Vísir - 02.11.1962, Qupperneq 7

V1S IR . Föstudagur 2. nóvember 1962.
*7
(

TVT ' •
i\lu sesi
n
Dr. Friðrik Eiríarsson
ritar um Jæknadeiluna
Um mörg undanfarin ár og allt
þar til lög um kjarasamninga op-
inberra starfsmanna voru sam-
þykkt á síðasta Alþingi, hafa laun
þeirra verið ákveðin með launa-
lögum. Lítill munur hefur verið
milli hinna ýmsu launaflokka.
Spítalalæknum mun alltaf hafa
fundizt, að of lítið tillit væri tekið
til hinnar sérstæðu vinnu, sem
fram fer á spítölunum. Spítalar
starfa allan sólarhringinn. Þár
þurfa því alltaf að vera margir
íæknar til taks þegar á þarf að
halda, hvenær sem er. Menn skipta
á milli sín vöktum um nætur og
helgidaga, en vegna stöðugt auk-
innar sérhæfingar lækna í hinum
ýmsu greinum, kemur það ekki
sjaldan fyrir, að læknar, sem eiga
„frí“ þessa eða hiha nóttina, eru
kallaðir til skrafs og ráðagerða og
jafnvel aðgerða, þegar vanda ber
að höndum, sem viðkomandi er
talinn færari um að leysa, heldur
en sá, sem þá er á vakt. Þótt Iækn
ir sé að vinna alla nóttina, þykir
samt sjálfsagt að hann haldi áfram
næsta dag, eins og ekkert hafi í
skorizt. Þetta aukna vinnuálag
væri hægt að bæta upp með því
að borga sómasamlega fyrir það
og sjá fyrir nauðsynlegum hvíldar-
tíma.
Skipulögð
öarátta.
1954 tók Læknafélag Reykjavík-
ur (L. R.) upp skipuiagða baráttu
fyrir bættum kjörum spítalalækna.
Á árunum 1955—1958 voru öðru
b.verju haldnir fundir með fulltrú-
iím ríkisstjórnarinnar og Reykja-
víkurborgar annars vegar og launa
nefndar L. R. hins vegar. Auk þess
ritaði stjórn L. R. stjórnarnefnd
ríkisspítalanna 5 bréf um þessi
mál. I apríl 1958 tókst samkomu-
lag um lágar greiðslur fyrir nætur-
vaktir á sjúkrahúsum og öðrum
heilbrigðisstofnunum. Námu greiðsl
urnar kr. 150.00 fyrir 18 klst. vakt
eða rúmar 8.00 kr. fyrir hverja
klst., en áður höfðu þessar nætur-
vaktir alls ekki verið greiddar á
nokkurn hátt. Læknarnir skoðuðu
þetta náttúrlega sem málamynda
greiðslur fyrir þessa aukavinnu, en
ekki sem framtíðar fyrirkomulag.
Samt hefur þessi greiðsla ekki
hækkað síðan 1958 ne'ma með vísi-
töluálagi. Sunnudaga- og aðrar
helgidagavaktir hafa aldrej verið
greiddar á nokkurn hátt.
1958 fékkst siglingastyrkur á
fjögurra ára fresti fyrir deildar-
lækna og bílastyrkur kr. 750.00 til
1000,00 á mánuði fyrir nokkra
læknanna, og hefur hann eigi
hækkað síðan.
Aukin vinna.
Vinna lækna á þeim stofnunum,
sem hér um ræðir, hefur aukizt
mjög með hverju ári, og er það
bein afleiðing af stórstígum fram-
förum læknisfræðinnar. Sjúkling-
unum fjölgar stöðugt, en legutími
þeirra á spftölunum styttist, flókn-
ari viðfangsefni eru tekin fyrir,
tímafrekari og vandasamari rann-
sóknir gerðar, og ráðizt i stærri
og erfiðari . gerðir heldur en áð-
ur var. Þetta veldur svo aftur þvi.
að vinna við hvern sjúkling eykst
stöðugt og vindur þessu fram með
ári hverju.
Ónóg launahækkun.
Vegna aukinnar spítalavinnu
hafa flestir þessara lækna orðið að
hætta algerlega eða minnka mikið
við sig önnur launuð störf, svo
sem vinnu á lækningastofum og
fyrir sjúkrasamlög. Sú litla hækk-
un, sem orðið hefur á föstu laun-
unum hin síðari árin, hefur því
hvergi nærri vegið upp á móti því,
sem minnkað hefur frá sjúkrasam-
lögum og einkasjúklingum.
