Vísir - 17.08.1962, Blaðsíða 9

Föstudagur 17. ágúst 1962.
VISIR
9
r j i • a
iveir a
lofti í einu
Geimstjörnur.
Rússar skutu tveim geim-
förum á loft um síðustu helgi
með sólarhrings millibili.
Geimferðamennirnir tveir, sem
í tækjunum sátu, flugliðsfor-
ingjarnir Andrian Nikolajev og
Pavel Popovich eru nú orðnir
svo frægir um heim allan af
för sinni, að óþarfi er að
kynna þá frekar.
Hefur feikilega mikið verið
skrifað um þessa geimferð
tvímenninganna í öll heimsins
dagblöð og myndir birtar af
þeim bæði úr einkalífi þeirra
og svo sjónvarpaðar myndir af
þeim úr sjálfum geimskipun-
um. Vita nú flestir íbúar
heims, að Nikolajev er pipar-
sveinn sem hefur lent í ástar-
sorgum, en Popovich kvæntur
og sat kona hans stöðugt við
að prjóna peysu og má mikið
vera ef hún hefur ekki lokið
við hana meðan eiginmaðurinn
þeysti á gandreið um loftið.
Það er tímanna tákn að
geimfarar £ austri og vestri
slaga upp í Hollywood-stjörnur
að skrumi og almenningsdýrk-
un.
hafa loftnet við útvarpstæki
sín hér á landi, hafa auðveld-
lega getað heyrt, hve Moskvu-
útvarpinu var mikið niðri fyr-
ir. Hefur annað efni vart lcorn-
izt að og ýmsir aðrir dag-
skrárliðir hins rússneska út-
varps til annarra landa verið
felldir niður til þess að koma
að sem ýtarlegustum upplýs-
ingum um, hvað geimfararnir
væru nú að eta, hvað hjarta-
slög þeirra og andardráttur
væru tíðir og síðan fylgdu á
eftir umsagnir með há-
stemmdum lýsingum á stór-
kostleika og fullkomnun hins
kommúníska þjóðfélags, sem
alltaf hafði forustuna.
Fjörkippur rússneskra
blaða.
Rússnesku blöðin höfðu
undangengnar vikur verið held-
ur dauf í dálkinn og lítið að
gerast austantjalds að undan-
förnu. Það voru helzt fréttir
af því, að nokkrir tugir hátt-
settra embættismanna I Sovét-
ríkjunum og nokkrir Gyðingar
hefðu verið teknir af lífi fyrir
Eins og geta mátti nærri
hefur geimferða þessara verið
rækilega getið £ rússneskum
útvarpsstöðvum. Þeir sem
svartamarkaðsbrask og þjófn-
að frá rfkisfyrirtækjum á vör-
um sem skortur er á, fréttir um
erfiðleika £ landbúnaði Sovét-
Fagnaðarlætin voru geysimikil í Moskvu þegar fréttist um nýjustu geimskipin. Múgur manns
þyrptist út á götur og torg og bar stórar myndir af geimköppunum.
rfkjanna og matvælaskortinn £
Kfna og leppríkjunum. Einmitt
dagitin áður en fyrra geimfar-
inu var skotið á loft, birti
stjórnin í Rúmenfu, gömlu og
frjósömu landbúnaðarríki, út
tilkynningu um að hert yrði
mjög á matvælaskömmtun f
landinu. *
Það kom því heldur en ekki
fjörkippur f rússnesk blöð og
fréttaþjónustu, þegar þessir at-
burðir gerðust. Það var engu
Bandarískir vísindamenn undirbúa áætlun Apollo. Þessi teikning fylgir á^tiurinni o'g sýnir
menn á tunglinu. Vegna minna aðdráttarafls verða skref mannsins IA -n-t-nr á tunglinn og
lyftast þeir upp í hverju skrefi eins og myndin sýnir. Bandarikjamann áætla að vcrCa komnir
til tunglsins 1967.
líkara en að gríðarmikil vél
færi af stað með skarlci og lát-
um. Á fáeinum dögum sendi
Tass-fréttastofan út fréttir og
greinar sem gætu fyllt margar
þykkar biblíur. Hrifningin var
óendanlega mikil og sjónvarps-
útsendingarnar héldu fólki eins
og stirðnuðu við tækin. Þessu
efni var líka dreift til Vestur-
landa í stórum stíl. Rússnesk-
ar sjónvarpsmyndir í sambandi
við geimferðirnar, voru sendar
beint inn f sjónvarpskerfi
Vestur-Evrópu og sem limur
til sýningar í öllum sjónvarps-
kerfum Bandaríkjanna.
