marg
ir sellóleikarar. En það þykir
hafa sannazt, að sellóleikarar
fara ógjarna að hlusta á kollega
sinn, nema hann eigi það fylli-
lega skilið. Þeir fóru að hlusta
á Starker og Rostropovich, og
þeir ferðast hnöttinn í kring til
að hlýða á Casals. Hún þykir
hafa undravert vald á hljóðfær-
inu og margir trúa vart eigin
eyrum, að stúlka á skólaaldri
skuli geta framkallað slíka
músik, hún er vægast sagt
undrabarn.
Hún fór fyrst að leika á selló-
ið fimm ára gömul, og er út af
fyrir sig furðuefni, hvers vegna
hún fór fimm ára gömul að
velja sér selló til að leika á.
Manni detta flest önnur hljóð-
færi fremur í hug að barn kjósi
sér. En ástæðan fyrir þessu er
sú, að fyrir 11 árum heyrði
Jaqueline litla ungan sellóleik-
ara leika á hljóðfæri sitt í
barnatima brezka útvarpsins.
Hún varð svo snortin af leik
unga mannsins, að hún bað um
að mega læra á selló. Þetta var
látið eftir henni. Hæfileikar
hennar komu fljótt 1 ljós. Og
áður en Ieið á löngu, fékk hún
meira að segja hin elztu og
vönduðustu selló til að leika á,
þar á meðal Tachler-selló frá
1696, smiðað árið eftir að Hen-
ry Purcell lézt. Tiu ára gömul
varð hún nemandi hjá William
Pleeth ,en nú, sex árum síðar,
er hún farin að kenna syni
hans!
Fyrir tveim árum sótti hún
um inngöngu í „meistara“-bekk
Casals í Zermatt, hélt til Sviss
til að ganga undir inntökupróf
— og stóðst það með prýði.
Hún varð ein hinna fáu út-
völdu, sem fengu að njóta nokk
urra kennslustunda hjá sjálfum
Pablo Casals. Þetta var fyrsta
utanlandsferð litlu stúlkunnar
og nú gafst henni tækifæri til
að víkka sjónhring sinn I list-
Framh, á bis. 5