Engin svör.
31. janúar 1961 ritaði stjórn L.
R. stjórnarnefnd ríkisspítalanna •
bréf, þar sem mál þessi voru reif-
uð, bent á Ieiðir til þess að bæta
kjör læknanna og óskað eftir við-
ræðum um málið. Ekki var bréfi
þessu svarað. 15. júnf 1961 var því |
ritað annað bréf, þar sem bent var
á mikilvægi málsins og ítrekuð ósk
um viðræður. Ekkert svar. Var þá j
gripið til þess ráðs að rita heil-
brigðismálaráðherra, sém þá var
Jóhann Hafstein, og óska þess, að
hann skipaði nefnd til viðræðna
við launanefnd L. R. Ráðherrann
skipaði þegar nefnd, og hófust við-
ræður í október 1961 og voru all-
margir fundir haldnir fram að jól-
um. Ekkert jákvætt skeði, og þeg-
ar fyrir áramót fór þeim læknum
fjölgandi, sem sögðust mundu
segja upp stöðu sinni og hverfa til
annarra starfa lífvænlegri, eða þó
með minna vinnuálagi. Á síðasta
fundi fyrir jól kom fram, a8 ríkis-
stjórnin myndi ekki veita fasta-
launalæknum kjarabætur fyrr e.n
búið væri að ganga frá samniag-
um milli Sjúkrasamlags Reykjavík-
ur og heimilislækna. Biðum við því
með uppsagnir um sinn. í lok árs-
ins 1961 gerði sjúkrasamlagið
bráðabirgða.. ..mning við heimilis-
lækna. Á fundi launanefndar L. R.
og fulltrúa Reykjavíkurborgar og
1 ríkisstjórnarinnar í febrúar 1962’
j gáfu hinir síðarnefndu vilyrði um,
1 að hugmyndir um kjarabætur fast-
1 launalækna myndu koma fram, þeg
ar sjúkrasamlagið hefði endanlega
samið -við heimilislækna. Sá samn-
! ingur var gerður um mánaðamótin
1 marz og apríl. í byrjun apríl var
enn haldinn fundur, en fulltrúar
ríkisstjórnar og Reykjavíkur höfðu
þá engar tillögur fram að færa og
kváðust ekki vita hvort eða hve-
nær það yrði.
„Nú segi ég upp“.
Stjórn L. R. hafði jafnóðum til-
kynnt hlutaðeigandi læknum,
hveiíiig samningaviðræður gengu,
og þegar hér var komið, sýndist
ástæðulaust að halda þessum gagns
lausu viðræðum áfram. Var þetta
tilkynnt heilbrigðismálaráðuneyt-;
inu með bréfi L. R. 13. aprfl 1962,
og jafnframt tilkynnti læknafélag-
ið að eins og málum væri nú kom-
ið, myndi læknafélagið \ ekki hafa
frekari afskipti af þessu máli.
Eins og að framan getur, höfðu
viðkomandi læknar hver um sig
talað um að segja upp störfum
sínum allt frá desember 1961. Og
þegar hér var komið, í apríl 1962,
sögðum við allir: „Nú segi ég upp“
Uppsagnir voru með löglegum
fyrirvara. sem eru þrír mánuðir,
og skyldu gilda frá 1. ágúst 1962.
Heilbrigðisstjórnin notfærði sér
strax „rétt“ sinn til að framlengja ,
uppsagnarfrest um þrjá mánuði, til j
1. nóvember, eins og það var orð-j
-2-.• ' ‘ ' •'Tvt’ t;
ég upp“
Dr. Friðrik Einarsson.
að: „vill því með lengingu á upp-
sagnartímanum auka möguleika á 1
samkomulagi milli aðila um ágrein
ingsatriði áður en í algert óefni er
komið“.
Engimi fundur.
Heilbrigðisstjórnin hefur nú samt:
’ ekki notað þessa lengingu á upp-
sagnartíma betur en svo, að enginn
fundur var haldinn fyrr en í byrj-
un ágúst, og kom þar ekkert til-
boð fram frá ríkisstjórninni. Er því
vandséð, hvers vegna okkur hefur
verið haldið í nauðungarvinnu í
þrjá mánuði, nema til þess að draga
málið á Ianginn, en lög kunna það
að vera.
