Tölvumál - 01.04.1997, Síða 28

TÖLVUMÁL
skipanir á sekúndu. Þessi mótöld
kosta út úr búð í Bandaríkjunum
minna en $100. Það gefur auga
leið að slfkt reikniafl á þessu verði
hefur ekki verið í boði fyrr en á
allra síðustu árum.
Símkerfið
Þó að talsímarásinn sem hinn
almenni notandi sér í dag sé ekki
svo ósvipuð því sem hún var fyrir
50 árum hefur orðið gjörbylting á
því hvernig símafélögin flytja
merkið innan símkerfisins. Fyrr á
árum var merkið flutt hliðrænt
(,,analog“) alla leið milli notenda
en nú er merkið flutt stafrænt
(,,digital“). Það er því bara á milli
notanda og símstöðvar sem merkið
er flutt hliðrænt. Mynd 1. sýnir
uppbyggingu stafræns símkerfis
líkt og við höfum í dag.
Ef um venjulegt símtal er að
ræða þá er talmerkið sent hliðrænt
frá símtæki yfir 2-víra línu upp í
símstöð. I símstöðinni er merkið
síað, því breytt yfir á stafrænt form
og það sent á stafrænu formi innan
símkerfisins. A mynd 2 er blokk-
mynd af því sem fer fram í sím-
stöðinni.
Breytingin frá hliðrænu formi
yfir á stafrænt felst í að taka 8000
sýni á sekúndu úr hliðræna merk-
inu. Inngangssviðinu er skipt upp
í 256 stakræn útslög og inngangs-
merkið er skammtað niður á þessi
útslög. Til hvers skömmtunargildis
svarar eitt 8-bita kóðaorð. Innan
símkerfisins er talið síðan sent sem
runa af 8-bita kóðaorðum sem
svara til skömmtunargilda A/D
breytunnar („Analog to Digital
Converter“). Hver talsímarás er
því 64 kb/s bitaruna í stafrænu
símkerfi.
I símstöðinni næst notanda 2 er
ferlinu snúið við. Kóðaorðunum er
breytt í útslög og síur látnar endur-
vinna hliðræna merkið sem síðan
er sent yfir 2-víra línu í símtæki
notanda 2.
Með því að nota 8 kHz söfn-
unartíðni á talið (sýni tekið úr
merkinu 8000 sinnum á sekúndu)
má koma því yfir á stakrænt form
svo lengi sem það inniheldur enga
tíðniþætti yfir 4000 Hz. Þ.e. ef
upplausnin í A/D breytunni væri
óendanleg, þá er hægt að geyma
talið á þessu formi án taps. Hlut-
verk síanna í símstöðinni er fyrst
og fremst að bandtakmarka tal-
merkið við 4 kHz þannig að 8 kHz
söfnunartíðni dugi til flutningsins.
Endanleg upplausn A/D breyt-
unnar (hún er 8-bita í okkar tilviki)
veldur því að merkið varðveitist
ekki fullkomlega en nánar verður
vikið að því hér á eftir.
V.34 mótöldin
Útslag hliðræns merkis getur
tekið óendanlegamörg gildi. Þegar
hliðrænu merki er breytt yfir á staf-
rænt form eru aðeins endanlega
mörg útslög leyfð. Það gefur því
augaleið að einhver hluti merkis-
ins breytist lítillega og merkið
verður fyrir svokallaðri skömmt-
unarskekkju. Við sjáum þessa
skömmtunarskekkju sem suð og ef
stakrænu útslögin eru nægilega
mörg (og rétt valin) þá verður þetta
suð ekki aðgreinanlegt frá öðru
suði í kerfinu.
V.34 mótöldin líkt og forverar
þeirra nýta sér ekki beint þá stað-
reynd að innan símkerfisins er
merkið flutt stafrænt. Merkja-
mengið sem V.34 mótaldið notar
er því ekki valið með tilliti til
skömmtunargilda A/D breytunnar
í símstöðinni. Þetta þýðir að merk-
ið sem V.34 sendir á línuna verður
fyrir skömmtunarskekkju líkt og
um talmerki væri að ræða.
Á góðum innanbæjarlínum er
annað suð í kerfinu orðið það lítið
að skömmtunarsuðið er allsráð-
andi. Skömmtunarsuðið er c.a.
37dB undir merkinu en hægt er að
færa fjarskiptafræðileg rök fyrir
því að ekki sé raunhæft að fara
hraðar en 33,6 kb/s miðað þennan
suðstyrk á venjulegum símalínum.
Við komumst því ekki lengra öðru-
vísi en að losna við skömmtunar-
suðið en það er einmitt það sem
K56 byggir á.
Internetið
Með Internetinu förum við í æ
ríkari mæli að sjá marga notendur
tengjast í gegnum mótald inn á einn
stað. Þessi hnútpunktur innhringi-
línanna liggur hjá Internet Þjón-
ustuaðilanum (IÞ). Hver IÞ þarf
því að bjóða upp á tugi innhringi-
lína. Nú er merkið sent stafrænt á
milli símstöðva, hvers vegna ekki
að taka það þá stafrænt alla leið
til IÞ? Með því sparast D/A breyt-
ing („digital-to-analog conver-
sion“) í símstöð og A/D breyting
(„analog-to-digital conversion“) í
1/T = 8kHz /
Notandi > Sía V Kóöari (8-bita
1 í kóöaorö}
Símstöö
Mynd 2. Stafrœn símstöð.
28 - APRÍL 1997