Afrekin miklu.
Hrifningin og afbrýðissemin
greip um.sig í vestrænum lönd-
um og margir vestrænir forustu
menn og tæknifræðingar létu
hafa eftir sér ummæli um að
afrek Rússa væru frábær og
sýndu að þeir væru langt á
undan Bandaríkjunum í geim-
kapphlaupinu. Menn á Vestur-
löndum mikluðu afrek Rússa
jafnvel fyrir sér og báru fram
tilgátur um að þeir ætluðu að
skjóta fimm geimskipum á
loft samtímis, eða að þeir
myndu tengja geimskipin tvö
saman og setja á stofn geim-
stöð úti í rúminu. Byggðist
fyrr en tæpum, — og í seinna
tilfellinum rúmum klukkutíma
frá því að hleypt var af. Engar
myndir né skýringar hafa held-
ur fengizt af því hvernig hylk-
in lentu.
Álíka stór og fyrri
geimskip.
Það er þvf ekki svo auðvelt
að gera sér grein fyrir í hverju
hin miklu afrek eru fólgin, þar
sem engar opinberar upplýs-
ingar er að fá um aðalatriði
málsins, hina tæknilegu hlið
eldflauga og geimskipa.
Hægt er þó að gera sér grein
fyrir því að geimskipin tvö eru
stærri en geimskip þau sem
Bandaríkjamenn hafa sent á
loft. Þó að geimfarinn sjálfur
virðist hafa lítið meira rúm en
í bandarísku geimskipunum,
má ætla að þessi rússnesku
geimskip séu álíka stór og
fyrri geimskip þeirra Gagarins
og Titovs og sennilega af mjög
líkri gerð. Hallast flestir kunn-
áttumenn að því, að þar sé um
engar mikilháttar breytingar
eða framfarir áð ræða.
Stærð geimfarsins ér auðvit-
að mikið undir stærð eldflaug-
arinnar komið og það hefur
ekki verið neitt launungarmál
Eftir Þorstein Thorarensen
hrifning vestrænna manna m.
a. mjög á þessum tilgátum, sem
svo rættust ekki. Rússnesku
geimförin lentu aðeins hvort í
sínu lagi eins og fimm geim-
skip hafa gert á undan þeim.
Og eftir á, þegar á allt er lit-
ið, virðist mér að nokkuð
mætti draga úr hinum stóru
hrifningarorðum.
Það er athyglisvert, að í öllu
hinu mikla steypiflóði rúss-
neskra frétta og mynda um
þessa atburði er hvergi að
finna neinar upplýsingar um
eldflaugarnar sem notaðar voru
til að skjóta geimskipunum á
loft og sáralitlar upplýsingar
um sjálf geimskipin. Rússar
stóðust ekki sama prófið og
þeir á Canaveral-höfða, að
sjónvarpa þeirri úrslitastund,
þegar eldflaugin hóf sig á loft.
Þeir gáfu meira að segja ekki
út tilkynningu um atburðinn
síðustu tvö árin, að rússnesku
eldflaugarnar eru miklu stærri
og sterkari en þær bandarísku.
Þær rússnesku, sem borið hafa
fjögur geimskip á loft eru
taldar hafa 600 tonna þrýsti-
kraft, meðan eldflaug Glenns
hafði aðeins um 160 tonna
þrýstikraft. Á þessum mun og
engu öðru byggjast yfirburðir
Rússa yfir Bandarfkjamönnum
í geimferðum.
Lengra úthald.
Það sem gaf geimferð Rússa
að þessu sinni mestan ljóma
var að tvö geimskip þéirra
voru á lofti samtfmis og úi-
haldstími þeirra lengri en áður.
Hvorugt þessara atriða er neitt
sérstakt tæknilegt afrek, fram
yfir það sem Rússar höfðu þeg-
ar áður unnið og úthaldið er
Framhald á bls. 13.