Síðan við sögðum upp stöðum
okkar, hefur það gerzt, að launa-
Iög ríkisins hafa verið numin úr
gildi, en Alþingi hefur samþykkt
lög um kjarasamninga, sem koma
til framkvæmda 1. júlí 1963. Vissu-
Iega er þess að vænta, að þessi
skipan verði til bóta fyrir opin-
bera starfsmenn. En þessi lög
snerta ekkert okkar mál nú. Fyrstu
tillögurnar, sem launanefnd L. R.
gerði fyrir okkar hönd, voru að
vísu miðaðar við framtíðarskipu-
lag, enda hafði þá enginn minnzt
á kjaradóm. Þær voru miðaðar við
það, að hægt væri að lifa af störf-
um á þessum stofnunum, og að
hægt væri að bæta þjónustuna fyr
ir sjúklingana. Þetta mun nú því
miður verða að bíða um sinn. En
nú erum við að krefjast bóta fyrir
vangoldna aukavinnu, svo sem
vaktavinnu, helgidagavinnu og
margs konar aðra vinnu, sem lækn
ar hafa í æ ríkara mæli innt af
höndum af þegnskap einum saman,
án þess að krefjast greiðslu fyrir
þar til nú, þegar undan er skilin
málamynda greiðslan fyrir nætur-
vaktir.
Spítalalæknar og
heimilislæknar.
Heilbrigðismálastjórninni mun
ekki enn vera orðið ljóst, að á
síðari árum hefur verið að rísa
upp hér nýr starfshópur, sem sé
spítalalæknar. Fram til þessa hafa
læknar við sjúkrahús hér í bæ haft
lífsviðurværi sitt af því að vera
heimilislæknar, en nú er svo kom-
ið, að mikill meiri hluti spitala-
lækna eru hættir að geta sinnt
heimilislæknisstörfum og margir
þeirra geta alls ekki haft neinn
privatpraxis, og er þróunin mjög
ör í þá átt. Spítalavinna er sem
sagt orðin fullkomin dagsvinna,
auk þess tíma, sem fer í að kynna
sér nýjungar í læknisfræði. Þetta
á einnig svo að vera, nema við
sættum okkur við að dragast mjög
aftur úr öðrum þjóðum á þessu
sviði.
Lokaorð.
Þessi greinargerð skal ekki höfð
lengri að sinni. Við skulum biða
með að ræða um þær umbætur á
spítalaþjónustunni, sem fyrir okk-
ur vakir, svo sem eins og að að-
standendur sjúklinga geti fengið
tíma og tækifæri til að ræða við
Frh a 10. Dls
Efnahagsmál — viðbótarsöluskattur — 260 milljópa
tekjustofn - hámarksþóknun verkfræðingsi
styrkur til bændahallarinnar.

Sl
í neðri deild var fyrst á dag-
skrá írumvarp til hámarksþókn-
unar fyrir verkfræðistörf, borið
fram af ríkisstjórninni. Ingólfur
Jónsson hafði framsögu og mót-
mælti enginn, hvorki frumvarp-
inu né ræðu hans. Mál hans
snerist einkum um þá ákvörðun
að afnema hina nýju gjaldskrá
verkfræðinga með bráðabirgða-
lögunum á síðasta sumri. Benti
ráðherrann á, að gert hafði ver-
ið ráð fyrir 320% hækkun frá
gömlu gjaldskránni skv. þeirri,
sem verkfræðingar settu í sum-
ar.
Hann nefndi nokkur dæmi
máli sínu til stuðnings. Skv.
nýju gjaldskránni yrðu verkfræð
ingar 833 klst. að vinna sér inn
100.000 kr., en reiknað hefur
verið út að venjulegur vinnu-
tími manna er 2200 — 2500 klst.
á ári. Verkfræðifyrirtæki, sem
hefði ófaglærðan mann í vinnu
hjá sér, græddi á vinnu hans
yfir árið 164 þús. kr. og þó
fengi maðurinn sjálfur í sinn
vasa kr. 100 þús. Eins ca fyrr
segir, gerði enginn athugasemd
við frumvarpið.
Frá landbúnaðarnefnd deild-
arinnar kom frumvarp um að
Vi% af tekjum framleiðsluvara
landbúnaðarins, sem ella rynni
til búnaðarmálasjóðs, yrði áfrarn
látið renna til bændahallarinn-
ar, eins og gert hefur verið
undanfarið. Á síðasta ári nam
þessi upphæð 8 millj. 260 þús.
króna. Gunnar Gíslason (S)
flutti frumvarpið, og benti hann
á að kostnaðurinn við höllina
væri slíkur, að upphæð þessi
væri bráðnauðsynleg, og ólík
'egt, að ekki þyrfti að fara fram
á þetta þálfa prósent á næsta
þingi.
