Vísir - 03.08.1962, Blaðsíða 9

Föstudagur 3. ágúst 1962.
VISIR
9
stolt skip í höfn, báta í nausti,
báta liggjandi í sólbaði á sandi
hallandi vor upp að öðrum
eins og tvær ungar vinkonur.
Allt umvafið sérstökum ljóma.
Það er sérkennilegt, hve mik-
il sólarbirta ríkir í myndum
Gunniaugs, í landslagsmyndum
hans er því líkast, sem hann
hafi varla getað hugsað sér ís-
land öðru vísi en baðað í sól.
Ég spurði hann um það f við-
tali, hvort honum hefði ekki
hentað betur og hann kosið
fremur að vera búsettur í Suð-
urlöndum, þar sem sólin skini
lengur en hér, og hann svar-
aði: „Það er hvergi betri sólar-
birta en hér heima, sólskinið
raunar stundum stopult á hverj-
um einstökum stað, en samt
hægt að finna þetta einstæða
bjarta sólskin einhvers staðar
á landinu mikinn hluta ársins.
Skammdegið er stundum erfiður
tími, en sólskinið hér meiraiOg
umfram allt betra en annars
staðar, birtan fcærari, og því
hlýtur ísland að vera paradís
fyrir málara. Landið liggur í
lófa sem myndlistarinnar land.
Og þetta þurfum við að láta
umheiminn vita.“ Og verk Gunn
laugs á sýningum úti um heim
hafa einmitt sýnt fólki af mörg-
um þjóðum þetta ísland.
Gunnlaugur var alvörumaður
Reýkjavíkurhöfn og Esjan. Þetta er ein af síðustu myndum, sem Gunnlaugur Blöndal lauk við og hann gaf síðan vini sín-
um, Jóni tónskáldi Leifs).
Draumurinn. 1933 (Eigandi Hafiiði Halldórsson forstjóri).
Krogh f blöðunum. Svo kom ég
til Noregs tíu árum síðar, og þá
var orðin mikil breyting á. Þá
var búið að byggja ráðhús og
fleiri stórhýsi og listmálarar
höfðu verið kvaddir til að
skreyta byggingarnar, í göng-
um, skálum og sölum. Á þessu
sviði erum við svo mikið.á eftir,
að engu tali tekur. Og' þetta
þarf að breytast. En hitt er
skemmtileg staðreynd hér á ís-
landi, hve almenningur leggur
á sig til að prýða heimilin með
listaverkum. Fegurð landsins er
náma fyrir listamenn og fólkið
vill meta verk listamannanna
að verðleikum.“
Nú er Gunnlaugur Blöndal
horfinn af sjónarsviðinu, en
verk hans lifa og lýsa með
sínu eilífa sólskini.
ferli Gunnlaugs Blöndals
Fyrirmynd. (Eigandi Sigurður Jónsson forstjóri).
og list var honum heilagt mál.
En þegar hitt og þetta var rifj-
að upp frá yngri árum, brá
hann fyrir sig gamansemi. Hann
sagði t.d. frá því, þegar hann
kom ungur af íslandi og drap
á dyr hjá Christian Krogh í
Oslo til að leita lærdóms hjá
meistaranum. Til dyranna kom
stúlka frfð og fönguleg, en til
fara rétt eins og hún hafði fyrst
komið í heiminn. Hún var ekki
í einni einustu spjör. Þetta var
sem sagt fyrirsæta, sem meist-
arinn hafði verið að mála og
sent til dyra umsvifalaust, þeg-
ar dyrabjöilunni var hringt.
Hinum verðandi lærisveini
meistarans varð svo mikið um
þetta, að hann hefði feginn vilj-
að vera á augabragði kominn
niður úr gólfinu. Síðar átti hann
eftir að mála fegurri og fræg-
ari myndir af konum en nokkur
íslenzkur málari annar.
Þegar hann minntist námsár-
anna í Paris um miðjan þriðja
áratug aldarinnar, sagði hann
m.a.: „Modigliani hafði kvatt
lífið fyrir aldur fram. Hann og
Utrillo voru þar mest um tal-
aðir ungra málara og mestir
bóhemar. Þeir voru ekki metnir
sem skyldi fyrr en eftir dúk og
disk. Reyndar kunnu þeir ekki
með fé að fara fremur en fleiri,
lifðu- eins og fuglinn, þóttust
góðir að fá eina og eina máltíð
eða glas af víni fyrir heilt mál-
verk. Oft áttu þeir ekki striga
til að mála á. Stundum máluðu
þeir beint á veggi veitingastof-
unnar til að borga fyrir sig.
Innan fárra ára voru verk þeirra
svo eftirsótt, að hreint grát-
broslegt var að hugsa til þess.
Samkvæmt því hefðu þeir átt
að vera stórríkir menn, en iðu-
lega áttu þeir ekki málungi
matar, þegar sköpunargáfa
þeirra reis hæst. Einu sinni hélt
ég sýningu f París og þangað
kom þá sjálfur Picasso og hann
hafði gert mér boð um að hitta
sig. En þannig stóð á, að sýn-
ingarsalurinn var svo dýr, að
ég hafði ekki efni á að borga
fyrir vörzlu og varð að annast
hana sjálfur. Ég bað sendimann
að skila því, að ég gæti ekki
farið frá. En það var svo mik-
ið að gera þá stundina, að ég
áttaði mig ekki í svipinn á því,
hver sendi mér skilaboðin.
Lengi sá ég eftir því að hafa
ekki notað tækifærið að hitta
þennan fræga mann, sem ég
met einna mest byltingarmanna
íj nútfmalist. Hvað sem stefnum
hans líður, er hann óumdeilan-
legur snillingur."
Þegar ég spurði Gunnlaug um
tíma hans í Noregi, sagði hann:
„Christian Krogh var af „gamla
skólanum", sá snjalli málari,
ekki sérlega hrifinn af öllum
ismunum og nýju stefnunum í
myndlist. En þótt ég færi mín-
ar leiðir, þá tók hann ekki hart
á því, síður en svo, hann var
mér mjög vinsamlegur og skrif-
aði um sýningar mínar ótil-
kvaddur, og það var ekki lítils-
vert að fá lof hjá Christian
/