Vísir - 30.06.1962, Blaðsíða 10

10
VISIR
Laugardagur 30. júní 1962
Narssarssuak nefnist nes í
Eiríksfirði á Grænlandi. Áður
fyrr nefndist nes þetta Stokka-
nes og er um marga hluti sér-
stæður staður. Ekki er vitað til
að þarna hafi verið byggð uin
margar aldir, síðan niður féll
byggð íslendinga, en Lars
Motzfeldt djákni í Brattahlíð,
segir að einar húsarústir hafi
lent undir flugvellinum þar.
1941 fóru svo Bandaríkja-
menn í stríðið. Gerðu þeir þá
flugvelli víða um heim og var
þetta einn sá fyrsti þeirra.
Nefndu þeir hann Blue West I.
Risu þarna á stuttum tíma mik-
il mannvirki og fullkominn
flugvöllur. Nú hafa Bandaríkin
yfirgefið staðinn og stóð hann
um árabil mannlaus.

:ÍiÍÍÍUH«iÍi.i

jíiiiiiniiki.iiimijj

fsleitin.
Svo var það að Grænlands-
farið Hans Hedtoft fórst sunn-
an við Grænland. Urðu þá uppi
mjög háværar raddir um að
koma þyrfti upp ísleit við Græn
land og var henni valinn staður
í Narssprssuak. Upphaflega var
gert ráð fyrir að þar störfuðu
alls sextíu manns. Eins og oft
vill fara með ríkisfyrirtæki er
Parkinsonslögmálið að verki og
nú munu starfa þar nær tvö
hundruð mann-s.
Nú er að staðaldri stundað ís-
könnunarflug frá vellinum og
annast það þrjár flugvélar. Ein

Mynd þessi er tekin til norðurs úr hlíðinni fyrir ofan Narssarssuak. Efst til hægri sést jökullinn, fyrir neðan hann spítal-
inn,! neðar á myndinni sést hluti af húsunum og eru fæst þeirra í notkun. Yzt til vinstri sést í hótelið.
í 5000 manna bæ
þeirra er íslenzk, Sólfaxi Flug-
félags íslands, en hinar tvær
eru Catalínaflugbátar frá
danska flughernum. Heldur
þykir flugmönnum einmanalegt
að vinna þarna, en eins og einn
danski flugmaðurinn komst að
orði: „Blessuð þokan sér fyrir
því að við gerum ekki út af við
okkur á erfiði.“
Flugvöllurinn sjálfur stendur
á nesi sem gengur út í fjörðinn
og er talsverður hialli á honum
í áttina að sjónum. Fyrir ofan
hann er nokkurt Iáglendi, sem
má heita alþakið byggingum.
Fyrir ofan koma svo brattar
hlíðar vaxnar kjarri, sem liggja
upp að jöklinum. Fjörðurinn er
þarna þröngur, og er fjallasýnin
mjög tignarleg.
reisti herinn mikinn spítala^
Hann er byggður úr tré og er
samansafn af smáhýsum, sem
tengd eru saman með göngum.
Eru þarna hinir mestu ranghal-
ar. í spítala þessum eru um
4000 rúm, fyrir sjúklinga og
starfsfólk, þannig að hægt er
að ímynda sér fyrirferðina.
Það er heldur ömurlegt að
litast um á spítalanum. Hlerar
eru fyrir flestum hurðum og
gluggum, en þar sem svo er
ekki hafa rúður yfirleitt verið
brotnar. Stór og mikil geðveiki-
deild er þarna með grindum fyr-
ir gluggum og hurðum. Þarna
er tæki sem fáir hafa séð og
ekki getur talizt sérlega
skemmtilegt, sem er líkbrennslu
ofn. Virðist vera hægt að
brenna í honum fjögur til sex
lík í einu.
Spítali þessi var síðast notað-
ur í Kóreustríðinu.. Voru þá
fluttir þangað mjög særðir
menn og illa farnir, ýmist til að
deyja, eða til að hressa þá við
áður en þeir fóru heim.
200 manns í
5000 manna bæ.
Alls voru á vellinum 471
bygging, þegar Bandaríkjamenn
yfirgáfu staðinn. Höfðu þær alls
rúm fyrir um 10.000 manns.
Hafa nú verið rifnar um 350, en
þrátt fyrir það mun helmingur
húsrýmisins vera eftir, þar
sem minnstu húsin hafa: verið
rifin fyrst. Núna búa þarna 200
manns í húsnæði fyrir 5000
manns
Stór spítali.
Skammt fyrir ofan aðal-
byggðina er lítið og fallegt
dalverpi með vatni í miðju. Þar
mun hvergi vera
rýmra um fólk en þarna, þar
sem húsrými er fyrir 25 sinn-
um fleira fólk, auk þess sem
þarna eru geysistórar vöru-
skemmur og flugskýli.
í Narssarssuak eru engir
Grænlendingar búsettir að stað-
aldri. Um 30 eru þar í vinnu,
þar af 25 stúlkur. Allir þeir
sem þarna eru, bæði Grænlend-
ingar og aðrir, borða í sameig-
inlegu mötuneyti. Jafnvel fjöl-
skyldur sem þar búa elda ekki
mat sinn sjálfar.
Smiður sem
reisir ekki hús.
Við hittum þarna smið frá
Julianehaab, sem er danskur að
ætt. Hann hefur þá atvinnu að
rífa niður hús og gerir ekkert
annað. Úr húsunum fæst mikið
timbur, sem selt er Eskimótun-
unp. Segir smiðurinn að heita
megi að þeir fái það ókeypis.
Nota þeir við þennan í bygg-
ingar sínar, sér í lagi útihús.
Við spurðum hann hvaða laun
væru greidd á Grænlandi. Sagði
hann að þau færu eftir svoköll-
uðum Grænlands-tariff, sem er
launaflokkun, ákveðin af Græn-
landsstjórn. Hefur hann tæpar
fjórar danskar krónur í laun
á klukkustund og taldi alls
ekki nóg. Laun eru þau sömu,
Framh. á bls. 6.
Þessi mynd er tekin á sama stað í hlíðinni, til suð-vesturs. Sést á enda flugvallarins til hægri, út með hlíðinni til vinstri er
höfnin, á miðri myndinni eru hús sem ísleitarmennirnir búa í og hýsa mötuneyti staðarins. Úti á firðinum sjást ísjakar.
(Ljósm. Vísis, Mats Wibe Lund).

iliffflll:
llfíiijffi
3