Það furðulega skeði, að eng-
inn þingmaður hreyfði mótmæl-
um. Allir þeir fjölmörgu bænd-
ur, sem á þinginu sitja, sam-
þykktu að vísa málinu til ann-
arrar umræðu. Kostnaðurinn við
höllina mun nema um 100 millj-
ónum áður en lýkur.
í efri deild voru efnahagsmál
lítið eitt á dagskrá, og voru þar
Framsóknarmenn enn einu sinni
á ferðinni með gamalkunnar at-
hugasemdir og kröfur. Fyrir
nokkrum dögum heimtuðu þeir
stóraukið fé til láns til bænda,
fluttu frumvarp um að afnema
tolla og aðflutningsgjöld á heim
ilisvélum, en i þetta skipti stóðu
þeir upp og heimtuðu að fella
niður 260 millj. króna tekju-
stofn. Þeim var góðfúslega bent
á, að ef þeir héldu þessum Ieik
áfram, tæki hvorki þing né al-
menningur flokk þeirra lengur
alvarlega. Fáránlegar og ýktar
kröfur þeirra ykju að minnsta
kosti ekki hróður þeirra. Komm
únistar lögðu að sjálfsögðu einn
ig orð í belg (Björn Jónsson),
og héldu langa ræðu um áður
þaulrædd atriði.
Á dagskrá var frumvarp rík-
isstjórnarinnar um framlengingu
viðbótarsöluskatts. Framsókn og
kommar mynduðu minnihluta,
hvor í sínu lagi. Rök Karls
Kristjánssonar (F) voru þau, að
ríkisstjórnin hefði lof$?> á sínum
tíma að afnema söluskattinn, og
nú væru síðustu forvöð að
standa við þau loforð.
Vitnaði hann í norskan hag-
fræðing, sem á árinu 1959 hélt
því fram, að með því að af-
nema söluskattinn, væri hægt að
lækka vísitöluna um 2 stig, og
íleit Karl, að þai með væri
komin forsenda fyrir afnámi
skattsins.
Björn Jónsson vildi einnig af-
nám söluskattsins, &
hversu sk^ttar hc-í:Öu áÍElöEtit
hækkað, en tekjuskattur væri þó
200 milljónum lægri en 1959.
Áleit hann að þannig hefði
skattabyrðin færzt yfir á laun-
þegana. Lagði Bjöm til að á
móti afnámi söluskattsins kæmu
minni útgjöld ríkissjóðs, án
þess að skilgreina það nánar.
Ólafur Björnsson, sem var
framsögumaður fjárveitinga-
nefndar, taldi einnig æskilegt að
afnema söluskattinn, en málið
hefði svo margar hliðar og því
þannig háttað nú, að ekki væri
stætt á því, að afnema viðbótar-
söluskattinn, sem nemur skv.
frumvarpi til fjárlaga 260 millj-
ónum króna. Ef það yrði gert,
kæmi þrennt til: 1) hækka aðra
skatta, 2) skera niður ríkisút-
gjöldin eða 3) hafa tekjuhalla.
Ekkert af þessu væri væn-
iegt. Hann, þ. e. Ólafur, hefði
enn ekki heyrt neinar tillögur
frá stjórnarandstöðunni, sem
raunhæfar væru, og Iagði því
meirihluti nefndarinnar til að
frumvarpið um viðbótarsölu-
skattinn yrði framlengt. '
Hann benti Karli á, að það,
sem hagfræðingar hefðu haldið
fram 1959, þyrfti ekki að eiga
við nú, enda væri allt ástand
annað nú en þá.
Gunnar Thoroddsen ræddi
málið lítillega og minntá Fram-
sóknarmenn á, að með þvi að
skera niður viðbótarsöluskatt-
inn, skæru þeir jafnframt niður
tekjustofn bæjar- og sveitarfé
laga, en 50 milljónir af viðbót-
arsöluskattinum rynni tll þeirra
Fátt varð um svör, nema hvað
Birni Jónssyni fannst broslegt.
að ráðherrann hirti ekki um að
elta ólar við hálftíma ræðu
Björns.